ایرانیان، شهر آب را به نگین فیروزه‌ای آن یعنی دریاچه ارومیه می‌شناسند؛دریاچه‌ای که البته این روزها حال و روز خوشی ندارد اما با تمامی این اوصاف هنوز دومین دریاچه نمک جهان ارزش بازدید را دارد.
به گزارش به نقل از قانون ،از دریاچه ارومیه که بگذریم، در این استان‌ها صدها منطقه بکر گردشگری نهفته است که باید قبل از مرگ به آنجا سفر کرد. ارومیه همواره در تاریخ ایران زمین نقش مهمی داشته و توسط روس‌ها و عثمانی‌ها اشغال شده است اما مردمان سرافراز و غیور این منطقه، توانسته‌اند دشمنان را از خاک ایران بیرون کنند.
دریاچه مارمیشو
منطقه سیاحتی و گردشگری مارمیشو به همراه دریاچه طبیعی آن، در مرز ایران و ترکیه و در 45 کیلومتری غرب شهرستان ارومیه واقع شده است. وسعت آن حدود پنج هکتار است. دریاچه طبیعی مارمیشو محل زیست انواع آبزیان بوده و عده زیادی از مردم برای صید ماهی به این مکان می‌آیند. در تعطیلات نوروز و همچنین تابستان سالانه هزاران نفر برای گذراندن اوقات فراغت با خانواده‌‌های خود به این منطقه سفر می‌کنند.
مسجد سردار
مسجد سردار یکی از قدیمی‌ترین مساجد شهرستان ارومیه است که دارای آجرکاری و ستون‌های قدیمی است و قدمت آن به دوره قاجاریه باز می‌گردد. بنای این مسجد را عظیم‌السلطنه مشهور به سردار ساخته است که در سال 1331 ه. ق توسط او ساعت بزرگی به آن نصب کردند و به همین دلیل به مسجد ساعتلو نیز شهرت دارد.
جزیره اشک
این جزیره یکی از مهم‌ترین جزایر دریاچه ارومیه است. جزیره اشک زیستگاه گوزن زرد ایرانی است که یکی از گونه‌های کمیاب گوزن در جهان است. به جز این نوع گوزن، پرنده‌های بومی و مهاجر هم در این جزیره زندگی می‌کنند. برای رفتن به جزیره اشک باید از سازمان حفاظت محیط‌زیست مجوز تردد دریافت کنید.
بنای سه گنبد ارومیه
وجود بناهای تاریخی در هر شهری، قدمت آن شهر را نشان می‌دهد. بنای سه‌گنبد در جنوب شرقی شهر ارومیه و بافت سنتی این شهر قرار دارد و قدمت آن را به دوره سلجوقیان نسبت می‌دهند. بعضی از مورخ‌ها هم عقیده دارند که این بنا آتشکده‌ای زرتشتی بوده که بعد از حمله اعراب تبدیل به بنایی متروکه شده، با این حال مدرکی وجود ندارد که این نظریه را ثابت کند. ضمن اینکه علاوه بر معماری بنا که به معماری دوران سلجوقی شباهت دارد، سه کتیبه در این بنا موجود است که مربوط به سال 580 هجری است.
کلیسای شرق آشور
این کلیسا یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان است که عده‌ای قدمتش را به دوران ساسانی نسبت می‌دهند و بنا به روایتی در گذشته این کلیسا آتشکده بوده و سه تن از موبدان هنگام تولد مسیح ستاره‌ای درخشان را در حرکت به سمت شرق می‌بینند و آن را نشانه تولد منجی دانسته و به سمت اورشلیم می‌روند. موبدان بعد از بازگشت آتشکده را به کلیسا تبدیل کرده و تبلیغ مسیحیت را شروع می‌کنند. فضای داخلی کلیسا شباهت چندانی به تصویری که از کلیساها داریم، ندارد و با قالی‌های دستباف مفروش شده و در آن صندلی‌های زیادی وجود ندارد. کلیسای ننه مریم را با اسم کلیسای شرق آشور هم می‌شناسند.
