اقتصاد آنلاین- مروارید اسلامی؛ عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی و عضو شورای پول و اعتبار در سی و یکمین صبحانه کاری کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران با موضوع بررسی سازوکارهای سیاست‌های پولی و تاثیر آنها بر بازارهای مالی٬ با تاکید بر وجود عدم قطعیت در فضای اقتصادی ایران گفت: عدم قطعیت و ملتهب بودن شرایط، اقتصاد ایران را به شدت مورد تهدید قرار داد. باید در راستای رفع عدم قطعیت، کاهش ریسک‌ها، مدیریت ریسک و افزایش امید به آینده قدم برداشت. بخش عمده عدم قطعیت، ریشه در مسائل اقتصادی جدی و پیچیده‌ای دارد که دستگاه سیاست‌گذاری کشور هنوز به مسائل ساختاری ورود جدی نکرده است چراکه در سه دهه گذشته به خاطر پیامدهای اصلاحات ساختاری، تمایلی به ورود جدی به اصلاحات ساختاری نداشته است. ازجمله این مسائل ساختاری عبارتند از نقدینگی، بدهی‌های دولت، بی‌انضباطی در سیستم پولی و بانکی، مساله صندوق‌های بازنشستگی و کسری بودجه.
به گفته او شرایط سیاسی این وضعیت را تشدید کرده و عدم قطعیت را افزایش داده است. آخوندی در مقدمه آنچه دولت در این شرایط باید انجام دهد و آنچه سیاست‌گذار می‌تواند انجام دهد٬ اظهار داشت که در حوزه سیاست خارجی بحث‌های زیادی مطرح می شود اما نکته‌ای وجود دارد که از جهت اقتصادی مهم است اما کمتر به آن توجه شده؛ آمریکا خود را نگهبان بازار آزاد در جهان می‌دانست اما گروه ترامپ اعتقادی به بازار آزاد ندارد و با ترکیب قدرت اقتصادی و نظامی، به دنبال ایجاد نظم سلسله مراتبی مرکانتیلیستی جدیدی در جهان است. این تغییر رویکرد اساسی در آمریکا باید در اقتصاد کشور مورد توجه قرار گیرد٬ چراکه اگر این موضوع به خوبی دریافت نشود٬ هم در مسائل سیاسی و هم اقتصادی با مشکل مواجه خواهیم شد.
او ادامه داد: بازنده اصلی رویکرد ترامپ اروپا است و اولین لطمه را از آن می‌خورد. اروپا اکنون از این بابت نگران امنیت خود است و پیامی که این مساله می‌دهد این است که باید بهترین ارتباط را با اروپا داشته باشیم. این موضوع درست است که بنگاه‌های بزرگ اروپا به دلیل وابستگی به آمریکا٬ ریسک را نمی پذیرند و از ایران می روند اما در این مقطع به لحاظ امنیتی به نفع اروپا است که با ایران توسعه ارتباط داشته باشد. باز شدن بحث بنگاه‌های کوچک و متوسط در همین راستا است. وقتی موضوع SME مطرح می‌شود، به این دلیل است که کریدوری ایجاد شود که آمریکا در آن حضور نداشته نباشد. در این شرایط نام‌ها و بنگاه‌های بزرگ تجارت نمی‌کنند. در مواجهه با اروپا باید بسیار شفاف باشیم و از اسامی پوششی پرهیز کنیم. بازار سرمایه هم می‌تواند از این فرصت استفاده کند. آخوندی تاکید کرد: در این راستا به‌خصوص در بازار سرمایه باید پروژه‌هایی تعریف شود که بتوان این همکاری را با اروپا انجام داد.
باید به قانون و اصول اقتصادی صحیح پایبند باشیم
او با بیان اینکه اکنون در شرایط جنگ نرم قرار داریم٬ توضیح داد: سیاست‌های این شرایط با سیاست‌های جنگ سخت متفاوت است. در چنین شرایطی باید به اصول اقتصادی صحیح و اقتصاد بازار پایبند باشیم و بر تخصیص بهینه منابع بیشتر تاکید کنیم. عدول از قواعد می تواند آسیب‌های بسیار سختی به دنبال داشته باشد. قانون، پایداری به اصول بازار و حقوق مالکیت٬ اصولی هستند که باید به آنها پایبند بود. رقابت٬ شفافیت٬ مبارزه با فساد و تخصیص بهینه منابع٬ زیرمجموعه اصول مورد اشاره هستند. منافع عده‌ای در عدول از ضوابط و قواعد است.
