بررسی فیلم Mary Magdalene: خواکین فینیکس در نقش مسیح

به مدت چهارده سال، هنرمندان غیرمذهبی هالیوود تلاش کردند تا بتوانند فیلمی با موضوعی مذهبی به موفقیت فیلم «مصائب مسیح» The Passion of the Christ، ساخته مل گیبسون Mel Gibson بسازند. اولین تلاش پس‌ازآن، The Nativity Story، ساخته کاترین هاردویک Catherine Hardwicke در سال 2006، بود که اثر ماندگاری نبود. پس‌ازآن بازار فیلم‌های مستقل با موضوعات مذهبی داغ و اشباع شد اما همه آن‌ها فیلم‌های قوی‌ای نبودند، معروف‌ترین آن‌ها «خدا نمرده است» God’s Not Dead ساخته شده در سال 2014 بود.
«مریم مجدلیه» Mary Magdalene را می‌توان اولین فیلم جدی در مورد باور و ایمان یک نسل دانست. رونی مارا Rooney Mara و خواکین فینیکس Joaquin Phoenix در این فیلم به کارگردانی سازنده فیلم «شیر» Lion، گارث دیویس Garth Davis و تیم تهیه‌کنندگی فیلم «سخنرانی پادشاه» The King’s Speech، بازی می‌کنند؛ و اگر توزیع‌کننده اصلی فیلم، هاروی واینستین Harvey Weinstein در مرحله حساسی از تولید فیلم از پروژه کنار گذاشته نمی‌شد، می‌توانست جزو فیلم‌های مدعی جوایز امسال باشد. «مریم مجدلیه» که قرار است عید پاک امسال اکران شود، فیلمی با فراز و نشیب‌های زیاد و نشانه‌های گهگاهی از رحمت است.

دیویس در ساخت این فیلم از همان روش شفاف و صادقانه‌ فیلم قبلی خود، «شیر»، استفاده کرده است، انتخاب مسیر داستانی مشخص و تمرکز کردن بر روی عناصر انسانی داستان و مرتبط با آن تا از خشمی که بر «آخرین وسوسه‌های مسیح» The Last Temptation of Christ ساخته اسکورسیزی Scorsese وارد شد، اجتناب کند. «مریم مجدلیه» فیلمی خوش‌ساخت و دقیق و بر اساس واقعیت است و ویژگی‌های این فیلم به روش‌های رازآلودی خود را نشان می‌دهند. مثل بسیاری از فیلم‌های دینی، گاهی احساس می‌کنی برای درک موضوعی باید انجیل را دم دست خود داشته باشی.
فیلم‌نامه نوشته نویسنده‌های بریتانیایی هلن ادموندسون Helen Edmundson و فیلیپا گوسلت Philippa Goslett، در تلاش است که مریم مجدلیه که در متون قدیم به‌عنوان زنی عجیب شناخته می‌شد را شخصیتی با روحی آزاد نشان دهد. در ابتدا او از ازدواج با فردی که پدرش (با بازی دنیس منشت Denis Menochet) برای او انتخاب کرده، سرباز می‌زند. پدرش که خیال می‌کند که شیطان به درون او نفوذ کرده است، سعی می‌کند شیطان را از او براند. به همین دلیل، مریم از خانه فرار می‌کند. به بیان ادموندسون و گوسلت، همین اتفاق زمینه شایعه‌پراکنی و حرف‌های پشت سر او را فراهم می‌کند: مریم زن جوانی بود که برای زندگی کردن زندگی‌اش آن‌طور که می‌خواست، مجبور به ترک خانه شد و به خاطر همین‌ تصمیمش، از طرف بزرگ‌ترها محکوم شده است.
البته مشخص نیست که آیا این فیلم در مورد وقایع گذشته می‌تواند به فیلمی در مورد یک شخصیت مهم فمینیست تبدیل شود یا نه. مارا نقش مریمی را بازی می‌کند که برای پیدا کردن مسیر درست به راهنمایی و کمک نیاز دارد. بازی عالی او بیننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد و شخصیت مریمی که بازی می‌کند، قوی‌تر و تأثیرگذارتر از شخصیت دوبعدی مریم در ساخته گیبسون، با بازی مونیکا بلوچی Monica Bellucci است. در این برداشت از تاریخ، مریم شخصیت سردرگمی است که به یک ناجی نیاز دارد و مسیح ناجی او می‌شود. اصل داستان همین است.
فینیکس با ریش بلند خود، ازنظر ظاهری کاملاً مناسب بازی در نقش مسیح است. بااین‌وجود، فینیکس در نقش مسیح به‌ندرت از خود گرما و صمیمیتی نشان می‌دهد و صحنه‌های سخنرانی او اشکالاتی دارد که کارگردانی با سابقه‌تر می‌توانست از آن اجتناب کند. برخلاف تصور، مسیحی که به تصویر کشیده شده است تا حدی ازخودراضی است و اولین مسیحی است، به‌غیراز شخصیت مسیح در مجموعه تلویزیونی «مرد خانواده» Family Guy که یک انسان تماماً خوب و نیکوکار نیست.
دیویس به دنبال نشان دادن آرمان‌گرایی جوانان است، نشان دادن این ایده که این جوانان سعی در تغییر حکومت سرکوبگر خود را داشته‌اند. در کنار مارا و فینیکس، چویتل اجیوفور Chiwetel Ejiofor و تهار رحیم Tahar Rahim در نقش یهودا Judas، نیز در این فیلم بازی می‌کنند.
«مریم مجدلیه»، به‌عنوان فیلمی با موضوع مذهبی، فیلمی درون‌گرا است، خبری از نمایش معجزات و شگفتی‌ها نیست. به نظر می‌رسد نکته مثبت فیلم «شیر»، نمایش حس جوانی و پیدا کردن راه خود، در این فیلم، در درجه دوم اهمیت قرار دارد. داستان فیلم وقتی به اورشلیم می‌رسد، منسجم‌تر و هدفمند‌تر می‌شود. بااین‌حال، رنج‌ها و عذاب‌های مسیح که گیبسون طوری به تصویر کشیده بود که انگار هفته‌ها به درازا کشیده بود، در این فیلم در کمتر از پنج دقیقه به آن پرداخته شده است.با همه این‌ها، دیویس موفق شده است داستان را به نحوی دیگر به زیبایی بیان کند. موسیقی پایانی فیلم، ساخته جوهان جوهانسون مرحوم Johan Johannsson و فیلم‌برداری گرگ فرسر Greig Fraser نیز در موفقیت این ساخته بی‌تأثیر نبوده‌اند. بااین‌حال، جای خالی شور و اشتیاق گیبسون که داستان را به چیزی فراتر از مشتی موعظه‌ تبدیل می‌کند، حس می‌شود. «مریم مجدلیه» مانند مائده آسمانی برای افراد با ایمان و غذایی خشک خطرناکی برای سایرین است.
این مطلب برگرفته از نوشته مایک مک‌کاهیل Mike McCahill در سایت ایندی‌وایر IndieWire است.

کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.