کلیسای مارسرگیز
قدمت کلیسای مارسرگیز ارومیه را هم مثل کلیسای ننه مریم به دوران ساسانی نسبت می‌دهند. بنای کلیسای مارسرگیز از سنگ ساخته شده و بسیار مستحکم است.بر اساس روایتی شیرین، همسر ناصرخسرو، زنی مسیحی بوده و به خاطر غلبه ایرانیان بر رومیان دستور داده تا این کلیسا ساخته شود. یکی از جذابیتهای رفتن به چنین بناهایی، این است که می‌توانید با قدم‌گذاشتن در آن‌ها شخصیت‌های تاریخی و داستانی‌‌ای را که همیشه درباره‌شان شنیده و خوانده‌اید، تصور کرده و خودتان را نزدیک به آن‌ها احساس کنید.
کلیساهای هوانس مقدس، مار دانیال، سورپ سرکیس، کلیسای مارگیور کیس ومارتوما از دیگر کلیساهای ارومیه هستند.وجود بناهای تاریخی در هر شهری قدمت آن شهر را نشان می‌دهد. بنای سه‌گنبد در جنوب شرقی شهر ارومیه و بافت سنتی این شهر قرار دارد و قدمت آن را به دوره سلجوقیان نسبت می‌دهند. بعضی از مورخ‌ها هم عقیده دارند که این بنا آتشکده‌ای زرتشتی بوده که بعد از حمله اعراب تبدیل به بنایی متروکه شده است؛ با این حال مدرکی وجود ندارد که این نظریه را ثابت کند. ضمن اینکه علاوه بر معماری بنا که به معماری دوران سلجوقی شباهت دارد، سه کتیبه در این بنا موجود است که مربوط به سال 580 هجری است.
آبشار سولک
آبشار سولک ارومیه-موانا در فاصله حدود 40 کیلومتری غرب شهرستان ارومیه و در دامنه‌‌های کوه دره ره‌ش قرار دارد. این آبشار زیبا در انتهای یک دره پر آب و دیدنی در محل روستای سولک، خودنمایی می‌کند. روستای سولک میان دو روستای دربند و انبی در منطقه موانا واقع است. دره زیبای منتهی به آبشار، دره هفت کانی یا هفت چشمه نام دارد که آب روستای سولک و آبشار آن را تامین می‌کند.
در ماه‌‌های گرم سال آب آبشار برای مصارف کشاورزی از بالادست آن، قطع شده و نمای زیبای آبشار را کمرنگ می‌کند ولی در فصل بهار زیبایی این نگین طبیعت موانا به اوج می‌رسد. آبشار اصلی این دره با حدود یک ساعت کوهپیمایی در بالادست آبشار اولیه جلوه بیشتری دارد ولی مسافران و خانواده‌‌ها به همان آبشار اولیه رضایت می‌دهند و از مواهب طبیعت آن لذت می‌برند. طبیعت زیبای منطقه موانا بیشتر متاثر از ریزآبه‌‌های جاری از قلل ستاره الوند، دره ره‌ش و کوههای ترگور است. سولک یکی از مهم‌ترین مسیرهای کوهنوردی در این منطقه و محل مناسبی جهت ایجاد کمپ‌‌های سیاحتی و پناهگاه‌‌های کوهستانی است .
