همه مشکلات از اینجا شروع می شود!

تنها با توجه به آنچه معصومین علیهم السلام برای رهایی از غفلت بیان نموده اند و با بکارگیری آنهاست که می توان از گزند این آسیب فراگیر رهایی یافت و از فرصت زندگی دنیوی بهره ای کامل گرفت و با دستانی پر وارد سرای باقی شد.

پرداختن به امور روزمره ی زندگی و وجود مشغله های فراوانی که در جریان زندگی، افراد را به خود سرگرم می کند غالبا موجبات غفلت ایشان را فراهم می آورد. غفلتی فراگیر که تمامی جنبه های زندگی فرد را به خود درگیر می کند. گاه این فراموشی آنقدر وسیع می گردد که افراد از انجام وظایف مسلمشان باز می مانند و از پرداختن به نیازهای نزدیکانشان غافل می شوند. غفلت علاوه بر آنکه زندگی دنیوی افراد را در برمی گیرد، آخرت آنان را نیز درگیر می نماید. آنکه در این دنیا از انجام وظایفش غافل گشته است بی تردید از پاداش بسیار اخروی بی بهره می گردد. چرا که این دنیا محل کشت و ذخیره اندوزیست و آنکه فرصت بی بدیل حیات مادی اش را با غفلت به تباهی کشانده است با کوله باری تهی وارد سرای باقی می شود. چنین فردی حسرت و اندوه همراهش می شود و افسوس از دست دادن زمان سرتاسر وجودش را فرا می گیرد. زمانی که قابل بازگشت نیست و اندوه تباهیش ثمری نخواهد داشت.
گاه تنها با جهت دار نمودن اعمال روزمره نه تنها فرد با غفلت فاصله می گیرد بلکه سبب نزول برکات و پاداش بسیاری برایش فراهم می آید. همین اندازه که شخص قصد انجام کاری نیک را از سر می گذراند بدین معناست که دنیا او را به خود مشغول نساخته و او دچار غفلت نگشته است
پس بی درنگ لازم است تا راهی برای گریز از این آفت تباه کننده یافت. آنانکه نیل دهنده ی بشر به سوی سعادتند و در تلاشند تا انسانها از تمامی لحظات زندگیشان بهره گیرند با ارائه راهکارهایی سعی نموده اند تا انسان را از گزند این آفت در امان دارند. آنچه در کلام معصومین (علیهم السلام) به عنوان راهکارهای زداینده ی غفلت شمرده شده اند عبارتند از:
1. توجه ذهنی
از عوامل موثر و زداینده ی غفلت می توان به توجه و دقت؛ نسبت به اعمال و رفتار خود اشاره نمود. آنچه سبب می گردد تا آدمی در ورطه ی غفلت به هلاکت نرسد تلاش ذهنی در جهت هدفمند نمودن اعمالی است که از انسان سر می زند. گاه تنها با جهت دار نمودن اعمال روزمره نه تنها فرد با غفلت فاصله می گیرد بلکه سبب نزول برکات و پاداش بسیاری برایش فراهم می آید. همین اندازه که شخص قصد انجام کاری نیک را از سر می گذراند بدین معناست که دنیا او را به خود مشغول نساخته و او دچار غفلت نگشته است. رسول اکرم صلوات الله علیه می فرمایند: « یَا أَبَا ذَرٍّ، هُمَ بِالْحَسَنَةِ، وَ إِنْ لَمْ تَعْمَلْهَا، لِکَیْلَا تُکْتَبَ مِنَ الْغَافِلِین ؛ (امالی، طوسی، محمد بن الحسن، ص536) ای اباذر! قصد کار نیک کن، هر چند آن را به کار نبندی تا در زمره غافلان نوشته نشوی».
2. شناخت دنیا و گذرا بودنش
بخش کوتاهی از زندگی انسان در جهان مادی سپری می شود که البته همین کوتاه، تعیین کننده ی سرنوشت ابدی اوست. اگر همین فرصت کوتاه با بی توجهی و غفلت سپری شود حاصلی جز ندامت دامنگیر فرد نمی گردد. آنانکه به درگذر بودن فرصت بی بازگشت دنیا توجه دارند همواره در تلاشند و هرگز دچار غفلت نمی شوند. آنان پیوسته تلاش می نمایند تا از لحظه لحظه ی حیات مادیشان بهره گیرند و تا آنجا که ممکن است بیشترین و بهترین بهره را از فرصتهایشان گیرند در نتیجه تمام تلاششان را می نمایند تا آنی در دریای پر تلاطم غفلت نیفتند و با امواج این دریا بسوی نابودی نروند. از این رو حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند: « إِنَ مَنْ عَرَفَ الْأَیَّامَ لَنْ یَغْفُلَ عَنِ الِاسْتِعْدَادِ...؛(من لایحضره الفقیه، ابن بابویه، محمد بن علی، ج4، ص406، ح5880) هر که ایام را شناخت، از آماده شدن غافل نگشت».
3. همواره به یاد مرگ بودن
هرچه باور به اتمام فرصت دنیا قوی تر و محسوستر باشد فرد از به تباهی رفتن فرصتهایش بیشتر در هراس است و در نتیجه توجه جدیتری به از دست دادن فرصتهایش دارد
از دیگر عوامل موثر زداینده ی غلفت ترس از اتمام فوری فرصت دنیا و فروافتادن در کام مرگ است. اگرچه در متون دینی مرگ واقعیتی شیرین و لذت بخش است اما آنکه زندگی دنیایش را به تباهی کشانده، مرگ را خوش نمیدارد. توجه به این مهم که هر لحظه ای که در گذر است و قابل بازگشت نیست سبب توجه شخص به امور معنوی و رهایی از غفلت است. هرچه باور به اتمام فرصت دنیا قوی تر و محسوستر باشد فرد از به تباهی رفتن فرصتهایش بیشتر در هراس است و در نتیجه توجه جدیتری به از دست دادن فرصتهایش دارد. چنین فردی پیوسته مراقب است تا زمانش به تباهی نرود و عمرش بیهوده به پایان نرسد. از این روست که امیرالمومنین (علیه السلام) فرموده اند: « وَ اسْتَعِینُوا عَلَى بُعْدِ الْمَسَافَةِ بِطُولِ الْمَخَافَةِ فَکَمْ مِنْ غَافِلٍ وَثِقَ لِغَفْلَتِهِ وَ تَعَلَّلَ بِمُهْلَتِهِ فَأَمَّلَ بَعِیداً وَ بَنَى مَشِیداً فَنَقَصَ بِقُرْبِ أَجَلِهِ بُعْدُ أَمَلِهِ فَاجَأَتْهُ مَنِیَّتُهُ بِانْقِطَاعِ أُمْنِیَّتِهِ...؛ (بحار الانوار، محمدبافر مجلسی، ج74، ص440) برای دوری راه از ترس ممتد مدد گیرید؛ زیرا چه بسیار غافلی که به غفلت خود اعتماد کرد و مهلت عمر خود را بهانه قرار داد و از این رو، آرزو را دراز گردانید و کاخ بلند برافراشت؛ اما نزدیک شدن اجلش، درازی آرزویش را کوتاه کرد و سر رسیدن ناگهانی مرگش، امید او را قطع کرد».
تنها با توجه به آنچه معصومین علیهم السلام برای رهایی از غفلت بیان نموده اند و با بکارگیری آنهاست که میتوان از گزند این آسیب فراگیر رهایی یافت و از فرصت زندگی دنیوی بهره ای کامل گرفت و با دستانی پر وارد سرای باقی شد.