جامعه امروز به مدیر ایثارگر نیاز دارد

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدصادق یوسفی مقدم در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه خداوند انسان را موجودی آفریده است که هم ویژگی حیوانی در انسان قرار دارد و هم ویژگی الهی و ملکوتی، اظهار کرد: ویژگی الهی و ملکوتی، انسان را به سوی نوع‌دوستی، تعاون و ویژگی‌های مثبت سوق می‌دهد و خوی حیوانی انسان را به سمت استثمار اموال دیگران و رفتارهای ناصحیح هدایت می‌کند. انسان با اختیاری که از سمت خداوند به او داده شده است می‌تواند راه خود را انتخاب کند. در پیمودن راه حیوانی به حیوانی به ظاهر انسان و در پیمودن راه الهی به فرشته‌ای به ظاهر انسان تبدیل می‌شود.

وی در ادامه با بیان اینکه این ویژگی فقط در رابطه با بحث‌های مادی نیست، بلکه تمام ابعاد معنوی و روحی انسان را شامل می‌شود، اضافه کرد: نوع‌دوستی، انسان‌دوستی، حب به خداوند، کمک به همنوع و... ویژگی الهی و ملکوتی است و تصرف مال و شخصیت دیگران و لکه‌دار کردن شخصیت انسان‌ها از ابعاد و ویژگی‌های حیوانی است. خداوند در زندگی انسان ابعاد مختلف بسیار زیادی قرار داده است که یکی از آن‌ها بُعد مادی انسان است و این بُعد مادی در زندگی انسان تأثیر بسیار زیادی دارد و انسان‌ها همواره می‌خواهند از نظر علم و دانش و اقتصاد نسبت به هم نوع خود برترین باشند. خداوند نیز انسان را با این گونه رفتارها آزمایش می‌کند.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و معارف قرآنی در ادامه با اشاره به آیه 32 سوره «نسا» توضیح داد: خداوند در این آیه به ما این درس را می‌دهد که برخی نسبت به سایر انسان‌ها یکسری ویژگی‌ها و برخورداری‌های بیشتری دارند و برخی کمتر. انسان نباید نسبت به مال و شخصیت دیگران چشم طمع داشته باشد و این رویه جزء خصایص حیوانی است که نباید به آن پرداخته شود. در این آیه خداوند به صراحت می‌فرماید که انسان باید چشم طمع از مال و ارزش‌های دیگران بردارد. البته این موضوع به معنی عدم تلاش نیست اما انسان نباید به دنبال تصرف حق و حقوق دیگران باشد.

یوسفی مقدم در ادامه با بیان این مطلب که انسان باید هر چیزی که به دستش می‌آید را فضیلت الهی بداند، اظهار کرد: پس می‌توانیم بگوییم که مرحله اول ویژگی بارز اخلاقی انسان این است که چشم طمع به مال و سایر ویژگی‌های افراد جامعه و هم نوعان خود نباید داشته باشند و مرحله دوم که انسان را به سمت تعالی پیش می‌برد بحث انفاق است که خداوند در آیه 7 سوره «حدید» به این موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید از آنچه که خداوند به شما داده است انفاق کنید و می‌گوید شما نماینده خدا بر روی زمین هستید. مرحله سوم که مرحله بسیار مهم و ارزشمندی در ویژگی‌های اخلاقی انسان است مرحله ایثار است.

وی در ادامه با بیان اینکه انسان باید افزون بر اینکه چشم طمع ندارد اهل انفاق هم باشد، یادآور شد: ایثار بالاترین مرحله در زندگی انسان است، یعنی فرد آن چیزی که خودش به آن نیاز دارد را می‌بخشد و از آن صرف نظر می‌کند. در آیه 9 سوره «حشر»، خداوند به معنی ایثار اشاره می‌کند و می‌فرماید که انسان اگر اهل ایثار نباشد ویژگی مقابل آن بخل است. ایثار در جامعه امروز ما معنی عام و گسترده‌ای دارد. گاهی انسان از جان خود می‌گذرد، مثل کسانی که جانفشانی می‌کنند تا عزت ملت پایدار باشد و یکی دیگر از مال خودش به نیازمندان می‌بخشد. اما برخی هستند که در خانه می‌نشینند و فقط به فکر آرامش خودشان هستند. باید بگویم در جامعه امروز ما خدمت کردن و توانایی مدیریت داشتن که باعث آرامش افراد جامعه شود نوعی ایثار مدیریتی است. یعنی فرد از توانمندی مدیریتی خود برای خدمت به جامعه استفاده می‌کند و در منزل خود نمی‌نشیند و نظاره‌گر مردم باشد.

