به گزارش الف، پیشنهاد رئیس جمهور آمریکا در مورد آمادگی اش برای مذاکره غیر مشروط با ایران، سوالات متعددی را در مورد زمان بندی این پیشنهاد و هدف از آن، بویژه در سایه تحولات منطقه، مطرح می کند. با توجه به طبیعت پیچیده سیاست گذاریها در آمریکا، طرح این پیشنهاد در زمان حاضر، منعکس کننده تغییری در نحوه برخورد دولت آمریکا با ایران پس از خروج ترامپ از برجام است. این دولت به خوبی می داند که هزینه سیاسی، امنیتی و انسانی عملیات نظامی، علیه تهران بسیار زیاد است و می تواند تمام منطقه را شعله ور کند.
العربی الجدید در ادامه می نویسد: مبالغه نکرده ایم اگر بگوییم این پیشنهاد به نوعی نشان دهنده اقرار و اعتراف آمریکا به اهمیت تهران در معادلات نفوذ و قدرت در منطقه و نیز موفقیت نظام ایران و تشکیلات مختلف آن در مهار فشارهای اقتصادی و سیاسی است که از سوی ایالات متحده بر آن وارد می شود. در واقع ایران تحت تاثیر این فشارها حاشیه ای را برای مانور خود فراهم کرده است که از آن برای مقابله با دشمنانش در منطقه استفاده می کند.
در اینجا سوالی به ذهن متبادر می شود مبنی بر اینکه چه چیزی باعث شده است تهران از تمام متغیرهایی که در طول سه دهه گذشته در منطقه شاهد آن بوده است، بدون خسارتهای بزرگی خارج شود؟ چطور نظام ایران قادر به سازگاری خود با این متغیرها بوده و حتی توانسته است از پیامدهای فشارهایی که از ناحیه های مختلف بر آن وارد شده، برای خدمت به استراتژی مذهبی و طایفه ای خود بهره گیرد؟ واقعا چگونه ایران توانسته است تبعات تحریم های اقتصادی تحمیل شده بر خود را مهار کند؟
می توان گفت به همان اندازه که میراث سیاسی انقلاب اسلامی، دیپلماسی ایران را مشروط می کند، در پشت پرده های سیاست بین المللی، این کشور به دنبال استفاده از فرصتهایی برای تحقق دستاوردهای خود و کاهش فشارهاست. در امتداد چهار دهه گذشته، این مساله، یکی از ویژگی های اساسی در دیپلماسی ایران بوده است. علاوه بر اینکه تهران تلاش کرده با متغیرهای عمیقی که در سطح نظام بین المللی و منطقه ای شناخته است، سازگار و هماهنگ شده و از تاثیرات آن بکاهد.
ایران هیچ گاه از آماده کردن آبشخورهای سیاسی و نمادین برای انقلاب خود چشم پوشی نکرده و کوشیده است از این دو عامل برای حمایت از هم پیمانان خود در منطقه استفاده کند، اما همزمان، در را به روی تخفیف فشارها و کاهش تنش ها در برخورد با دشمنان خود نیز نبسته است.
ایران می داند که آمریکا در برخورد با آن کورکورانه عمل می کند و این مساله مربوط به امروز و اکنون نیست، بلکه به زمانی باز می گردد که صدام حسین در عراق حکومت می کرد و دولت آمریکا در آن زمان توان پیچیدن نسخه استراتژیکی برای کاهش نفوذ ایران در منطقه را نداشت.
با وجود اینکه امضای توافق هسته ای در سال 2015 در یکی از جوانب خود، تاکتیک آمریکا برای محدود کردن نفوذ ایران در منطقه بود، اما خروج ترامپ از این توافق و تحریم های جدید نشان دهنده اوج حالت سردرگمی آمریکایی ها در تعامل با پرونده ایران بود؛ بی آنکه این اقدامات در چارچوب استراتژی واضحی قرار گیرد.
امروز، این سردرگمی با اعلام پیشنهاد ترامپ برای مذاکره با ایران، شکل غیر منتظره ای به خود گرفته است. این مساله حکایت از ناتوانی و ضعف در پتانسیل منطقه ای برای همراهی با سیاستهای ترامپ در مورد مهار نفوذ ایران دارد. حمایت سعودی ها از ترامپ برای مقابله با ایران، به نظر کافی نمی آید؛ چرا که سعودیها خود در مورد حل بحران یمن و مبارزه با انصارالله ناکام بوده اند؛ همانطور که سیاست عربستان در عراق نیز موفق به ایجاد نوعی توازن مذهبی و طایفه ای با هدف محدود کردن نفوذ ایران در آن، نشده است.
در حقیقت با اینکه ایران در معرض تحریم ها قرار دارد، اما توانسته است اوراق دشمنان خود، بویژه امریکا، اسرائیل و عربستان را بر هم زده و مانع از آن شود که این دولت ها در مورد نحوه برخورد با سیاستهای منطقه ای ایران به تصور مشترک و منسجمی برسند. این علاوه بر موفقیت ایران در سیطره بر شرایط داخلی است، که همواره دشمنان آن امیدوارند اوضاع داخلی در این کشور به ایجاد تغییری در آن منجر شود تا مقدمه تغییر سیاستهای آن در منطقه باشد!
اغلب سران سیاسی ایران، صحبتهای ترامپ برای مذاکره را منعکس کننده قدرت تهران برای مانور دادن طبق میل خود می دانند و این قدرتی است که اکثریت قوای منطقه ای و بین المللی که به دنبال ضربه زدن به ایران هستند را آشفته کرده است.
شاید پیشنهاد آمریکا در شرایط کنونی چیزی را در واقعیت عوض نکند، اما حداقل می تواند حاشیه ابتکار عمل را در نزد ایران گسترش داده و راههایی برای اداره مرحله آینده با کمترین خسارت ها را به روی آن بگشاید؛ بخصوص در شرایطی که تهران امیدوار است در مورد پرونده سوریه نقشی اثرگذار را ایفا کند، البته بدون اینکه برگ برنده خود، در مورد بستن تنگه هرمز در برابر دریانوردی بین المللی را فراموش کند...
منبع: محمد أحمد بنّیس/ مترجم: مریم نصرالهی
