رییس سازمان هواشناسی کشور در خصوص گرمای کم‌سابقه در کشور گفت: گرمایش جهانی پیامدهایی از جمله افزایش رخداد توفان، کاهش امنیت غذایی، افزایش انواع بیماری‌های انسان، دام و گیاه، افزایش خسارت ناشی از حوادث غیرمترقبه و کاهش اعتماد به برنامه‌ریزی و بودجه سالانه را در کشور به دنبال خواهد داشت.
به گزارش ، داود پرهیزکار در گفت‌وگو با ایلنا درباره تاثیرات گرمایش جهانی و تغییر اقلیم بر ایران و راهکارهای کاهش پیامدها و اثرات آن گفت: گرمایش جهانی ناشی از افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای و تغییر کاربری اراضی، موجب تغییرات آشکار بر اقلیم کشور شده است.
او با اشاره به تاثیرات تغییر اقلیم در کشور تصریح کرد: افزایش دما، کاهش بارش و افزایش فراوانی رخداد پدیده‌های حدی جوی-اقلیمی در کشور به ویژه در دو دهه اخیر، از جمله اثرات تغییر اقلیم در ایران هستند. در 49 سال اخیر (1347-1395) میانگین دمای کشور با شیبی حدود 4/ 0 درجه بر دهه افزایش یافته است و اثر آن بر دمای کمینه آشکارتر است. این وضعیت در کلانشهرهای رو به توسعه همچون تهران، اصفهان و شیراز به سبب شکل‌گیری پدیده جزیره گرمایی بارزتر است.
معاون وزیر راهوشهرسازی با بیان اینکه بررسی داده‌های دمایی ثبت شده در 33 ایستگاه سازمان هواشناسی کشور با آمار بلندمدت، نشان از روند گرمایش معنی‌دار در دوره 54 ساله (1340 _ 1393) دارد، خاطرنشان کرد: در 88 درصد ایستگاه‌ها، دمای کمینه افزایش معنی‌داری داشته است. همچنین در 39 و 73 درصد ایستگاه‌ها، روند گرمایش معنی‌داری به ترتیب در روزهای یخبندان و شب‌های گرم (با دمای بیش از 20 درجه) رخ داده است. همچنین، تفاوت شبانه‌روزی دما (اختلاف بین دمای بیشینه و کمینه) با آهنگ 1/59 درجه بر دهه کاهش می‌یابد که با افزایش سریع‌تر دمای کمینه نسبت به دمای بیشینه در ایستگاه‌های کشور سازگار است.
از سال 1384 تاکنون دهک‌های نمایه خشکسالی کشور منفی بوده و طی این مدت کشور با خشکسالی انباشت شده مواجه شده است.
پرهیزکار با بیان اینکه تغییرات بارش کشور نشان از کاهش آن با شیب 11 میلیمتر بر دهه دارد، اضافه کرد: علاوه بر کاهش بارش، تبخیر و تعرق پتانسیلی (نیاز آبی بالقوه) با شیب 54 میلیمتر بر دهه افزایش یافته است.
از سال 1384 تاکنون دهک‌های نمایه خشکسالی کشور منفی بوده و طی این مدت کشور با خشکسالی انباشت شده مواجه شده است. همچنین تعداد ساعات آفتابی به طور میانگین 11 ساعت بر سال افزایش یافته و میانگین سرعت باد در بسیاری از نقاط کشور به ویژه در شهرهای بزرگ، علاوه بر نوسانات شدید دارای روند کاهشی نیز بوده است.
به گفته او درصورت عدم پایبندی کشورها به توافقنامه سال 2015 تغییر آب و هوای پاریس (COP21)، کاهش بارش در غرب و بخش‌هایی از شرق ایران تا 20 درصد و در سوریه، اردن، فلسطین و عراق تا 30 درصد در مقایسه با بلندمدت خواهد بود. افغانستان نیز تا 20 درصد کاهش بارش را تجربه خواهد کرد. کاهش بارش و خشکسالی از دهه 2050 در مقایسه با وضعیت فعلی تشدید می‌شود. درصورت عدم پایبندی به توافقنامه پاریس، میانگین دمای کشور حدود 2/5 و درصورت پایبندی به آن 1/3 درجه نسبت به دوره 2005-1986 افزایش می‌یابد.
