موحدان در قیامت‏

کسى که در جهت اعتقاد و عمل معبودهاى باطل را نفى کند، و در باطن قلب جز به حضرت حق به عنوان خالق یکتا، و تنها کارگردان هستى ایمان نداشته باشد و در عمل جز به فرمان هاى حق و دستورات پروردگار گردن نهد، و زیر بار

موّحد

تحمیل فرهنگ هاى غیر خدا نرود، و پیوسته با بت و بت تراش و بت پرست، در مبارزه باشد و در ایمان و اعمالش خلوص و اخلاص ورزد، و تحت هیچ فشارى از صراط مستقیم حق منحرف نگردد و چیزى را بر خدا ترجیح ندهد موحد است.

همه روایات باب توحید ناظر به توحید در اعتقاد، و توحید در عمل است، شعار لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ* دادن در حالى که قلب معتقد به بت جاندار و بیجان باشد، و براى چند روز زندگى دنیا زیر بار فرهنگ طاغوت قرار گرفتن شعار بى معنا و بدون اثر و بدون بهره و ثواب است،

موحد چو در پاى ریزى زرش

و گر تیغ هندى نهى بر سرش جج نباشد امید و هراسش ز کس جج بر این است آئین توحید و بس ج یاران واقعى پیامبران و امامان و به ویژه هفتاد و دو یار حضرت حسین نمونه اعلاى اهل توحیدند، و مصداق حقیقى موحدند. آسیه همسر فرعون که به وسیله فرعونیان زیر سخت ترین شکنجه ها براى جدا کردنش از توحید بود، و لحظه اى در ایمان و عمل از حق جدا نشد، مریم کبرى و خدیجه غرّاء که در راه توحید انواع بلاها را تحمل کردند و از حق جدا نشدند، صدیقه کبرى و حضرت زینب همه و همه مصداق اتم مؤمن به حق و مجسمه نشان دهنده توحید بودند، چنین توحیدى و این چنین موحد بودن ثمن بهشت و حصن حصین حق، و مایه نجات و سعادت، و سرمایه دنیا و آخرت و سبب مصون ماندن از خزى دنیا و عذاب آخرت است.

صدوق رئیس محدثین شیعه در کتاب امالى روایت مى کند که براى حضرت حسین دو انگشتر بود نقش یکى از آنها این بود:

«لا اله الا الله عدة للقاء الله» «1»

توحید اعتقادى و عملى توشه اى براى روز ملاقات با خداست.

روایاتى در کتاب با ارزش ثواب الاعمال در باب توحید و آثارش نقل شده از جمله:

پیامبر اسلام فرمود:

«ثمن الجنة لا اله الا الله:» «2»

قیمت بهشت لا اله الا الله است.

یقیناً ثمن بهشت لفظ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ* که مرکب از لام و الف و هاء است نمى باشد، منظور رسول خدا حقیقت توحید است که سرمایه قلبى، و جلوه عملى است.

از حضرت باقر (ع) از رسول خدا روایت شده است:

«لیس شیى ء الا و له شیئ یعد له الا الله عزوجل فانه لا یعد له شیئ و لا اله الا الله فانه لا یعد لها شیئ، و دمعه من خوف الله فانه لیس لها مثقال فان سالت على وجهه لم یرهقه قتر و لا ذلة» «3»

چیزى نیست مگر این که براى آن عِدْل و هم وزنى وجود دارد، مگر خداى عزوجل که معادلى ندارد، و توحید که براى آن عِدْلى نیست و قطره اى اشک از خوف خدا که هم وزنى ندارد، چون بر صورت جارى شود آن صورت را سیاهى و ذلت نخواهد گرفت.

«عن النبى من قال لا اله الا الله مخلصاً دخل الجنة و اخلاصه بها ان یحجزه لا اله الا الله عما حرم الله:» «4»

از پیامبر روایت شده کسى که با اخلاص «لا اله الا الله» بگوید وارد بهشت مى شود، و اخلاص به آن این است که «لا اله الا الله» او را از آنچه خدا حرام کرده است باز دارد.

