وضع شغلی پزشکان عمومی تعریف چندانی ندارد، بیش از نیمی از آنها قید طبابت را زده‌اند و اطلاعاتی هم از وضعیت 11 هزار نفر از آنها وجود ندارد.
به گزارش به نقل از ایران ،با این حال این روزها اخبار خوشی از اصلاح نظام ویزیت و بهتر شدن وضعیت پزشکان عمومی به گوش می‌رسد. وعده‌ای که به گفته معاون برنامه‌ریزی، راهبردی و هماهنگی وزارت بهداشت با اجرایی شدن نظام ارجاع و پزشک خانواده محقق می‌شود به این معنا که بعد از توزیع پزشکان عمومی در طرح نظام ارجاع، کلینیک‌های ویژه و مطب پزشکان متخصص به سطح یک خدمات مرتبط می‌شود.
یعنی با اجرای این طرح تنها بیمارانی می‌توانند به پزشک متخصص و کلینیک‌های ویژه مراجعه کنند که ابتدا در سطح یک توسط پزشک عمومی ویزیت شوند و اگر واجد شرایط ارجاع به کلینیک ویژه و پزشک متخصص بودند می‌توانند از سطح دو و سه خدمات استفاده کنند.
به دنبال افزایش نرخ ارز و مطرح شدن هزینه‌های گران دارو، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز این روزها در هر مراسمی حاضر شده و درباره کنترل هزینه‌ها هشدار و نسبت به استقرار سریع و کم نقص نظام ارجاع تأکید کرده است.
مسئولان وزارت بهداشت اگرچه می‌گویند بیشترین نقص حوزه سلامت مربوط به سطح دو و سه درمان و الکترونیکی شدن خدمات سلامت است اما با این حال بنا به گفته معاون برنامه‌ریزی این وزارتخانه نزدیک به سه چهارم کشور دچار کمبود پزشک عمومی است که بناست وارد برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع شوند.
آمارهای سازمان نظام پزشکی کشور حکایت از این دارد که سرنوشت 50 درصد پزشکان عمومی در کشور نامعلوم است. آنها یا بیکار‌ند یا در حوزه کاری خود مشغول فعالیت نیستند.
کسانی که در سال‌های اخیر، از وضع حرفه‌ای‌شان بشدت ناامید شده‌اند، مالیات‌شان چند برابر شده، امنیت شغلی ندارند و آنهایی که هم که در چرخه درمان هستند چند ماه است حقوق نگرفته‌اند. افرادی که حتی توانایی پرداخت هزینه مطب‌های‌شان را ندارند و در این شرایط مهاجرت به کانادا و استرالیا را بر ماندن در ایران ترجیح می‌دهند.
خروج 11 هزار پزشک عمومی از چرخه درمان
هر چند به گفته مدیر رسانه‌ای انجمن پزشکان عمومی هیچ آمار دقیقی از تعداد پزشکان عمومی بیکار وجود ندارد اما برخی از آمارها حکایت از این دارد که 11 هزار پزشک عمومی از چرخه درمان خارج شده‌اند. 11 هزار نفری که برای ثبت پروانه مطب‌شان و گرفتن شماره نظام پزشکی مراجعه نکرده‌اند؛ کمبود این تعداد پزشک در شرایطی است که به گفته رئیس سازمان نظام پزشکی کشور، بررسی‌ها نشان می‌دهد کشور در شرایط عادی 25 هزار پزشک عمومی و در بهترین حالت، 50 هزار پزشک عمومی نیاز دارد. حالا بر اساس آنچه که معاون برنامه‌ریزی، راهبردی و هماهنگی وزارت بهداشت قرار است با اصلاح نظام ویزیت، پزشکان عمومی به گردونه درمان برگردند.
دکتر علی اکبر حقدوست درباره جزئیات اصلاح ویزیت پزشکی به «ایران» می‌گوید: در طرح اصلاح ویزیت، پزشکان عمومی می‌توانند در پایگاه‌های سلامت و غربالگری بیماری‌های غیرواگیر خدمات سطح یک ارائه دهند. به این ترتیب که با راه‌اندازی سیستم یکپارچه بهداشت اطلاعات بیماران از پایگاه‌های سلامت شهری و روستایی توسط پزشک عمومی یعنی سطح یک (ویزیت) به سطح دو(پزشک متخصص) به‌صورت الکترونیکی ارسال می‌شود.
برای مثال پزشک عمومی خانواده در شهرستان یا روستا بعد از آنکه بیمار را ویزیت کرد او را برای تشخیص و پیگیری درمان از روستا به پزشک متخصص در مطب خصوصی شهر ارجاع می‌دهد بعد از آنکه بیماری تشخیص داده شد پزشک متخصص برنامه درمانی بیمار و فیدبک بیماری را از طریق سامانه الکترونیکی به پزشک عمومی خانواده روستایی گزارش می‌دهد از این مرحله به بعد روند درمان بیمار از سوی پزشک عمومی دنبال می‌شود و بیمار مجبور نیست برای پیگیری درمانش دوباره به پزشک متخصص در شهر مراجعه کند.
