به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، تاریخ ابتکار آستانه و برقراری آتش بس در سوریه به دسامبر ٢٠١٦ بازمی‌گردد. نیمه دسامبر ٢٠١٦ بود که ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه موافقت کردند آستانه، پایتخت قزاقستان را به عنوان میزبان تازه نفس گفت‌وگوهای صلح سوریه انتخاب کنند. ٢٠ دسامبر همان سال وزرای خارجه ایران، ترکیه و روسیه متعهد شدند که روند آستانه را بر پایه قطعنامه ٢٢٥٤ شورای امنیت سازمان ملل برای بازگرداندن صلح و آرامش به سوریه آغاز کنند. در نهایت نخستین دور رسمی رایزنی‌های آستانه در ژانویه ٢٠١٧ رخ داد. از همان ابتدا بسیاری از تحلیلگران اعتقاد داشتند که ابتکار آستانه در حقیقت شاخه نظامی مذاکرات درباره سوریه است که شاخه سیاسی آن در مذاکرات ژنو دنبال می‌شود. در بسیاری از ١٠ دور رایزنی که تاکنون انجام شده، بحث‌ها پیرامون ایجاد و بسط مناطق کاهش تنش و همچنین تخلیه مناطق مختلف از گروه‌های تروریستی بوده است. نقطه تمرکز در گفت‌وگوهای آستانه، رودر رو شدن نیروهای دولتی نزدیک به بشار اسد، رییس‌جمهور این کشور با اپوزیسیون مسلح قابل مذاکره است. گفت‌وگوهای روند آستانه برای حمایت از قالب و چارچوب کاری وضع شده که در تطابق با قطعنامه ٢٢٥٤ شورای امنیت باشد.
مذاکرات جداگانه درباره کمیته قانون اساسی
در دهمین دور از مذاکرات آستانه درباره سوریه که از روز دوشنبه (دیروز) آغاز شد، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه، هیات روسیه و نیز هیات سوریه در سوچی دیدارها و رایزنی‌های خود را آغاز کردند. به گزارش روسیا الیوم در این دور از رایزنی‌ها که دو روز به طول می‌انجامد، مبارزه با تروریسم و پرونده آوارگان سوری در راس دستورکارها قرار دارد. در روز اول این نشست، مذاکره دوجانبه و سه‌جانبه پشت درهای بسته انجام خواهد شد و امروز (سه‌شنبه) جلسه‌ای عمومی برگزار و در آن بیانیه پایانی قرائت می‌شود. از جانب سه کشور ضامن مذاکرات آستانه یعنی روسیه، ایران و ترکیه، نمایندگان وزرای خارجه شرکت خواهند کرد و همزمان تیمی از کارشناسان سازمان ملل مکلف به حمایت فنی به ویژه درباره امور بازداشت‌شدگان شده‌اند. استفان دی‌میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه نیز در سوچی حاضر شده و به گفته نماینده روسیه در مقر سازمان ملل در ژنو، مذاکرات ویژه‌ای میان سه کشور ضامن آتش بس با دی میستورا انجام خواهد شد. به گزارش یک منبع آگاه، دی‌میستورا احتمالا در سوچی با نمایندگان کشورهای ضامن آتش‌بس، روند تشکیل کمیته قانون اساسی را خارج از چارچوب آستانه بررسی کند. گفته می‌شود که در این راستا دی میستورا دیدارهای دوجانبه‌ای را با لاورنتیف، جابری انصاری و... برگزار می‌کند. هم دولت و هم معارضه لیستی ٥٠ نفره را برای نمایندگی از خود در کمیته قانون اساسی ارایه کرده‌اند. خبرگزاری روسی اسپوتنیک در گزارش نشست آستانه تمرکز بحث را به تلاش‌های دی میستورا