رییس مرکز فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: یکی از ویژگی‌های اخلاقی که امروز در جامعه به شدت به آن نیاز داریم ایثار است. افرادی که در جامعه مدیریتی بر عهده دارند باید بدانند که باید در این عرصه ایثار داشته باشند و این مدیریت را ابزاری برای خدمت به مردم بدانند و اگر به عنوان طعمه به آن نگاه کردند یعنی به خود، ملت و بیت‌المال خیانت کرده‌اند. در چنین شرایطی داشتن پست در جامعه افتخار نیست. این پست و مقام زمانی ارزش پیدا می‌کند که در صدد خدمت‌رسانی و ایثار برای افراد جامعه باشیم.

یوسفی مقدم در ادامه با اشاره به سخنان علامه طباطبایی در راستای بحث ایثار ادامه داد: علامه طباطبایی می‌فرماید در اجتماع، پست زمانی اثربخش است و تعبد به آن برای صاحبش مشروع است که صاحبش در آن ایثار کرده باشد. افراد باید برای ایثار در پست‌های بالا قرار بگیرند نه برای خیانت به مردم و مملکت. باید در هر پستی که هستیم از خودگذشتگی داشته باشیم. جامعه امروز ما به مدیران ایثارگر بیشتر از هر زمان دیگری نیاز دارد. چرا این همه هر روز شاهد این هستیم که رسانه‌ها مطالبی می‌زنند که مربوط به اختلاس اقتصادی است و حق مردم پایمال می‌شود چون نااهلان آمده‌اند و به جای خدمت و ایثارگری در جامعه به ملت و مردم و خودشان خیانت می‌کنند. این پست‌ها برای خداوند است و ما از طریق آن‌ها آزمایش می‌شویم و باید بدانیم که دنیا فانی است.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و معارف قرآنی در ادامه با بیان اینکه چیزی که از انسان باقی می‌ماند ایثارگری و خدمت به مردم است، گفت: افرادی که می‌توانند خدمت کنند نباید دریغ کنند. فردی که از آسایش و آرامش خود صرف نظر می‌کند نوعی ایثارگری است. در آیه 9 سوره «حشر»؛ «وَالَّذِینَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِیمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَیْهِمْ وَلَا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَیُؤْثِرُونَ عَلَیٰ أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ ۚ وَمَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» خداوند می‌فرماید کسانی که ایثارگری نداشته باشند دچار «شُحَّ» می‌شوند. امام صادق (ع) در حدیثی می‌فرماید این ویژگی اخلاقی بدتر از بخل است چون فرد بخیل از آن چیزی که خودش دارد نمی‌بخشد اما فردی که «شُحَّ» است نمی‌تواند ببیند که در دست دیگران چیزی هست و حتی درصدد برهم زدن آرامش آن‌ها است و می‌خواهد از هر طریقی که شده به آنچه می‌خواهد برسد و حلال و حرامش نیز برایش فرقی نمی‌کند.

یوسفی مقدم در ادامه یادآور شد: در جامعه امروز، ما به انواع ایثارگری نیاز داریم چون شرایط جامعه سخت است و مظلومان جامعه با فقر و تنگدستی در برابر ظلم ظالمان و مستکبران مقاومت می‌کنند و نیازمند مدیرانی هستیم که با ایثارگری خود جامعه را مدیریت کنند نه اینکه مدیرانی بیایند که خیانت کنند. دستگاه‌های مسئول نباید فقط گزارش بدهند که این فاسد اقتصادی را گرفتیم یا نگرفتیم بلکه باید نحوه برخورد با آن‌ها را نیز به مردم گزارش بدهند. باز هم باید تأکید کنم که یکی از موضوعات بسیار مهم جامعه امروز ما ایثارگری در تمام ابعاد است. معلم با علم‌اش، مدیر با مدیریت‌اش، ثروتمند با ثروت‌اش و... باید ایثار داشته باشند تا این مملکت با عزت و اقتدار به سرمنزل مقصود برسد.