از رسول خدا روایت شده:

«لا یزال لا اله الا الله ترد غضب الرب جل جلاله عن العباد ما کانوا لا یبالون ما انتقص من دنیاهم اذا سلم دینهم فاذا کانوا لا یبالون ما انتقص من دینهم اذا سلمت دنیاهم ثم قالوها ردت علیهم و قیل کذبتم و لبستم بها صادقین:» «5»

پیوسته توحید اعتقادى و عملى خشم پروردگار را از بندگان برمى گرداند، هنگامى که باک نداشته باشند از دنیاى آنان کاسته شود چون دینشان سالم بماند، ولى زمانى که از نقص دینشان باک نداشته باشند، وقتى دنیایشان سالم بماند و در چنین فضائى لَا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ بگویند به آنان بازگشت داده مى شود و به آنان گویند دروغ گفتند و نسبت به توحید صادق و راستگو نیستید.

یک بار دیگر در این روایات دقت کنید تا بیشتر به این حقیقت پى ببرید که منظور از توحید فقط گفتن کلمه طیبه لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ* نیست، بلکه باید توحید به صورت ایمان به خدا و نفى معبودهاى باطل در افق قلب طلوع داشته باشد و در عمل هم انسان به خواسته هاى حق عمل کند و از محرمات بیان شده در قرآن و فرهنگ اهل بیت بپرهیزد.

پیامبر اسلام حدود چهل نفر از اقوامش را در خانه عمویش ابوطالب دعوت کرد، و پس از تشکیل جلسه براى آنان به طور مفصل سخن گفت و در ضمن سخن فرمود:

«انا ادعوکم الى کلمتین خفیفتین على اللسان، ثقیلیتین فى المیزان تملکون بهما العرب و العجم و تنقاد لکم بهما الامم و تدخلون بهما الجنة و تنجون بهما من النار، شهادة ان لا اله الا الله و انى رسول الله:» «6»

من شما را به دو کلمه که تلفظش بر زبان آسان و در ترازوى عمل سنگین است دعوت مى کنم، شما با تحقق دادن حقیقت این دو کلمه در باطن و ظاهرتان و در اعتقاد و عملتان مالک عرب و عجم مى شوید، و همه امت ها مطیع شما مى گردند، و به وسیله این دو کلمه وارد بهشت مى شوید و از دوزخ نجات پیدا مى کنید و آن شهادت بر وحدانیت خداست و این که معبودى جز او سزاوار پرستش نیست و این که من فرستاده خدا هستم.

صدوق در عیون اخبار الرضا روایت مى کند: چون حضرت رضا خواستند از نیشابور به خراسان حرکت کنند، مردم نیشابور آن حضرت را تا بیرون شهر بدرقه کردند، حضرت لحظه وداع پرده محمل را کنار زدند و از پدرانش از رسول خدا روایت کردند که رسول خدا از حضرت حق نقل کرد:

«کلمة لا اله الا الله حصنى فمن دخل حصنى امن من عذابى قال فلما مرت الراحله ناد انا بشروطها و انا من شروطها:» «7»

توحید حصار محکم من است، پس کسى که وارد حصار من شود از عذاب من ایمن است، راوى مى گوید: چون شتر حرکت کرد ما را مخاطب قرار داده فریاد برداشت به شرایطى و من از شرایط آن هستم.

در بررسى حدیث، باید به چهار حقیقت اشاره کرد: 1- سند حدیث: سند حدیث از بهترین اسناد است تا جائى که معروف به سلسلة الذهب شده است.

2- دلالت حدیث: حدیث از نظر دلالت راه را مى نماید که تنها راه نجات و راه تحقق سعادت راه خدا و توحید به معناى واقعى است.

3- حدیث راهنما را براى دلالت کردن امت به راه نشان مى دهد که معصوم است و بدون چنین راهنمائى یقیناً انسان دچار گمراهى مى گردد.