تنها منطقه‌ای که احتمال افزایش بارش در آن وجود دارد، جنوب‌شرق کشور است، ولی نوع بارش‌ها در این منطقه ناگهانی و سیل‌آسا خواهد بود.
پرهیزکار با تاکید براینکه براساس پیش‌بینی‌ها بیشترین کاهش بارش به ترتیب در منطقه زاگرس و شمال‌غرب رخ خواهد داد، بیان کرد: منطقه زاگرس علاوه بر بیشترین کاهش بارش با بیشترین افزایش دما نیز مواجه خواهد شد.
تنها منطقه‌ای که احتمال افزایش بارش در آن وجود دارد، جنوب‌شرق کشور است، ولی نوع بارش‌ها در این منطقه ناگهانی و سیل‌آسا خواهد بود. این شرایط اقلیمی ایجاب می‌کند که ایران ضمن حضور فعال در توافقنامه پاریس، مطالبه‌گری خود برای پیامدهای گرمایش جهانی در کشور را از جامعه جهانی داشته باشد.
او با اشاره به دیگر پیامدهای گرمایش جهانی زمین در کشور گفت: گرمایش جهانی پیامدهایی مانند افزایش فراوانی رخداد پدیده‌های حدی جوی-اقلیمی، وقوع بارش‌های سنگین و ناگهانی (با وجود کاهش کلی میانگین بارش)، افزایش رخداد توفان، کاهش عملکرد محصولات زراعی و باغی، کاهش امنیت غذایی، حذف یا جابه‌جایی برخی گونه‌های جانوری و گیاهی، افزایش انواع بیماری‌های انسان، دام و گیاه، کاهش تنوع زیستی و موجودات دریایی، کاهش چشمگیر پهنه‌های اقلیم مرطوب و افزایش اقلیم خشک کشور،
افزایش روند بیابان‌زایی، کاهش کیفیت شاخص زیست اقلیمی و کم رونق شدن گردشگری، افزایش بیماری‌های مناطق گرمسیری مانند مالاریا، افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در بخش‌های کشاورزی، افزایش خسارت ناشی از حوادث غیرمترقبه، کاهش‌اعتماد به برنامه‌ریزی و بودجه سالانه و همچنین افزایش مهاجرت از مناطق در معرض مخاطره را در کشور به دنبال خواهد داشت.
با وجود چالش‌ها و پیامدهای زیانبار تغییر اقلیم، با مدیریت صحیح می‌توان از برخی فرصت‌های آن در جهت رشد اقتصاد و افزایش تعاملات بین‌المللی استفاده کرد.
لزوم استفاده از منابع عظیم خورشیدی در مناطق مرکزی و جنوبی کشور
معاون وزیر راهوشهرسازی در خصوص راهکارهای کاهش پیامدها و اثرات تغییر اقلیم و گرمایش جهانی، تاکید کرد: با وجود چالش‌ها و پیامدهای زیانبار تغییر اقلیم، با مدیریت صحیح می‌توان از برخی فرصت‌های آن در جهت رشد اقتصاد و افزایش تعاملات بین‌المللی استفاده کرد.
از جمله این فرصت‌ها، تبدیل ایران به قطب تولید انرژی پاک با استفاده از منابع عظیم انرژی خورشیدی در مناطق مرکزی و جنوبی کشور است. هم‌اکنون کشورهای اروپایی در شمال آفریقا (مانند مراکش با بزرگترین مزرعه انرژی خورشیدی جهان)، با ایجاد مزارع/ نیروگاه‌های خورشیدی، برق تولیدی را از طریق مدیترانه به اروپا منتقل می‌کنند. کشور عربستان نیز در حال سرمایه‌گذاری کلان در این بخش است.
