راننده مست 5 نفر را به کام مرگ کشاند. خبر کوتاه، اما هولناک بود. دو روز پیش وقتی پایتخت تازه روزش را آغاز کرده بود خبر رسید در شرق تهران راننده یک پژو 206 حادثه ساز شده است. پسر جوان که همراه 3 نفر دیگر و در حالت غیر عادی بود 7 کارگر پیمانکار فضای سبز شهرداری را که کنار اتوبان بابایی ایستاده بودند را زیر گرفت و 5 نفر از آن‌ها را به کام مرگ کشاند.
به گزارش
فرادید؛ در سال‌های اخیر بسیاری از تصادفات رانندگی در ایران در اثر استفاده از مشروبات الکلی و یا استعمال مواد مخدر یا روانگردان بوده است. در سال 1394 بیش از 3000 فقره تصادف در حال مستی راننده از سوی دادستان وقت تهران گزارش شده است. در بسیاری از کشور‌ها که استعمال مشروبات الکلی موضوعی معمول است رانندگی در حال مستی ممنوع شده است و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. در ادامه ابعاد حقوقی رانندگی در حالت مستی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
مجازات شرب خمر و مستیدر
قانون مجازات اسلامی شرب خمر به عنوان یک جرم مستقل قابل مجازات است طبق ماده 265 قانون مجازات اسلامی مجازات شرب خمر 80 ضربه شلاق است پس طبق قانون مجازات اسلامی خوردن مسکر موجب حد است اعم از آن که کم باشد یا زیاد، مست کند یا نکند، خالص باشد یا مخلوط به حدی که آن را از مسکر بودن خارج نکند. حال اگر فرد در حالت مستی جرم دیگری مرتکب شود با توجه به این موضوع که خود را برای آن جرم مست کرده باشد یا نه قانون گذار مجازات و واکنش‌های متفاوتی را در مورد این شخص پیش بینی کرده است.
در واقع اگر کسی بر اثر شرب خمر اراده اش را از دست بدهد و ثابت شود که شرب خمر برای ارتکاب جرم نبوده، اما شخص به واسطه از دست دادن اراده اش مرتکب جرم قتل یا هر جرم دیگری شده باشد در این حالت به خاطر ارتکاب جرم قتل و ... محکوم نمی‌شود، اما اگر به قصد ارتکاب جرم مرتکب شرب خمر شده باشد و پس از مصرف مسکر مرتکب قتل یا جرم دیگری گردد علاوه بر مجازات شرب خمر به مجازات جرم ارتکابی نیز محکوم می‌گردد. به عبارتی کسی که در حالت مستی رانندگی کند و دیگری را به صورت غیر عمد بکشد این فرد به لحاظ ارتکاب شرب خمر به 80 ضربه تازیانه محکوم می‌شود و برای رانندگی در حالت مستی به پرداخت دیه و حبس محکوم می‌گردد.
مجازات رانندگی در حالت مستیطبق ماده 714
قانون مجازات اسلامی هرگاه بی احتیاطی، بی مبالاتی، عدم مهارت یا عدم رعایت نظامات دولتی از سوی راننده وسیله نقلیه یا متصدی وسیله موتوری منتهی به قتل غیر عمد شود مرتکب به 6 ماه تا 3 سال حبس و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه اولیای دم محکوم می‌گردد. قانون گذار برای کسانی که مشروبات الکلی استفاده کرده اند و در حالت مستی اقدام به رانندگی نموده اند مجازات شدیدتری در نظر گرفته است طبق ماده 718
قانون مجازات اسلامی چنانچه راننده متخلف در حالت مستی مرتکب جرم شود به بیش از 2/3 حداکثر مجازات محکوم می‌شود به عنوان مثال اگر راننده در حالت مستی مرتکب قتل غیر عمد شود دادگاه می‌تواند وی را به بیش از 5 سال حبس محکوم نماید.
ضمنا دادگاه می‌تواند راننده متخلف را به مدت 1 تا 5 سال از رانندگی و تصدی وسایل نقلیه محروم نماید.
به طور کلی رانندگی در حالت مستی متضمن مجازات‌های ذیل است:
1- مجازات شرب خمر که 80 ضربه شلاق است.
2- در صورت رانندگی در حالت مستی و وقوع تصادف، مقصر به بیش از 2/3 حداکثر مجازات قانونی محکم می‌گردد یعنی به بیش از 5 سال حبس محکوم می‌گردد. همچنین دادگاه می‌تواند مرتکب را به مدت 1 تا 5 سال از رانندگی محروم کند.
3- رانندگی در حالت مستی یا با مصرف روانگردان 400 هزار تومان جریمه از سوی پلیس راهور را در پی دارد.
4- در صورت تصادف در حالت مستی و بروز صدمه بدنی شرکت بیمه پس از پرداخت خسارت به زیان دیده جهت دریافت وجوه پرداخت شده به شخصی که موجب خسارت شده است مراجعه می‌کند.
در واقع بیمه باید خسارات ناشی از تصادفات را تحت هر شرایطی پرداخت کند لذا رانندگی در حالت مستی و رانندگی بدون گواهی نامه تاثیری در این موضوع ندارد، زیرا شخص راننده بیمه نشده بلکه وسیله نقلیه بیمه شده است.
طبق بند ب. ماده 15
قانون بیمه وسایل نقلیه مصوب 1395 در موارد زیر بیمه گر مکلف است بدون هیچ شرط و اخذ تضمین خسارت زیان دیده را پرداخت کند و پس از آن می‌تواند به قائم مقامی زیان دیده از طریق مراجع قانونی برای بازیافت تمام یا بخشی از وجوه پرداخت شده به شخصی که موجب خسارت شده است مراجعه کند:
رانندگی در حالت مستی یا استعمال مواد مخدر یا روانگردان موثر در وقوع حادثه که به تایید نیروی انتظامی، پزشکی قانونی یا دادگاه رسیده باشد.
مرجع صالح جهت رسیدگی مجازات رانندگی در حالت مستی
چنانچه متصدی وسیله نقلیه موتوری با بی مبالاتی، بی احتیاطی، عدم مهارت یا عدم رعایت نظامات دولتی مرتکب قتل غیر عمدی شود دادسرای عمومی محل وقوع جرم و در تهران دادسرا ویژه راهور تحقیقات مقدماتی را عهده دار خواهد بود و پس از صدور قرار جلب به دادرسی پرونده به دادگاه کیفری 2 ارسال می‌گردد.
اگر در قرار جلب به دادرسی فقط قتل غیر عمد باشد راننده متخلف تنها به 6 ماه تا 3 سال حبس و پرداخت دیه در صورت مطالبه اولیای دم محکوم می‌گردد، اما چنانچه راننده متخلف در حالت مستی مشغول به رانندگی بوده و مرتکب قتل غیر عمد شود به 80 ضربه شلاق و حداقل 5 سال حبس و پرداخت دیه محکوم می‌گردد.
در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که در رانندگی قتل عمد وجود ندارد قتل ناشی از رانندگی حتی در فرض مقصر بودن راننده و عدم رعایت مقررات از سوی وی عمدی محسوب نمی‌شود و قصاص ندارد.