4- عمده مسئله متابعت و پیروى از راهنماست که هر کس در دنیا از راهنماى واقعى که امام معصوم است پیروى کند به خوشبختى و کمال مى رسد، و در آخرت به سعادت جاودانى در کنار امام متابعت شده مى رسد.

یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ فَمَنْ أُوتِیَ کِتابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُولئِکَ یَقْرَؤُنَ کِتابَهُمْ وَ لا یُظْلَمُونَ فَتِیلًا: «8»

روزى که هر گروهى از مردم را با امامشان مى خوانیم پس کسانى که نامه اعمالشان را به دست راستشان دهند، نامه خود را با خوشحالى و سرور مى خوانند و به اندازه رشته میان هسته خرما مورد ستم قرار نمى گیرند.

در هر صورت روشن شد که مراد از لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ* حذف و انتخاب در همه شئون زندگى است، حذف معبودهاى باطل و همه محرمات، و انتخاب معبود حق و فرمان بردن از او در همه شئون حیات و همه امور مادى و معنوى است.

نکته اى عجیب

لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ* دوازده حرف است، معلم توحید محمد رسول الله نیز دوازده حرف است، راهنماى راه توحید على بن ابیطالب هم دوازده حرف است، امامان معصوم هم دوازده نفرند، ماه هاى شمسى و قمرى هم دوازده ماه است.

موحدان در قیامت

توحید زمانى که از مشرق قلب به صورت ایمان خالصانه و نفى معبودهاى باطل طلوع کند، و جلوه ى آن در همه ى اعمال ظهور نماید به انسان ارزشى فوق تصور مى دهد، و وجودش را در قیامت بر آتش دوزخ حرام مى نماید.

صدوق پیشواى محدثین شیعه و خُبره حدیث در کتاب امالى روایت مى کند که پیامبر فرمود:

«و الذى بعثنى بالحق بشیراً لا یعذب الله بالنار موحدا ابدا و ان اهل التوحید لیشفعون فیشفعون ثم قال:»

سوگند به کسى که مرا بر اساس حق بشیر فرستاد خدا موحدى را هرگز به آتش عذاب نمى کند، و بى تردید اهل توحید شفاعت مى کنند، و شفاعت آنان پذیرفته مى شود، سپس فرمود: چون روز قیامت شود، خداوند فرمان مى دهد قومى را که در دنیا بدکردار بودند به آتش بیندازند، آنان مى گویند:

پروردگارا چگونه ما را وارد دوزخ مى کنى در حالى که تو را در دنیا به یگانگى مى شناختیم، و چگونه زبان ما را مى سوزانى در حالى که در دنیا به توحیدت گویا بود، و چگونه قلوب ما را دچار آتش مى کنى در حالى که بر یگانگى تو ایمان و اعتقاد داشت، و چگونه صورت هاى ما را در معرض سوختن قرار مى دهى در حالى که براى عبادت تو برخاک سائیده شد، و چگونه دو دستان ما را به آتش مى سوزانى در حالى که براى دعا به پیشگاه تو برداشته شده؟

خداوند میفرماید: بندگان من اعمالتان در دنیا زشت بوده و نهایتاً پاداش شما دوزخ است، مى گویند خداوندا گذشت و عفو تو بزرگ تر است یا خطاهاى ما پاسخ مى رسد عفو و گذشت من، مى گویند رحمت تو گسترده تر است یا گناهان ما، خطاب مى رسد رحمت من مى گویند اقرار ما به توحید و یگانگى تو بزرگ تر است یا معاصى ما، جواب مى رسد اقرار شما به توحید من بزرگ تر است، عرضه مى دارند پروردگارا باید عفو رحمتت که فراگیر نسبت به هر چیزى است ما را فرا بگیرد، خداوند مى فرماید: فرشتگانم به عزت و جلالم سوگند مخلوقى را به سویم محبوب تر از اقرار کنندگان به توحیدم و این که معبودى جز من نیست نیافریده ام و سزاوار است که اهل توحیدم را وارد آتش نکنم، بندگانم را به بهشت در آورید. «9» ایمان به خداوند، و غرق بودن در توحید، و عمل به دستورات مالک ملک هستى سبب سلامت و عافیت همه جانبه و موجب سعادت و خوشبختى در دنیا و آخرت است، و این حقیقتى است که تاریخ حیات انسان عملًا آن را به اثبات رسانیده است.