عضو شورای پول و اعتبار با تاکید بر اینکه اکنون زمان انجام اصلاحات ساختاری است٬ اظهار داشت: در این شرایط نباید تسامح کرد. باید اضافه‌برداشت‌ها را کنترل کرد٬ بدهی‌های دولت باید تعیین تکلیف شود و باید سیاست‌گذاری درست ارزی اتخاذ شود. وقتی قیمت‌ها دستکاری می‌شود، نمی‌توان تخصیص بهینه منابع داشت. اکنون سرمایه اجتماعی در کشور به شدت نازل است و راه ایجاد آن، اصلاح ساختار است که هم سرمایه اجتماعی و هم امید اجتماعی را به دنبال دارد.
برنامه‌هایی برای بازار مسکن در راه است
او در رابطه با اصلاحات در حال انجام در حوزه بازار مسکن گفت: در حوزه اجاره موضوع اجاره‌داری حرفه‌ای مدنظر است که به دنبال ایجاد آن هستیم. در ایران به دلیل شرایط تورمی و همچنین علاقه عموم به داشتن مسکن ملکی٬ اجاره‌داری حرفه‌ای وجود ندارد و برخلاف بسیاری از کشورها٬ بنگاه‌های اجاره‌داری حرفه‌ای که واحد به تعداد بالا اجاره دهند٬ وجود ندارد. اکنون در حال اصلاح قانون به نفع اجاره‌داری حرفه‌ای هستیم و تصمیم داریم در اجاره‌داری حرفه‌ای مالیات دریافت نکنیم که این خود یک مشوق است. همچنین افزایش طول دوره اجاره نیز از برنامه‌های پیش رو است؛ طول دوره اجاره در ایران بسیار کوتاه است٬ در حالی که در کشورهای دیگر چند ساله است. قانون در ایران باید در جهت افزایش طول مدت اجاره اصلاح شود. برای این مورد هم مشوق‌های مالیاتی در نظر داریم و هرچه طول دوره اجاره طولانی‌تر باشد٬ موجر مالیات کمتری پرداخت می کند. در حوزه اراضی بایر نیز در حال انجام اصلاحاتی هستیم تا به موجب آن مامور دریافت مالیات، دولت محلی باشد که در جریان جزئیات مسائل است. بنابراین شهرداری‌ها مامور دریافت این مالیات‌ها می‌شوند. در حال حاضر در ایران تنها دستگاه دریافت مالیات٬ سازمان امور مالیاتی است اما باید توجه داشت که برخی از مالیات‌ها را دولت مرکزی (ملی) بهتر می‌تواند به نفع دولت محلی دریافت کند مانند مالیات بر ارزش افزوده و برخی مالیات‌ها مانند موارد مربوط به زمین و ساختمان را دولت محلی به دلیل اینکه در جریان ریز اطلاعات قرار دارد٬ بهتر می تواند بگیرد. بنابراین باید بین دولت محلی و ملی دادوستد وجود داشته باشد و باید در اخذ و صرف مالیات همکاری کنند.
یارانه‌ها و مسکن مهر گمراه‌کننده بودند/ ورود به بازار ارز اشکال دارد
در ادامه آخوندی با تاکید بر نقش مهم سیاست‌گذار و دولت اظهار داشت که یارانه‌ها و مسکن مهر دو پروژه گمراه‌کننده بودند که هزینه‌های زیادی برای کشور ایجاد کردند. دولت می‌تواند در بزنگاه نقش کلیدی داشته باشد. در رابطه با یارانه‌ها پیشنهاد شد که به جای پرداخت یارانه به مردم، کارت اعتباری مالیاتی به آنها داده شود. به این ترتیب فرارهای مالیاتی نیز قابل شناسایی خواهد بود. این پیشنهاد عملیاتی نشد اما مسکن مهر متوقف شد و بار هزینه جدید بر دوش اقتصاد گذاشته نشد و این به خاطر شفاف‌سازی‌های صورت گرفته بود. این شفاف‌سازی درخصوص یارانه‌ها انجام نشد.
او در رابطه با نرخ ارز نیز اظهار داشت که اساسا ورود به این بازار اشکال دارد و با شفافیت و تخصیص بهینه منابع مغایرت دارد. اقداماتی در حوزه ارزی در حال انجام است.
آخوندی با تاکید بر اینکه پایداری بر اصول مهمترین مساله‌ای است که دولت باید انجام دهد٬ اظهار داشت که دولت عزم جدی در بازار سرمایه و بازار پول برای پایداری بر اصول ندید. در این بازارها ممکن است منافع کوتاه‌مدتی ایجاد شود که برای عده‌ای نسبت به منافع بلندمدت ارجحیت داشته باشد.
