آشنایی با نحوه محاسبه نرخ دیه/ نرخ دیه در سال 96 معادل قیمت 100 شتر

نرخ دیه هر سال از سوی قوه قضاییه تعیین می شود و نحوه محاسبه آن بر مبنای قیمت ۱۰۰ شتر است.

به گزارش خبرنگار حوزه حقوقی- قضایی گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ دیه به معنای چیزی است که در مقابل قتل به اولیای مقتول پرداخت می‌شود و از آن در عرف عام به خون‌بها یاد می شود و معیار محاسبه نرخ دیه ارزش 100 شتر است.

البته معیار محاسبه دیه در اسلام علاوه بر 100 شتر، موارد دیگری را هم شامل می‌شود که عبارتند از 100 گاو، یک هزار گوسفند، 200 حلّه، یک هزار دینار و 10 هزار درهم.

فرد قاتل که دیه را پرداخت می‌کند، اختیار دارد که هر یک از این موارد را انتخاب کند، همچنین اگر طرفین با هم توافق کنند، می‌تواند قیمت مورد انتخاب شده را بپردازد.

اما اینکه چرا این موارد به عنوان دیه تعیین شده است، ممکن است علت‌های مختلفی داشته باشد مانند در دسترس نبودن پول نقد یا طلا برای همه و در همه جا، به همین جهت، موارد مختلف تعیین شده است تا پرداخت کننده در موقع پرداخت با مشکل مواجه نشود.

*دیه نفس انسان با شتر محاسبه می‌شود و دیه سایر اعضای بدن با دینار، امروزه یک شتر و یک دینار معادل چقدر از پول امروزی است؟

بر اساس شرع و قانون مجازات اسلامی (ماده 297 ) دیه نفس انسان مسلمان یکی از امور شش گانه است که قاتل در انتخاب هر یک از آن‌ها مخیر می‌باشد و تلفیق آن‌ها جایز نیست:

1- 100 شتر سالم و بدون عیب که خیلی لاغر نباشند.

2- 200 گاو سالم و بدون عیب که خیلی لاغر نباشند.

3- یک هزار گوسفند سالم و بدون عیب که خیلی لاغر نباشند.

4- 200 دست لباس سالم از حله های یمن

5- یک هزار دینار مسکوک و غیر مغشوش که هر درینار یک مثقال شرعی طلا به وزن 18 نخود است.

6- 10 هزار درهم مسکوک سالم و غیر مغشوش که هر درهم به وزن 6/12 نخود نقره هستند.

تبصره- قیمت هر یک از امور ششگانه در صورت تراضی طرفین و یا تعذر همه آن‌ها پرداخت می‌شود.

بر اساس ماده فوق قاتل می‌تواند هر یک از موارد فوق را انتخاب کند اما مورد چهارم (حله یمن) به لحاظ اینکه امروزه وجود ندارد و تحصیل آن متعذر است از این شش قسم خارج شده است.

درهم و دینار هم به نظر برخی فقها و از جمله فتوای مقام معظم رهبری در حقیقت همان قیمت احشام ثلاثه است. یعنی قیمت یک هزار دینار و 10 هزار درهم برابر قیمت 100 شتر و 200 گاو و یا یک هزار گوسفند بوده است و از این نظر موضوعیت ندارد.

لذا وزارت دادگستری به منظور تعیین و تثبیت نرخ دیه با استفاده از نظر هیئت کارشناسان قیمت سوقیه احشام(گاو ، گوسفند و شتر) را ابتدا هر 6 ماه یک بار و بعد هر یک سال یک بار تعیین و مراتب را به صورت بخشنامه به دادگستری‌های سراسر کشور ابلاغ می‌کند.

علت تقویم سالانه دیه انسان بر اساس قیمت شتر که به وسیله قوه قضاییه هر سال ابلاغ می‌شود هم این است که شتر در بین همه این موارد قیمت کمتری دارد و نوعی قاتل یا جانی شتر یا قیمت شتر را برای پرداخت انتخاب می کند با این حال پرداخت دیه بر اساس شتر یا قیمت شتر موضوعیت ندارد و قاتل می‌تواند هر کدام از موارد دیگر را نیز انتخاب کند.

در مورد قیمت دیه دیگر اعضای بدن هم همین نکته وجود دارد. اگر در رأی دادگاه دیه عضوی با عنوان کسری از دیه کامل عنوان شد(مانند دیه دست که نصف دیه کامل است) به همین روال عمل میشود و اگر دیه جراحتی با دینار عنوان شد معیار اندازه گیری دینار بر اساس همان قیمت شتر سنجیده می‌شود.

امسال هم نرخ دیه کامل از سوی قوه قضاییه 210/000/000 تومان تعیین شده است و دیه کامل یک فرد در ماه های حرام هم 280/000/000 تومان در نظر گرفته شده است، بر همین مبنا می‌توان دیه‌های جزیی را به نحوی که در زیر آمده است محاسبه کرد:

یک ده هزارم:21000

یک هزارم:210/000

یک صدم:2/100/000

نیم صدم:1/050/000

یک دهم درصد:210/000

دو دهم درصد:420/000

سه دهم درصد:630/000

چهار دهم درصد:840/000

پنج دهم درصد:1/050/000

شش دهم درصد:1/260/000

هفت دهم درصد1/470/000

هشت دهم درصد:1/680/000