از نشانه هاى خوشبختى در زندگى تندرستى است، بدون سلامت و صحت هیچ فرد یا جامعه اى روى خوشى و سعادت را نخواهد دید، مردم علیل و رنجورى که همواره در آتش تب و رنج و عذاب جسمانى مى سوزند و مى گدازند کجا قادرند که با جهش نیرومندانه از پیچ و خم مشکلات بگذرند و به سوى هدف هاى بزرگ و عالى گام هاى بلند و بلندتر بردارند؟! راستى چه خوب است انسان زندگى را از نظر کیفیت بنگرد نه از جهت کمیت، آن مردمى که زنده اند ولى دوران زندگى را به بطالت و خوش گذرانى هاى بى منطق و تحلیل بر جسم و جان مى گذرانند و در طول حیات کمترین نتیجه اى براى خود یا دیگران ندارند و کوچک ترین گامى که مفید به حال خود یا جامعه باشد برنمى دارند براى حیات و عمرشان چه سود و ارزشى میتوان به حساب آورد؟!

دنیائى که از فشار طاقت فرساى مشکلات خسته و وامانده به نظر مى رسد، مردمى که در شهرهاى بزرگ و پر جمعیت از هواى سالم، غذاى سالم، و محیط سالم بهره اى ندارند و در میان دود کثیف و غلیظ ماشین ها و کارخانه ها مى لولند و تدریجاً خفه مى شوند، خلاصه انسانى که صرف نظر از این بدبختى ها، تعداد کثیرى کشته و مجروح و آسیب دیده میدانهاى جنگ باید قربانى بدهد و از انرژى خود بکاهد چه سرنوشتى و چه فرجامى خواهد داشت؟

ترقى روزافزون پزشکى و بهداشت هنوز نتوانسته است آلام انسان ها را تسکین بخشد، تقلب در مواد غذائى و داروئى، تولید روزافزون مشروبات متنوع الکلى و مواد مخدر، وظیفه ناشناسى، و عدم دقت آنانى که جان مردم به دستشان سپرده شده، و بالاخره هزاران خیانت و جنایت و دلهره و پریشان حالى همه و همه از عواملى هستند که سلامت و نشاط جسمانى و فکرى و روحى انسان ها را هدف تیرباران خویش ساخته اند.

تردیدى نیست که مردم بیمار و فرسوده از نظر کار و فعالیت و تحصیل علم و تکمیل صنعت دچار وقفه خواهند شد، از همه اینها که چشمپوشى کنیم در یک جمعیت بیمار و ناتوان زمینه اى براى رشد علم، اخلاق، و معنویت وجود ندارد، چنین جامعه اى به زمین شوره زارى مى ماند که نمى تواند هیچ یک از نهال ها و بذرها را در خود برویاند و بپروراند.

نهال علم و آزادى، اخلاق و شخصیت، کرامت و رشد، آدمیت و انسانیت در اینگونه جامعه ها سبز نمى شود و درعرصه تکامل و ترقى قرار نمى گیرد بلکه هر نهال مادى و معنوى در این شوره زار پژمرده و تباه مى شود.

توحید و دین حق و ایمان و عمل صالح مى کوشند که با پرستارى و غم گسارى این بیماران ناتوان را شفا بخشیده، اسباب اعتلا و تکامل و رشدش را فراهم سازند.