جایگزینی انرژی باد، امواج دریا و به ویژه انرژی خورشیدی سبب می‌شود تا سوخت‌های فسیلی برای مصارفی غیر از تولید انرژی استفاده شده و تا حدی نیز برای نسل‌های آینده ذخیره شود.
رییس سازمان هواشناسی کشور بیان کرد: همچنین جایگزینی انرژی باد، امواج دریا و به ویژه انرژی خورشیدی سبب می‌شود تا سوخت‌های فسیلی برای مصارفی غیر از تولید انرژی (مانند پتروشیمی) استفاده شده و تا حدی نیز برای نسل‌های آینده ذخیره شود که پیامد آن کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای است، از سوی دیگر حرکت به سوی اقتصاد بدون نفت نیز از دیگر راهکارهاست که در صورت پایبندی کشورها به توافقنامه پاریس، مطابق پیش‌بینی‌ها تقاضای جهانی نفت تا سال 2030 به یک‌چهارم مقدار کنونی کاهش می‌یابد، چنین وضعیتی بدون برنامه‌ریزی صحیح می‌تواند تهدیدی برای اقتصادهای وابسته به نفت باشد.
پرهیزکار بیان کرد: برنامه‌ریزی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان برای ارتقای دانش و فناوری‌های نوین در حوزه تولید انرژی تجدیدپذیر خورشیدی، امواج دریا، باد و زمین‌گرمایی و صدور محصولات یاد شده از دیگر راهکارهای قابل استفاده است.
در واقع تدوین قانون افزایش تاب‌آوری و سازگاری با تغییر اقلیم و تدوین احکام آن در برنامه‌های توسعه 5 ساله و پشتیبانی دولت از صنعت بیمه از راهکارهای مقابله با اثرات این پدیده است.
او با اشاره به رئوس برنامه‌های بنیادی برای سازگاری با تغییر اقلیم گفت: تدوین قانون افزایش تاب‌آوری و سازگاری با تغییر اقلیم و تدوین احکام آن در برنامه‌های توسعه پنج ساله، تشویق و پشتیبانی دولت از صنعت بیمه، تدوین سیاست‌های جدید کشت و برنامه جامع سازگاری با تغییر اقلیم در بخش کشاورزی، ایجاد سامانه ملی پایش و پیش‌نگری حسابداری آب با هدف به روزرسانی خودکار بیلان آب برای ارتقای مدیریت منابع آب، اجرای بند 7 و 8 سیاست‌های کلان نظام (مصوبه مجمع تشخیص مصلحت) برای شناسایی بلایای جوی و اقلیمی و پیش‌بینی آنها نیز از دیگر راهکارهایی ارائه شده برای مقابله با این پدیده است.
رییس سازمان هواشناسی کشور با اشاره به اجرای سیاست‌های کلان زیست‌محیطی در راستای افزایش مقاومت اقتصاد کشور نسبت به تغییر اقلیم تصریح کرد: به‌کارگیری سیاست‌های توسعه‌ای جایگزین کشاورزی و باغداری در مناطق روستایی متاثر از خشکسالی و تغییر اقلیم، مانند حمایت از توسعه صنایع کوچک در مناطق روستایی برای کاهش مهاجرت روستاییان، حمایت از برنامه‌های آبخیزداری، حفظ، احیا،
اصلاح و بهره‌برداری اصولى از منابع طبیعى، تدوین بسته‌های حمایتی از بیمه بلایای جوی- اقلیمی، اجرا و عملیاتی کردن سامانه‌های نوین هشدار مخاطرات جوی و اقلیمی، بازنگری در استانداردها و دستورالعمل‌های مهندسی آب، عمران و طراحی تاسیسات زیرساختی، توسعه همکاری‌ها و تعاملات بین‌المللی برای کاهش پیامدهای زیانبار ناشی از تغییر اقلیم و مدیریت تغییر اقلیم با تدوین برنامه‌ها برای تبدیل چالش و تهدید به فرصت از دیگر اقداماتی است که می‌توان برای کاهش اثرات تغییر اقلیم انجام داد.
