یک خواسته و ۱۰۰ بار اعتراف!

آیا هیچ گاه در مسجد مقدس جمکران یا هر مکان دیگری که به خواندن این نماز، مشغول می شویم، به این فکر کرده ایم که چرا این ذکر را در هر دو رکعت، 100 بار تکرار می کنیم؟ و چرا تنها در مورد این نماز؟

مفاتیح را ورق زده و روی دستور نمازهای مختلف آن زوم می کنیم، نمازهای مربوط به ایام خاص، نماز ائمه علیهم السلام، نمازهای طلب حاجت و ... به دستور این نمازها که همگی برای رساندن ما به مقصود است و بهانه، نگاهی می اندازیم و در هر کدام سوره هایی را می بینیم که باید به تعدادی خاصّ، خوانده شود ولی یک نماز نظرمان را جلب می کند! نمازی که مانند برخی از نمازهای دیگر برای خواندش نیازی به قرآن دست گرفتن نیست و هر که با خواندن نماز روزانه آشناست تنها با به دست داشتن یک تسبیح، به راحتی قادر به خواندنش می شود.(1) نماز معصوم حاضری که در هر رکعت آن، یک آیه را تکرار می کنیم: «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ» (2) فقط تو را می پرستیم و فقط از تو یاری می طلبیم.
آیا هیچ گاه در مسجد مقدس جمکران یا هر مکان دیگری که به خواندن این نماز، مشغول می شویم، به این فکر کرده ایم که چرا این ذکر را در هر دو رکعت، 100 بار تکرار می کنیم؟ و چرا تنها در مورد نماز یاد داده شده توسط این معصوم، دستورالعملی این گونه را می بینیم؟
صراط در دنیا، امامی که اطاعتش بر خلق واجب شده و صراط در آخرت، پلی است که بر روی جهنم زده شده است؛ هر کس در دنیا از صراط دنیا به درستی رد شود، یعنی امام خود را بشناسد و او را اطاعت کند در آخرت نیز از پل آخرت به آسانی می گذرد؛ کسی که در دنیا امام خود را نشناسد، در آخرت هم قدمش در پل آخرت می لغزد و به درون جهنم سقوط می کند
100 بار اعتراف! یا 100 بار التماس برای چیست؟ برای چه یاری می خواهیم؟ آیا از خداوند حکیم تقاضا داریم که بعد از این همه تکرار، تنها یک دعایم را حتماً اجابت کند: «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیم»(3) ؟! مگر صراط مستقیم چیست که 100 بار باید برای خود مرور کنیم و در محضر مولای خود، الله قادر، اعتراف نماییم و سپس بخواهیمش؛ بلکه اجابت شود؟!
جواب این سؤال را از لسان پاک آفتاب ششم علیه السلام بجوییم: صراط مستقیم طریق به سوی معرفت خداست و این دو صراط است: یکی صراط در دنیا و یکی صراط در آخرت؛ و صراط در دنیا، امامی که اطاعتش بر خلق واجب شده و صراط در آخرت، پلی است که بر روی جهنم زده شده است؛ هر کس در دنیا از صراط دنیا به درستی رد شود، یعنی امام خود را بشناسد و او را اطاعت کند در آخرت نیز از پل آخرت به آسانی می گذرد؛ کسی که در دنیا امام خود را نشناسد، در آخرت هم قدمش در پل آخرت می لغزد و به درون جهنم سقوط می کند. (4)
اصحاب صراط مستقیم، قدر، منزلت و درجه بلندترى از درجه مؤمنین خالص دارند، حتى مؤمنینى که دلها و اعمالشان از ضلالت و شرک و ظلم به کلى خالص است.
جالب این جاست که از منظر قرآن عزیز، صراط یکی است و با سبیل فرق دارد؛ زیرا صراط شاهراهی است که تمام راه های فرعی (سبیل ها) به آن منتهی می شود؛ و خداوند همیشه آن را به خود نسبت داده است؛ در حالی که در مورد سبیل این گونه نیست. نسبت سبیل و صراط نسبت بدن است به روح!(5)
پس از 100 بار اعتراف به بنده بودن و قبول داشتن این که تنها یاری دهنده تویی خداوند رب، خداوند رحمان، خداوند رحیم، خداوند مالک روز جزا! می خواهیم که ما را به سوی شناخت امام خود، هدایت کند؛ امامی که امروز غایب است.