اسلام که حاوى همه مسائل الهى و انسانى، و لحاظ کننده امور مادى و معنوى و آبادى دنیا و آخرت انسان است، براى تأمین سلامت و عافیت همه جانبه انسان در دو مرحله مادى و معنوى، ایمان به خدا و نفى معبودهاى باطل و دورى از محرمات و انجام خیرات و رعایت بهداشت و حفظ نظافت و دورى از افراط و تفریط در هر کارى، و ترک امور مضره را پیشنهاد مى کند. براى سلامت جسم و تداوم آن، خداى مهربان در قرآن مى فرماید:

کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ: «10»

بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید، زیرا خدا اسراف کنندگان را دوست ندارد.

سفیر حق پیامبر اسلام فرمود:

«المعدة بیت کل داء و الحمیة رأس کل دواء:» «11»

شکم خانه هر دردى، و پرهیز در رأس همه داورهاست.

و آن فرستاده بى نظیر حق فرمود:

«ان فى صحة البدن فرح الرب و مرضات الرب و تثبیت السنة:» «21»

خوشنودى و رضاى پروردگار و پابرجائى سنت در تندرستى است.

و آن بزرگ مرد عرصه معنویت و دلسوز بشریت، و مبلغ برنامه هاى خدا فرمود:

«لا خیر فى الحیات الا مع الصحة:» «13»

در زندگى بدون تندرستى و سلامت هیچ خیرى نیست.

از برنامه هاى ارزنده حق این است که سالى یک ماه بر افرادى که استطاعت بدنى داشته باشند روزه را واجب کرده است، صرف نظر از این که روزه براى تهذیب روان انسان مفید است، براى بدن نیز یک خانه تکانى بسیار مفیدى است که چربى ها و سموم و رسوبات زائد را به راحتى بیرون مى ریزد و بسیارى از امراض را بدون درد و خونریزى و جراحى و دارو درمان مى نماید، از این نظر روزه را جراحى سفید نامیده اند.

کارل مى گوید: در زندگى بدوى آدمیان به علل خشک سالى، قحط و غلا هر چند گاهى از کمبود موارد غذائى در زحمت مى افتادند.

و به این جهت حتى وقتى که آذوقه کافى در دسترس داشتند با نه طیب خاطر براى عادت به گرسنگى روزهائى را به روزه مى گذرانیدند.

لزوم روزه در تمام ادیان تأکید شده است، در روزه ابتدا گرسنگى و گاهى نوعى تحریک عصبى و بعد ضعفى احساس مى شود، ولى در عین حال کیفیات پوشیده اى که اهمیت زیادى دارند به فعالیت مى افتند، قند کبد در خون مى ریزد و چربى هائى که در زیر پوست ذخیره شده اند و پروتئین هاى عضلات و غدد و سلول هاى کبدى آزاد مى شوند، و به مصرف تغذیه بافت ها مى رسند، بالاخره تمام اعضاء مواد خاص خود را براى نگهدارى تعادل محیط داخلى و قلب قربانى مى کنند و به این ترتیب روزه تمام بافت هاى بدنى را مى شوید و آنها را عوض مى کند. «14» ولى از آنجا که حفظ سلامت بدن، فقط به رعایت بهداشت و روزه بستگى ندارد، بلکه تحت تأثیر عوامل روحى نیز قرار مى گیرد، از این نظر در آئین خدا مفاسد اخلاقى به شدت مورد نکوهش قرار گرفته، براى این که تأثیر شوم آنها در بدن و قواى فکر و روان و روح غیر قابل انکار است.

از امیرمؤمنان (ع) روایت شده:

«العجب لغفلة الحساد عن سلامة الاجساد:» «15»

شگفت از این که حاسدان از سلامت بدن خویش غافلند.

و فرمود:

«صحة الجسد من قلة الحسد:» «16»

تندرستى معلول کمى حسد است.

