دکتر سید ضیاء‌الدین مظهری؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی
اورلیستات (Orlistat) با نام تجاری زنیکال Xenical از جمله داروهای کمک لاغری است که با مهار کردن آنزیم لیپاز که از غده پانکراس یا لوزالمعده ترشح شده و باعث هضم و جذب چربی می‌شود، از جذب 30 درصد از چربی‌های غذای مصرفی جلوگیری کرده به عبارتی این دارو باعث دفع حدود 180 کیلوکالری در روز می‌شود و بدین‌ترتیب همراه با رژیم غذایی توصیه شده به روند کاهش وزن سرعت می‌بخشد.
جهت سرعت بخشیدن به کاهش وزن، رژیم گیرندگان به موازات تنظیم و تجویز رژیم مناسب، روزانه 3 عدد کپسول 120 میلی‌گرم زینکال xenical در صبحانه، ناهار، شام همراه غذای مصرفی که دارای چربی کمی است مصرف می‌کنند.
باید توجه مصرف‌کنندگان را به این مسأله جلب کرد که فردی که شروع به مصرف این دارو می‌کند، باید کماکان به تداوم مصرف آن ادامه دهد چون با قطع دارو مجددا انباشتگی چربی‌ها آغاز می‌شود.
بهتر است این دارو با آب خورده شود. چربی رژیم غذایی باید به کمتر از 30 درصد از کل انرژی دریافتی محدود شود.
نکات قابل توجه هنگام مصرف اورلیستات
1- در صورت حساسیت به دارو حتما با پزشک خود مشورت کنید.
2- این دارو برای چاقی ناشی از تغذیه می‌باشد و اگر چاقی به علت بیماری‌های خاص مثل کم کاری تیروئید، اختلالات هیپوفیز و سایر اختلالات هورمونی باشد، موثر نمی‌باشد.
3- این دارو بر اشتها اثری نداشته و سبب کاهش اشتها نمی‌گردد.
4- مصرف اورلیستات در شرایط معمولی برای مدت حداکثر 12 ماه مجاز می‌باشد.
5- این دارو سبب کاهش جذب ویتامین‌های محلول در چربی و بتاکاروتن نیز می‌گردد.
بنابراین در هنگام درمان باید یک مکمل مولتی ویتامین که شامل ویتامین‌های A، D، E، K و بتاکاروتن باشد، خورده شود.
این مولتی ویتامین می‌تواند به صورت یک بار در روز و حداقل دو ساعت قبل یا بعد از مصرف دارو خورده شود. بهترین زمان خوردن مولتی ویتامین هنگام خواب است.
6- این دارو با برخی از داروها مثل رقیق‌کننده‌های خون (وارفارین) و یا داروهای ضدسرطان مثل سیکلوسپورین و یا برخی داروهای ضددیابت مثل متفورمین یا انسولین تداخل دارد و سبب کاهش اثر آنها می‌شود.
پس حتما در صورت مصرف داروهای فوق با متخصص تغذیه و پزشک خود مشورت نمایید.
7- در موارد سابقه بی‌اشتهایی عصبی، بیماری‌های کیسه صفرا و کلیه، بیماری‌های تیروئید، دیابت و یا سوء تغذیه باید با احتیاط مصرف شود و می‌بایستی حتما بنا به صلاحدید متخصصین تجویز گردیده باشد.
8- در صورت حاملگی و یا شیردهی منع مصرف دارد.
9- کاهش وزن طی دو هفته شروع می‌شود و از 6 ماه تا 12 ماه ادامه می‌یابد.
عوارض جانبی مصرف اورلیستات
عوارض جانبی اورلیستات بیشتر در روزهای اول درمان رایج است.
چربی‌های تجزیه و جذب نشده باعث مدفوع پرچرب شده و بوی بسیار زننده‌ای ایجاد می‌کند که با میزان چربی موجود در غذاهای مصرف شده در ارتباط است.
همچنین مهم‌ترین و شایع‌ترین عارضه جانبی اورلیستات، تغییر در عادات حرکات روده و اجابت مزاج (اسهال) است.
از عوارض دیگر می‌توان به بی‌اختیاری و تکرر مدفوع و جمع شدن گاز در روده و دردهای شکمی، اختلالات عادات ماهانه، سردردهای شدید، سندرم شبه آنفلوآنزا و عفونت دستگاه تنفسی فوقانی اشاره کرد.
در صورتی که عوارض زیر ایجاد شد می‌بایستی فوراً مصرف دارو قطع شود و با پزشک خود مشورت نمایید:
خارش، قرمزی پوست، کهیر یا جوش‌های غیرعادی، تورم پوست، درد قفسه سینه، اشکالات تنفسی و تب