تست ها و غربالگری های لازم در دوران حاملگی

دکتر محمد رضا صفری نژاد؛ جراح و متخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری، استاد دانشگاه

دوران حاملگی یکی از مهم‌ترین دوره‌های زندگی یک فرد است.

امروزه حداکثر سعی و تلاش می‌شود که نه تنها سلامت جنین و مادر به مخاطره نیفتد، بلکه هر چه بیشتر آن افزایش داده شود.

برای خانم‌های حامله استانداردهای بین المللی وجود دارند که با استفاده از آنها باید تست‌ها و غربالگری‌های لازم در دوران حاملگی انجام شوند.

سازمان بهداشت جهانی استانداردهائی را برای تست‌ها و غربالگری‌های لازم در دوران بارداری تهیه کرده است، منتهی به‌علت شرایط متفاوت کشورها با همدیگر مجامع علمی مربوطه با تغییراتی در مواد تهیه شده توسط سازمان بهداشت جهانی استانداردهای مورد نیاز کشور خود را تهیه می‌کنند.

متاسفانه در کشور ما هیچیک از انجمن‌های علمی مربوطه در هیچ زمینه‌ای استانداردها و راهنماهای مربوطه مورد نیاز کشور را تهیه نکرده‌اند در حقیقت انجمن‌های علمی در ایران بیشتر شو بازی می‌کنند و مشغول برگزاری سمینارها و کنگره‌های رنگارنگ هستند.

در هر صورت به‌علت احساس نیاز مبرم، بنده این راهنما را با استفاده از استانداردهای بین المللی تهیه کرده‌ام تا به یاری خدا بتوان کمکی به هموطنان عزیز خود کرده باشم.

حتی در خود شهر تهران در بهترین مراکز آن و حتی با دریافت هزینه‌های هنگفت، کم نیستند مادران باردار که حداقل‌های مورد نیاز آنها انجام نشده‌اند.

در اولین ویزیت بعد از حامله شدن در تمام خانم‌های حامله انجام موارد زیر توصیه می‌شود

* تعیین گروه خون و RH

* بررسی از نظر آنتی بادی

* CBC

* هموگلوبین A1C

* بررسی از نظر وجود افسردگی

* آیا الکل مصرف می‌کند یا نه

* تست HIV

* تست هپاتیت B

* تست کلامیدیا

* تست سیفیلیس

* چک کردن از نظر وجود ایمنی بر علیه سرخجه

* چک کردن از نظر وجود ایمنی بر علیه آبله مرغان

* آزمایش و کشت ادرار

تست‌های زیر در اولین ویزیت بعد از حامله شدن برای تمامی خانم‌های حامله مورد نیاز نیست، پزشک با اخذ شرح حال مشخص می‌کند که یک یا چند تا از این تست‌ها انجام شوند

* غربالگری از نظر توکسوپلاسموز در خانم‌هائی‌که در معرض خطر آن می‌باشند (مثل تماس‌های مکرر با حیوانات آلوده)

* چک کردن از نظر سوزاک در خانم‌هائی‌که احتمال ابتلا به آن وجود دارد.

* سل

* ویروس تبخال (HSV)

* بررسی سیتامگالوویروس (CMV)

* بررسی وجود آنتی‌بادی هپاتیت C

* تست پاپ اسمیر

* اندازه‌گیری میزان هورمون TSH

* انجام بررسی‌های لازم ازنظر وجود اعتیاد به مواد مخدر

در سه‌ماهه اول با نظر پزشک معالج در صورت لزوم باید ازنظر وجود بیماری‌های ارثی زیر جنین بررسی شود

* کم‌خونی داسی شکل

* تالاسمی

* بیماری فیبروز کیستیک (در تمام خانم‌های حامله لازم است)

تست‌های کروموزومی زیر در تمامی خانم‌های حامله لازم هستند و باید مابین هفته‌های 14-11 حاملگی انجام شوند

* سندروم داون (منگولیسم)

* تریزومی 18 (کروموزوم 18 سه عدد می‌باشد)

* وجود نقص در لوله‌های عصبی

تست‌های زیر در تمامی خانم‌های حامله لازم هستند و باید مابین هفته‌های 14-11 حاملگی انجام شوند

* اندازه‌گیری میزان آلفا فتوپروتئین (AFP)

* اندازه‌گیری میزان استریول آزاد

* اندازه‌گیری میزان hCG

* اندازه‌گیری میزان Inhibin A

تمام خانم‌های حامله باید مابین هفته‌های 28-24 حاملگی تست‌های زیر را انجام دهند

* اندازه‌گیری هماتوکریت خون

* اندازه‌گیری پروتئین ادرار

تمام خانم‌های حامله باید مابین هفته‌های 41-28 حاملگی تست‌های زیر را انجام دهند

* کشت از ترشحات واژن و مقعد ازنظر باکتری‌های استرپتوکوک گروه B مابین هفته‌های 37-35 حاملگی

* بررسی ازنظر وجود آنتی‌بادی

در خانم‌های حامله که احتمال می‌رود در معرض خطر بیماری‌های آمیزشی هستند، باید مابین هفته‌های 41-28 حاملگی تست‌های زیر را انجام دهند

* کلامیدیا

* سوزاک

* سیفیلیس

* HIV

* هپاتیت B

* تبخال