بیمارى که اکنون در بستر بیمارى یا به روى تخت بیمارستان افتاده، فقط مراقبت ها و معالجات طبى در درمانش مؤثر نیست، بلکه نیروى ایمان و حس اعتماد و اتکاى به مبدء غیبى که شفابخش امراض است براى بیمار در درجه اول اهمیت است، بیمارى که از چنین اعتقاد و ایمانى به حضرت حق و دستوارت او برخوردار نیست خیلى دیرتر از بیماران معتقد و مؤمن درمان مى شود، یکى از اطباى روان شناسى مى گوید:

«در میان هزاران کسانى که پیش من آمده اند آنهائى که به اصولى پاى بند بوده و به دین و مذهبى ایمان داشته اند خیلى زودتر معالجه شده اند». «17» کارل مى نویسد: طبیب نیز هنگامى که بیمارى دید که دست به دامان دعا و توسل شده است مى تواند خرسند باشد، چه آرامشى که نیایش به ارمغان آورده است کمک شایانى در مداواى بیمار به شمار مى آید. «18» و نیز مى نویسد نیایش و دعا گاهى تأثیرات شگفت آورى دارد، بیمارانى بوده اند که تقریباً به طور آنى از دردهائى چون خوره، سرطان، عفونت کلیه و زخم هاى مزمن و سل ریوى و استخوانى پریتونئال شفا یافته اند، چگونگى این گونه شفا یافتن ها تقریباً همواره یکسان است: یک درد بسیار شدید و بعد احساس شفا یافتن در چند دقیقه و حداکثر تا چند ساعت آثار بیمارى محو مى شود و جراحات و صدمات جسمى و آناتومیک آن نیز التیام مى یابد.

این معجزه با چنان سرعتى سلامت را به بیمار باز مى دهد که هرگز حتى امروز جراحان و فیزیولوژیست ها در طول تجربیاتشان مشاهده نکرده اند، براى این که این پدیده ها بروز کند نیازى نیست که حتماً خود بیمار دعا کند اطفال کوچکى که هنوز قدرت حرف زدن نداشته اند و هم چنین مردم بى عقیده نیز شفا یافته اند ولى در کنار آنان کسى نیایش مى کرده است. «19»

در روایات آمده که: بیمار پس از نماز صبح در حالى که محل درد را مسح مى کند این دعا را بخواند تا به خواست خدا شفا یابد:

«بسم الله الرحمن الرحیم، الحمد لله رب العالمین حسبنا الله و نعم الوکیل تبارک الله احسن الخالقین و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظیم:»

بنام خداوند مهربان مهرورز ستایش براى خداست که پروردگار جهانیان است، خداوند ما را بس است و نیکو وکیلى است، بزرگ است خداوندى که نیکوترین نظام دهندگان است و هیچ گردش و نیروئى نیست جز به وسیله خداوند بلند مقام بزرگ.

دعا حقیقتى است که انسان به شدت به آن نیاز دارد و حضرت حق در قرآن مجید خواندن آن را دستور داده و اجابت آن را تضمین نموده است.

ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ: «20»

مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم.

و در آیه دیگر فرموده:

وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَ لْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ:

هنگامى که بندگانم از تو درباره ى من بپرسند بگو: یقیناً من نزدیکم دعاى دعا کننده را زمانى که مرا بخواند اجابت مى کنم، پس باید دعوتم را بپذیرند و به من ایمان آورند تا به حق و حقیقت راه یابند و به مقصد اعلا برسند.

این نکته مهم ناگفته نماند که تصور شود از نظر اسلام مراجعه به طبیب و مصرف دارو لازم نیست نه بلکه لازم است و اولیاء اسلام در مواردى براى درمان بیمارى به پزشک مراجعه کرده و دارو مصرف نموده اند، باید به این حقیقت توجه داشته باشیم که در عرصه هستى دو دسته عامل و دو نوع سبب در جریان است و در امور جهان مؤثرند: دسته اول همان عوامل مادى است، و دسته دوم عوامل معنوى است.