قلعه بردوک ارومیه
روستای بردوک (Bardouk) در ابتدای دره سلطانی در دامنه مشرف به رودخانه کم‌آبی که سرچشمه آن از کوههای ترکیه است، ساخته شده است. فاصله این محل تا مرز فعلی ایران و ترکیه حدود 15 کیلومتر است. قلعه و مجموعه آن با تامین همه شرایط دیده‌بانی بر دامنه مثلثی شکل که رأس آن رو به شمال نهاده و یک سلسله زمین‌‌های شیبدار که به‌صورت پلکانی و صخره‌‌های بلند کوهستان قرار گرفته‌اند، بنا شده است. استحکامات حصار پیرامون بنا و بناهای داخل حصار از سنگ‌‌های لاشه‌ای و قلوه سنگ‌‌های محلی با ظرافتی قابل تحسین ساخته شده‌اند. در مرتفع‌ترین نقطه ممکن قلعه، یک برج دیده‌بانی در صعب‌العبورترین جا بر روی یک تیغه کم‌عرض با سنگ‌‌های لاشه‌ای و ملات ساروج بنا شده و از داخل و خارج با گچ نرم و صاف میان درزها و بندها به‌صورت لایه ضخیمی پر شده است. این بنا سالم و درجهات مختلف دارای روزنه جهت دیده‌بانی و یک در ورودی از جبهه شرقی است و تنها مختصر تخریبی در کنگره‌‌های آن دیده می‌شود.
قلعه دم دم ارومیه
قلعه دم دم در سال 1018 هجری قمری برفراز کوهی به همین نام در 18 کیلومتری جنوب غربی ارومیه ساخته شده است. این قلعه به علت ارتفاع زیاد از سمت شمال و جنوب و اتصال آن به صخره سمت غربی که نزدیک به زمین است، دارای حصاری محکم و دروازه‌ای در سمت جنوبی است. قلعه از پنج قسمت تشکیل می‌شود که عبارت است از : قسمت اصلی، قسمت پایین، قسمت سولوق، قسمت بوزلوق و بیرون دروازه شرقی. در قسمت شرقی قلعه و منتهی‌الیه صخره، برجی عظیم بنا شده که خود در حکم قلعه بوده است.
آب مصرفی قلعه از حوضی تامین می‌شده که با آب باران پر می‌شد. در قسمت شمالی قلعه چشمه‌ای است که آب کمی دارد. در کنار چشمه حوضی قرار گرفته که با گنبدی پوشانده شده است و برای حفاظت از آن نیز برجی احداث شده که به قسمت اصلی متصل است و آن را سولوق (جای آب) می‌نامند. در قسمت جنوبی داخل قلعه گودالی احداث شده بود که زمستان‌ها با یخ و برف پر می‌شد و زیر آن حوضی ساخته شده بود که در ایام کم آبی از آن استفاده می‌‌کردند. برای محافظت این قسمت نیز قلعه مانندی بنا شده بود که آن را بوزلوق (جای یخ) یا قارلیق (جای برف) می‌گفتند و راه آن نیز مانند سولوق مخفی بوده است.
دریاچه و کوههای دالامپر
در منطقه مرزی زیوه و در محل طلاقی مرزهای ایران، عراق و ترکیه دو قله بلند وجود دارد که بلندترین قله‌‌های این منطقه بوده و در منطقه زیوه هستندکه به یکی «بز سینا» و دیگری «دالامپر» گفته می‌شود که به‌خاطر همین قله، به رشته کوههای این منطقه دالامپر اطلاق می‌شود که در کوهپایه یکی از آن‌ها روستای زیبایی به‌نام «کچله» است که در بلندی یک تپه قرار دارد و وقتی از این روستا به پایین نگاه کنید، کل منطقه سر سبز و بسیار زیبای زیوه دیده می‌شود و چشم‌اندازی دارد که وقتی آن‌را ببینید، هیچ‌وقت فراموش نخواهید کرد. در بالای این روستا و در کوهپایه‌‌های قله دالامپر، جویبارهای باریک از همه جا روان است و در بالای یکی از تپه‌‌ها یک دریاچه بسیار زیبا قرار دارد که کمی پایین‌تر از آن و در جنوب دریاچه آبشار سوله دوکل قرار دارد که چیزی شبیه گنجنامه همدان و حتی زیباتر از آن است.
چشمههای آبگرم هفت‌آباد
روستای هفت‌آباد از لحاظ ارتفاع پایین ترین روستای این دهستان از محال مرگور است که دارای چشمههای آبگرم متعددی است که برای برخی بیماری‌های استخوانی نیز خاصیت درمانی دارد و در فصل تابستان پذیرای میهمانان و گردشگران است.