برای پیشبرد روند تشکیل کمیته قانون اساسی اختصاص داده و حتی تاکید کرده که این گفت‌وگوها در مسیر موازی با بحث‌های جاری در رایزنی‌های آستانه پیگیری خواهد شد. اسپوتنیک در این باره به نقل از یک منبع آگاه نوشت: گفت‌وگوها درباره کمیته قانون اساسی در مسیری جدا از رایزنی‌های رایج آستانه پیگیری خواهد شد و دلیل آن هم مسائل لجستیک است. رایزنی‌های سیاسی درباره قانون اساسی سوریه باید در قالب گفت‌وگوهای ژنو دنبال شود اما از آنجا که هم هیاتی از معارضه و هم هیات‌هایی از سوریه و سه کشور درگیر در روند آستانه در سوچی حضور دارند، همه فرصت را برای بحث درباره تشکیل کمیته قانون اساسی مغتنم خواهند شمرد. از سوی دیگر نشست ژنو درباره سوریه نیز به زودی تشکیل خواهد شد. نکته قابل توجه در گزارش اسپوتنیک توجه به حضور ویتالی نامکین مشاور غیررسمی روس تبار دی میستورا در این دور از نشست‌های آستانه در سوچی روسیه است. وی از اصلی‌ترین کارشناس‌های مربوط به بحث تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی سوریه است که پیش از این در مذاکرات آستانه شرکت نمی‌کرد.
ترکیه به فکر تشکیل گروه ٤ درباره سوریه
به گزارش خبرگزاری تاس، از روسیه الکساندر لاورنتیف، از ایران حسن جابری انصاری و از ترکیه سدات اونال در سوچی حاضر خواهند بود. درحالی که هیات امریکایی در برخی از جلسات سوچی به عنوان ناظر حضور داشته است اما این‌بار این هیات از چند روز پیش اعلام کرد که به سوچی نخواهد آمد اما اردنی‌ها به عنوان ناظر در نشست دوروزه در شهر ساحلی سوچی شرکت خواهند کرد. با وجود آنکه تعداد کشورهای حاضر در نشست آستانه به نسبت نشست‌های ژنو از تنوع کمتری برخوردار است اما می‌توان گفت که تاثیر این نشست‌ها عمدتا پیرامون مسائل نظامی از رایزنی‌های سیاسی در ژنو بیشتر بوده است. دهمین دور از نشست سوچی در حالی برگزار می‌شود که ترکیه روز ٢٩ جولای رسما اعلام کرد که قرار است نشستی را با حضور فرانسه، المان و روسیه در اوایل ماه سپتامبر به منظور بحث درباره بحران سوریه و همچنین دیگر مسائل روز منطقه‌ای برگزار کند. به گزارش رسانه‌های ترکی این نشست چهارجانبه روز ٧ سپتامبر در استانبول ترکیه برگزار خواهد شد. هرچند مقام‌های ترک تاکنون درباره جزییات این نشست خبری منتشر نکرده‌اند اما یک منبع آگاه در وزارت خارجه ترکیه به روزنامه حریت گفته که ترکیه همچنان به گفت‌وگوهای فشرده با روسیه خارج از گروه چهارنفره با حضور آلمان و فرانسه ادامه خواهد داد. تا لحظه تنظیم این خبر هیچ منبعی در وزارت خارجه‌های روسیه، پاریس یا برلین برگزاری نشست چهارجانبه در استانبول آنکارا در تاریخ ٧ سپتامبر را نه تایید و نه تکذیب کرده است. ترکیه در ٧ سال گذشته در مقابل روسیه و ایران در جریان سوریه حضور داشته و از گروه‌های معارض حمایت کرده اما الزاما گروه‌های معارضی که از حمایت ترکیه برخوردار بودند همان گروه‌های زیر چتر حمایتی امریکا، فرانسه و آلمان نبودند.
