بعد از ابلاغیه 21 فروردین ماه معاون اول رئیس جمهور و اعلام نرخ 4200تومانی برای تأمین ارز کالاهای وارداتی، کارشناسان نسبت به سوء استفاده از ارز رسمی هشدارهای متعدد داده بودند. اخیراً با انتشار لیست ارزبگیران مشخص شد تعداد زیادی از شرکتهای ارزبگیر در محلی به‌غیر از حوزه تخصصی خود اقدام به واردات کالا کرده‌اند. مهمترین نمونه آن واردات قهوه‌ساز توسط یکی از واردکنندگان خودرو بود. همچنین مشخص شد برخی شرکتهای دارویی در حوزه غیرتخصصی خود اقدام به واردات بخارشور کرده بودند. از طرفی یکی از شرکتهای فعال در حوزه ورزش توانسته با ارز دولتی تایر خودرو وارد کند.
این در حالی است که کارشناسان فنی حوزه تجارت خارجی در خصوص مواردی مثل بیش‌اظهاری واردات یا کم‌اظهاری صادرات به مسئولان هشدار داده بودند. حالا مشخص شده یکی از شرکتهای فعال در حوزه واردات تجهیزات پزشکی قصد بیش‌اظهاری واردات با هدف خروج ارز را داشته که با اقدام به‌موقع مأموران ناکام مانده است.
رسول کوهستانی مدیرکل پیشین دفتر ارزش گمرک ایران با بیان اینکه بایستی از تجربه نوسانات ارزی سال 91 و تشکیل پرونده‌های متعدد بیش‌بود ارزش در التهابات اخیر ارزی کشور بهره گرفت، گفت: اگر آمار تخصیص ارز 9 میلیارد دلاری برای واردات کالا از طرف وزارت صنعت صحت داشته باشد به‌نظر می‌رسد با سودجوییهای قابل توجه در پرونده‌های بیش‌بود ارزش یا بیش‌اظهاری واردات روبه‌رو خواهیم شد.
بر اساس اسناد موجود در اوایل خرداد ماه سال جاری یکی از واردکنندگان، پنج محموله 550کیلوگرمی ادوات و ملزومات خاص پزشکی را به‌ارزش 124 هزار یورو اظهار کرده است این در حالی است که ارزش واقعی کالا (هر محموله) حدود 10 هزار دلار است. بررسیها نشان می‌دهد این واردکننده از ارز رسمی و حواله ارز دولتی برای واردات کالای خود استفاده کرده است. این اختلاف چشم‌گیر مشخصاً با هدف بیش‌اظهاری کالای وارداتی انجام‌شده تا بعد از تسویه بانکی ارزهای دولتی در بازار آزاد با اختلاف دوبرابری به‌فروش برسد.
در حال حاضر گمرک به‌کمک سامانه‌ای تحت عنوان سامانه الکترونیکی ارزش Tsc ارزش کالاها را کنترل و با هماهنگی صاحبان صنایع اتحادیه‌ها و سندیکاها به‌روزرسانی می‌کند، با این حال در شرایطی که دستگاههای نظارتی معمولاً با کم‌اظهاری ارزش عمدتاً درگیر هستند، در شرایط خاص اقتصادی همزمان با نوسانات ارزی و افزایش فاصله میان نرخ ارز دولتی با بازار آزاد معضل بیش‌اظهاری هم به چالشهای گمرک با واردکنندگان اضافه شده است.
(یکی از اظهارنامه‌های مورد اشاره در ادامه قابل مشاهده است)
به گزارش تسنیم، در خصوص روشهای جلوگیری از وقوع پرونده‌های بیش‌بود ارزش باید گفت، با اجرای مواد 16 قانون مقررات صادرات و واردات و ماده 30 آیین‌نامه اجرایی آن (بررسی ارزش کالا در زمان ثبت سفارش بر اساس سوابق گمرک) و توجه به احتمال افزایش بیش‌بود (گران‌نمایی) ارزش در اسناد خرید در گمرکات اجرایی می‌توان از درخواستهای بی‌مورد ثبت سفارش و خروج احتمالی ارز از کشور جلوگیری نمود.