روستا و تفرجگاه بند ارومیه
روستای گردشگاهی بند از توابع بخش مرکزی شهرستان ارومیه، در سه کیلومتری جنوب غربی ارومیه واقع شده است. ارتفاع این روستا از سطح دریا 1400 متر است. این روستا از شمال به روستای میرآباد، از غرب به روستاهای نوشان علیا و سفلی، از طرف شرق به کلیسای سیر، جانوسلو و بزوه و از جنوب به روستای شملکان محدود شده است. آب‌وهوای این روستا در فصول بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستان سرد است.این روستا از دیرباز محل مبادله کالاها و بازار روستایی منطقه ارومیه بوده است و در کنار بستر رودخانه شهرچای به صورت خطی استقرار و امتداد یافته است. قدمت روستای بند به بیش از سه قرن می‌رسد. مردم روستای بند به زبان‌های آذری و کردی سخن می‌گویند. دین رسمی آن اسلام و پیرو مذهب امام شافعی هستند.
پیست اسکی خوشاکو
پیست خوشاکو در 30 کیلومتری غرب ارومیه در منطقه راژان قرار دارد. این منطقه به‌دلیل برخورداری از کوه‌‌هایی با شیب مناسب و تجهیزات مرتبط موقعیت ویژه‌ای جهت فعالیت‌‌های ورزش اسکی دارد. همچنین به دلیل وجود پوشش گیاهی مناسب قابلیت ایجاد پیست اسکی روی چمن برای فصول گرم سال نیز مورد انتظار است. پیست اسکی خوشاکوی ارومیه، ظرفیت مناسب و مساعدی برای رشد و توسعه ورزش‌‌های زمستانی در آذربایجان غربی است. پیست اسکی خوشاکوی ارومیه، یکی از کانون‌‌های مهم ورزش‌‌های زمستانی در شمال غرب کشور است. در سال‌‌های اخیر در راستای توسعه و تجهیز این مکان تفریحی اقدامات قابل توجهی انجام شده اما هنوز راه بسیاری برای توسعه پیست اسکی خوشاکو باقی مانده است. خوشاکوی ارومیه با وجود ویژگی‌‌های منحصر به فرد و جذابیتهای طبیعی‌اش به دلیل نبود امکانات مناسب نتوانسته رونق زیادی به وجود آورد. با توجه به قیمت بالای ابراز ورزش اسکی، وسایل را با قیمت مناسب در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهند.
دره شهدا
این دره، یکی از تفرجگاه‌های مهم شهرستان ارومیه است. دره قاسملو در حدفاصل بین ارومیه و اشنویه قرار دارد که با وسعت زیاد و چشم‌اندازهای طبیعی خود و همچنین چشمه‌‌هایی که در داخل باغ‌‌ها و دره‌‌ها ست، زیبایی خاصی به این منطقه داده است. در روزهای تعطیل و فصل بهار و تابستان افراد زیادی برای گذراندن اوقات فراغت به این دره می‌آیند.
بازار ارومیه
بازار ارومیه در گوشه جنوب شرقی شهر ارومیه واقع شده است که در حال حاضر بخش عمده و سالم آن در بین خیابان‌های امام - عسگرآبادی - اقبال و مهاباد (منتظری) محصور است.قدیمی‌ترین بخش‌های باقیمانده محدوده بازار از دوره صفویه به بعد است؛ به‌ویژه حمام‌هایی از دوره زندیه و قاجار باقی مانده که نمایانگر ذوق معماری دوره‌‌های مختلف است. هر راسته و بخشی از این مجموعه فرم و شکل‌بندی خاص خود را دارد. وجود تیمچه‌‌ها، سه‌راه‌‌ها، مساجد، حمام‌ها، دال بر آبادانی و تحرک این بخش از شهر در زمانی نه چندان دور است.