استفاده از پرشک و دانش او و انواع داروها و رژیم هاى غذائى و ورزشى چیزى است که همه دانشمندان از قدیم بر آن اتفاق داشتند و دانش جدید پزشکى در این زمینه توسعه قابل توجهى پیدا کرده است، در این میان عوامل معنوى را نمى توان نادیده گرفت، این عوامل گاهى اثرشان از عوامل مادى قوى تر و نیرومندتر است، تجربیات پرفسور کارل فرانسوى که در کتاب با ارزش نیاش خود ثبت کرده دلیل مهمى بر این مهمى بر این مدعاست، نام برده که مى تواند الگوئى براى پذیرش این حقیقت براى روشنفکران باشد تا هر چیزى را بر اثر غرور و منیت خود رد نکنند، به کمک تجارب خویش به این مطلب اساسى پى برده که بیمارى که از نظر یک پزشک قابل درمان نیست ممکن است با یک توجه باطنى و یک دعا به درگاه حق و یک راز و نیاز و نیایش خالصانه توسط خود او یا دیگرى به کلى شفا یابد، به طورى که اثرى از بیمارى در او مشاهده نشود، نیایش یکى از همان عومل نیرومند معنوى است.

صدقه که در وحى مطرح است و مورد علاقه حضرت حق و جزء فرمان هاى اوست نیز یکى از همان عوامل نیرومند است.

از رسول خدا روایت شده است:

«تصدقوا و داوو امرضاکم بالصدقة فان الصدقة تدفع عن الاعراض و الامراض و هى زیادة فى اعمارکم و حسناتکم:» «21»

صدقه بپردازید، و بیمارانتان را با آن درمان کنید، زیرا صدقه از بیمارى ها و آبروها دفاع مى کند و به عمر مى افزاید و نیکى ها را زیاد مى کند.

«صدقة السر تطفئ غضب الرب، صدقة العلانیة تدفع سبعین نوعا من البلاء:» «22»

پیامبر مى فرماید صدقه پنهان خشم پروردگار را فرو مى نشاند، و صدقه آشکار هفتاد نوع بلا را دفع مى کند.

در روایتى آمده شخصى به محضر پیامبر اسلام آمد و گفت:

عملى به من بیاموز که خداوند مرا دوست بدارد، و نزد مردم محبوب شوم، و حضرت حق بر ثروتم بیفزاید و عمرم را طولانى ساز و در آخرت با تو محشور گردم حضرت فرمود:

«هذه ست خصال تحتاج الى ست خصال: اذا اردت ان یحبک الله فخفه واتقه، و اذا اردت ان یحبک المخلوقون فاحسن الیهم و ارفض ما فى ایدیهم، و اذا اردت ان یثرى الله مالک فزکه، و اذا اردت ان یصح الله بدنک فاکثر الصدقه، و اذا اردت ان یطیل الله عمرک فصل ذوى ارحامک، و اذا اردت ان یحشرک الله معى فاطل السجود بین یدى الله الواحد القهار:» «23»

اینها شش خصلت مى باشند که به شش خصلت دیگر نیازمندند، هر گاه بخواهى خداوند تو را دوست بدارد از او بترس و تقوا و دورى از محرمات پیشه کن، و هر گاه بخواهى که در میان مردم محبوب باشى به آنان نیکى کن و از آنچه از مال دنیا دارند چشم بپوش، و هر گاه بخواهى که خداوند ثروتت را زیاد کند زکات آن را بپرداز، و هر گاه بخواهى بدنت سالم بماند زیاد صدقه بپرداز، و هر گاه بخواهى خداوند عمرت را طولانى نماید صله رحم به جاى آور، و هر گاه بخواهى خدا تو را با من محشور کند سجده در پیشگاه خداى یکتاى قهار را طولانى ساز.

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- امالى صدوق ص.

(2)- ثواب الاعمال 3.

(3)- ثواب الاعمال 3.

(4)- ثواب الاعمال.

(5)- ثواب الاعمال.

(6)- ارشاد مفید ج 1 ص 50.

(7)- عیون اخبار الرضا ج 2 ص 135 ح 4.

(8)- اسراء 71.

(9)- امالى صدوق مجلس 49 ص 296- علم الیقین فیض ج 2 ص 1047.

(10)- اعراف 31.