ادلب، نقطه حساس ترکیه در سوریه
رسانه ترک آناتولی در گزارشی به مناسبت دهمین دور از نشست آستانه نوشت: در نهمین دور از رایزنی‌های آستانه که در تاریخ ١٤ و ١٥ ماه مه انجام شد، تمام کشورهای شرکت‌کننده متعهد به رعایت قوانین مناطق کاهش تنش و همچنین آتش‌بس شدند اما نیروهای ارتش سوریه در چند ماه اخیر در حمص، درعا و قنیطره عملیات‌های سنگین نظامی را انجام دادند. هفته گذشته نیز نیروهای ارتش در جنوب غربی ادلب فعالیت‌های خود را آغاز کردند و گفته می‌شود که هدف از این فعالیت حمله به منطقه کوهستانی ترکمن در شمال غربی که بخشی از منطقه کاهش تنش است، باشد. برخی از مقام‌های ترک می‌گویند وضعیت ادلب یکی از اصلی‌ترین سوژه‌های مدنظر هیات ترک در دهمین دور از نشست آستانه در سوچی است و به احتمال بسیار زیاد هیات ترک درباره اهمیت حفظ آتش‌بس در این منطقه با طرف‌های روسی و ایرانی مذاکرات فشرده‌ای خواهد داشت. فعالیت‌های ارتش سوریه در ادلب به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های دولت ترکیه بدل شده و اخیرا رضا هاکان تکین، سفیر ترکیه در پاسخ مبنی بر اینکه استراتژی ترکیه برای خروج از سوریه چیست، گفته بود که درباره منطقه‌های کاهش تنش که در چارچوب روند آستانه مقرر شده بود می‌توان گفت تنها منطقه‌ای که این تفاهم‌ها در آن جاری است ادلب است و در مناطق دیگر وضعیت فرق می‌کند. اگر رژیم سوریه بخواهد در ادلب هم تحرکاتی را انجام دهد با برخوردهای شدید روبه‌رو خواهد شد. برای ما ادامه تفاهم بر سر ایجاد منطقه کاهش تنش در ادلب اهمیت بسیار زیادی دارد. ما این موضع را به دو شریک دیگر در روند آستانه یعنی مقام‌های ایران و روسیه هم منتقل کرده‌ایم. به آنها گفته‌ایم که اگر بنا باشد سرنوشتی مشابه مناطق دیگر در ادلب هم ایجاد شود، روند آستانه بی‌معنا خواهد بود.
بازگشت آوارگان
مساله بازگشت آوارگان سوری به کشورشان برای نخستین‌بار در رایزنی‌های آستانه مدنظر قرار خواهد گرفت. گفته می‌شود که این طرح توسط هیات‌های روسیه و ایران در چند هفته اخیر دنبال شده و پس از رایزنی‌های منطقه‌ای که نمایندگان دو کشور ایران و روسیه در سفرهای اخیر منطقه‌ای خود داشته‌اند، تصمیم گرفته شده که مساله بازگشت آوارگان سوری در دستور کار دهمین نشست آستانه قرار بگیرد. مقام‌های روسی درگیر در پرونده سوریه در چندهفته اخیر سفرهایی به ترکیه، اردن و لبنان داشته‌اند. این سه کشور بیشترین میزان پناهندگان سوری را در خود جا داده‌اند و گفته می‌شود که هیات روس با نمایندگانی از این پناهندگان در سه کشور دیدار و گفت‌وگو داشته است. از سوی دیگر حسین جابری‌انصاری، مذاکره‌کننده ارشد ایران در پرونده سوریه نیز در سفرهای اخیر خود به سوریه و لبنان با روسای جمهور دو کشور به تفصیل در خصوص موضوع آوارگان گفت‌وگو کرد و در نهایت به نظر می‌رسد که با توجه به روند تحولات سوریه و اعاده سیطره دولت بر بخش‌های عمده کشور، سامان دادن این موضوع به‌طور طبیعی به نیاز و اولویت مرحله فعلی و این دور از رایزنی‌های سوچی تبدیل شده است.