زیرا شنیده ایم وصف آنانی را که دیدند و محضر امام خود را درک کردند؛ ولی دستانشان به خون آل الله آغشته گشت! زیرا می ترسیم که ما ندیده، فاصله بگیریم از او؛ می ترسیم از یاری نکردنش؛ می ترسیم از مقابلِ او قرار گرفتنمان! زیرا می دانیم که اوضاع ما به مراتب بدتر از مردمی است که در جوار امام خود، زندگی کرده اند؛ آنانی که گاهی نگاهشان به نگاه حجت خدا، گره می خورد و گوششان به کلام حجت خدا، تزکیه می شد!
سعادت در یاوری است؛ یاوری امامی که راه او تنها مسیر سعادت است؛ چرا در تاریخ صدر اسلام، تنها از سلمان، ابوذر و مقداد صحبت است؟ چرا زراره، امام صادق علیه السلام را همراهی می کند؟ آیا این همراهی، اتفاقی است؟ راز ماندگاری و سعادتمندی ما، در مسیر امام بودن است. مسیری که با او به الله می رسیم
همین ترس است که وادارمان می کند به دستور خود امام عزیز، در دستور این نماز، از خدا بخواهیم که به «صراط مستقیم» هدایتمان کند! همان صراطی که بعضی، ندید گرفتند، در حالی که کنار او بودند، حسشان کردند، سؤال پرسیدند و جواب گرفتند؛ ولی بر روی تمام دیده ها، شنیده ها و دانسته هایشان، پا گذاشتند.
مولای حاضرمان! مهدی! من از خودم می ترسم! از وقتی که صدای دلنواز شما، در عالم منتشر می شود که «یا اهل العالم انا المهدی» من کجایم؟! در کنار شما یا در پستوی منزل ترس و یا در مقابل شما!
پناه می برم به خدا! از عدم معرفت به حجت غایبش با ذکر «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ» و تنها از تو یاری می خواهم ای رب عالم! ای رحمان! ای رحیم! ای مالک روز قیامت!
سعادت در یاوری است؛ یاوری امامی که راه او تنها مسیر سعادت است؛ چرا در تاریخ صدر اسلام، تنها از سلمان، ابوذر و مقداد صحبت است؟ چرا زراره، امام صادق علیه السلام را همراهی می کند؟ آیا این همراهی، اتفاقی است؟ راز ماندگاری و سعادتمندی ما، در مسیر امام بودن است. مسیری که با او به الله می رسیم. عمل به دستورات و اطاعت محض از اوست که ما را الهی می کند و مثال زدنی!
خداوند حکیم به ما دستور می دهد که همان طور که از من اطاعت می کنید از اولی الامر نیز، اطاعت کنید. (6)
در این 100 مرتبه به خداوند عزّوجلّ می گوییم که: خدایا! ما حرکت در مسیر صراط مستقیم و اطاعت از امام را بدون استعانت از تو نمی توانیم!
ای کسی که تنها معبودم هستی! یاریمان کن! و دستم را در دست اماممان بگذار!
خدیا! قبل از طلوع آفتاب، بیدارمان کن! که اگر بعد طلوع، بیدار شویم، نمازمان قضا می شود.(7)
پیری و جوانی پی هم چون شب و روزند ما شب شد و روز آمد و بیدار نگشتیم (8)
پی نوشت:
1- شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، باب دوم، در نمازهای مستحبه، نماز حضرت حجت علیه السلام، ص 1073.
2- سوره الفاتحه، آیه 5.
3- همان، آیه 6.
4- معنای الاخبار، ص 32، ح 1.
5- محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج 1، ص 49- 51.
6- «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُم ...»: سوره نساء، آیه 59: اى کسانى که ایمان آورده اید! خدا را اطاعت کنید، و رسول و کارداران خود را- که خدا و رسول علامت و معیار ولایت آنان را معین کرده- فرمان ببرید.
7- جمله ی حکیم عبدالله جوادی آملی (حفظه الله تعالی)
8- بیتی از غزلیات سعدی شیرازی رحمه الله.

سمیه محمدی