سه چهارم کشور با کمبود پزشک عمومی مواجه است
معاون برنامه‌ریزی وزارت بهداشت کمبود پزشک عمومی را مهم‌ترین مشکل برنامه اصلاح نظام ویزیت می‌داند و می‌گوید: نزدیک به سه چهارم کشور دچار کمبود پزشک عمومی است.
من خودم زمانی که رئیس دانشگاه علوم پزشکی کرمان بودم در به در دنبال پزشک عمومی برای شهرستان‌ها بودم در حالی که پزشکان عمومی به‌صورت اورلود (حجم زیاد) در شهرهای بزرگ تجمع کرده‌اند و البته کار درمانی مناسبی هم ندارند.او در ادامه از پایلوت نرم افزار ارجاع بیمار از پزشک عمومی به متخصص در چند شهرستان خبر می‌دهد و با اشاره به عدم توزیع متقارن پزشکان عمومی در کشور می‌گوید: راه حل این کار استقرار نظام ارجاع و برنامه پزشک خانواده است؛ بر این اساس پزشکان عمومی با دریافتی زیاد و به‌صورت چرخشی در شبکه بهداشت وارد می‌شوند و بعد از چند سال خدمت در منطقه محروم به منطقه برخوردار اعزام می‌شوند.
دکتر حقدوست در پاسخ به اینکه آیا راه‌اندازی کلینیک‌های ویژه و دسترسی آسان و کم هزینه به پزشک متخصص در تضاد با استقرار نظام ارجاع نیست، توضیح می‌دهد: کلینیک‌های ویژه برای بیمارانی که توان پرداخت هزینه‌های ویزیت پزشکان متخصص و فوق تخصص را نداشتند راه‌اندازی شد بعد از توزیع پزشکان عمومی در طرح نظام ارجاع این کلینیک‌ها به سطح یک خدمات مرتبط می‌شوند یعنی از این به بعد بیماری می‌تواند به کلینیک ویژه مراجعه کند که ابتدا در سطح یک توسط پزشک عمومی ویزیت شود و البته بیمار باید واجد شرایط ارجاع به کلینیک ویژه و پزشک متخصص باشد.
معاون برنامه‌ریزی وزارت بهداشت درباره اینکه مردم چگونه برای مراجعه به پزشک عمومی تشویق می‌شوند، می‌افزاید: سیستم ارجاع خشک است، طبیعی است مردم براحتی نپذیرند به جای مراجعه به پزشک متخصص به پزشک عمومی مراجعه کنند در حالی که تجربه دنیا نشان می‌دهد نظام ارجاع در عمل کاراتر و ارزان‌تر است.
تنها ابزار ما در این زمینه بحث هزینه‌هاست اگر هزینه درمان خارج از نظام ارجاع برای بیماران سنگین باشد بیماران ترجیح می‌دهند به جای مراجعه به پزشک متخصص با هزینه زیاد از نظام ارجاع با هزینه کم استفاده کنند.دکتر ایرج فاضل، رئیس سازمان نظام پزشکی کشور هم طرح گذراندن دوره‌های آموزشی 2 ساله از سوی پزشکان عمومی را راه حل اصلاح نظام ویزیت و وارد شدن پزشکان عمومی در چرخه درمان می‌داند و پزشکان عمومی برای اینکه بتوانند وارد نظام ارجاع و پزشک خانواده شوند باید در دوره‌های آموزشی 2 ساله ویژه پزشک خانواده شرکت کنند. این دوره‌ها دانش این پزشکان را در زمینه بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت، فشار خون، بیماری‌های قلبی و عروقی و بیماری‌های تنفسی افزایش می‌دهد در چنین شرایطی بیماران از نوزاد گرفته تا پیرمرد به این پزشکان اعتماد می‌کنند.
از سوی دیگر مدیر کمیته رسانه‌ای انجمن پزشکان عمومی ایران استقرار نظام ارجاع و پزشک خانواده را اقدامی هر چند دیرهنگام ولی مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: اتفاقی که در طرح تحول نظام سلامت افتاد فقط به ضرر پزشکان عمومی بود به‌طوری که یارانه درمان را به جای هزینه کردن در پزشک خانواده و نظام ارجاع به ویزیت‌های تخصصی و فوق تخصصی و خدمات پرهزینه پاراکلینیک و بستری اختصاص دادند.
به گفته او، امروزه در پزشکی، پول در پروسیجرهاست و ویزیت عملاً باد هوا؛ به این معنا که پزشکانی که کارهای پروسیجر مانند آندوسکوپی، نوار قلب، بوتاکس و خدمات پوست و زیبایی انجام می‌دهند پول بیشتری دریافت می‌کنند. از همین رو پزشکان ایرانی کار در حوزه پوست و زیبایی را به حوزه درمان سرپایی ترجیح می‌دهند و آنهایی هم که طبابت می‌کنند از کیفیت ویزیت‌شان کم می‌کنند.
