اصحاب اجماع و تاثیر آنان در تاریخ شیعه

اصحاب اجماع که تحت عنایت و تربیت علمی معصومین علیهم السلام بودند با سیطره علمی و نقل روایات متعدد از معصومین اندیشه ناب اسلامی را در مقابل تحریفات حدیثی معارضین آراستند.
پس از قرآن، مهمترین منبع شناخت معارف و احکام اسلامی، حدیث است. و حدیث به معنای گزارش سخن، فعل و تقریر معصوم(علیهم السلام) است. احادیث معصومان(علیهم السلام) توسط شنوندگانی که در مجالس، محافل درسی و گفت و شنودهای ایشان شرکت می کردند، منتقل می گشت و به کتابهای صحابه، تابعین و محدّثان راه می یافت و همدوش قرآن، ملاک عمل و راهنمای امت قرار می گرفت، و این نبود مگر به سبب تشویق مسلمانان به تعلیم، تعلّم، حفظ، کتابت، قرائت، درایت و روایت حدیث. تأکید و اصرار رسول خدا(صلی الله علیه و آله) بر نوشتن چنان بوده است که حتی در لحظات پایانی عمر نیز از اصحاب می خواهد که قلم و دوات حاضر کنند تا مکتوبی بنویسد که امّتش گمراه نشوند.
از منابع موجود استفاده می شود که تدوین و کتابت حدیث از زمان رسول خدا(صلی الله علیه و آله) آغاز گردید و از همان زمان، علی و زهرا علیهما السلام و برخی صحابه به نقل و تدوین حدیث مشغول بودند. بعد از این دوره و با رحلت پیامبر گرامی اسلام دیگر برای مسلمانان ممکن نبود که برای فهم قرآن مستقیماً به پیامبر مراجعه کنند، اینجا بود که اهمیّت کلمات نورانی پیامبر و تدوین حدیث برای پیروان خاندان وحی معلوم شد. شیعه از همان آغاز که گروهی با تحلیلهای غیر منطقی و بعضی روایات ساختگی از کتابت و تدوین حدیث جلوگیری می کردند به تدوین کتب روایی همّت گماشت و به حدّی در این راه پیش رفت که به قول صاحب میزان الاعتدال اگر تلاش این جمعیّت نبود آثار نبوی بطور کلی از میان می رفت و مفسده بزرگی در جهان اسلام پدید می آمد.
اصحاب اجماع که تحت عنایت و تربیت علمی معصومین علیهم السلام بودند با سیطره علمی و نقل روایات متعدد از معصومین اندیشه ناب اسلامی را در مقابل تحریفات حدیثی معارضین آراستند.
با عنایت به این موضوع توسط اصحاب اجماع که دانشمندانی بودند که تحت عنایت و تربیت معصومین علیهم السلام رشد یافته بودند بسیاری از مفسده های موجود که در حقیقت آراستن حق و باطل در هم توسط خلفای اسلامی!! از طریق نشر و گسترش احادیث ناصحیح و نادرست بود، مقابله کردند و تلاش کردند تا با ارائه و نشر احادیث بسیاری از ائمه معصومین که صحیح و درست بودند به این مقابله بپردازند بنابراین این افراد توانستند نقش بسزا و مهمی را در سه دوره مختلف زمانی که همزمان با نشر افکار متضاد اسلامی و اندیشه های منحرفانه بود،مقابله کنند.
اصحاب اجماع
اَصْحاب اِجْماع ، اصطلاحی در علم رجال امامیه برای اشاره به گروه مشخصی از راویان که از نظر عالمان رجالی در مرتبه بالایی از وثاقت قرار دارند. طبق نظر مشهور این افراد هجده نفرند که در شمار اصحاب امام باقر (علیه السلام) تا امام رضا (علیه السلام) هستند. تمام عالمان این افراد را موثق می‌دانند و برای آنان درجه بسیار بالایی از اعتبار قائل‌اند. البته دیدگاه‌ها درباره میزان اعتماد به آنان متفاوت است و از اعتقاد به وثاقت خود این افراد تا ثقه‌دانستنِ هر کسی که این افراد از آنان روایت کرده باشند در تغییر است. این 18 نفر از (اصحاب اجماع) هستند که به نظر کشی رجالی بزرگ شیعه و بنا به نقل او، تمام این افراد، مورد اتفاق علمای علم رجال می باشند و هر خبر و حدیثی که از این هجده نفر نقل شده باشد آن حدیث صحیح است و هیچ ایرادی از حیث سند ندارد; چون اجماع علمای رجال بر این است که هر حدیثی به اصحاب اجماع منتهی شود از حیث سند صحیح است، یعنی «قطعی الصدور» در نظر گرفته می شود. البته در میان این 18 نفر در بعضی از کتب رجال اختلاف دیده می شود. بعضی از علمای رجال در طبقه اول به جای ابو بصیر الاسدی، ابو بصیر المرادی را ذکر کرده اند و در طبقه سوم بعضی از رجالی ها به جای حسن بن محبوب، حسن بن علی فضّال، و فضالة بن ایّوب را ذکر کرده اند. طبیعی است که با وجود اسامی مشترک این گونه اختلاف ها بوجود بیاید اما اختلاف چندان مهم و قابل توجهی نیست ضمن اینکه بسیاری از این موضوعات توسط دانشمندان متاخر شیعی همچون حضرت آیت الله خوئی و حضرت آیت الله سبحانی به آن موضوعات پاسخ گفته اند.
منابع:
1. دانشنامه اهل بیت
2.مرکز مطالعات اسلامی

فرآوری: محمد باعزم