روستای نمهیل ؛ بهشتی گمشده در استان اردبیل

شهرستان خلخال واقع در استان اردبیل نیمی از مناطق گردشگری این استان را در خود جای داده و به شهادت گردشگران یکی از زیباترین مناطق جهان می باشد اما روستای نمهیل اردبیل خود بهشتی گمشده است در میان این طبیعت بکر و دیدنی. آداب و رسوم روستای نمهیل زبانزد جهانیان بوده و مردمی خون گرم و مهربان دارد. محصولات کشورزی روستای نمهیل نیز در بازارهای نواحی مختلف کشور عزیزمان ایران در دسترس همگان قرار گرفته است.

روستای زیبا و دیدنی نمهیل

روستای نمهیل اردبیل از همه طرف به کوه می رسد و در حریم دو رودخانه بزرگ قرار دارد. رودخانه دائمی قزل اوزون در کنار رود فصلی دمدل چایی رودخانه هایی هستند که از دل روستای نمهیل می گذردند. منامن، نسار و طویستان روستاهای همسایه نمهیل می باشند. به دلیل عبور رودخانه ها و قرار گرفتن در یک منطقه خوش آب و هوا، محصولات کشورزی روستای نمهیل باعث زیبایی این منطقه گردیده است. اتایلارن یوخالار و آقایلار نام محلی سه دسته باغ های نمهیل است. گردشگرانی که پا به این روستا می گذارند علاوه بر ماهیگیری فصلی می توانند با خرید صنایع دستی زنان زحمت کش و هنرمند این روستای آذری زبان، سوغات و خاطره ای زیبا را همراه خود ببرند. زنان نمهیل با بافت انواع جاجیم که هر یک تقریبا یک هفته به طول می انجامد برای روستای خود بازاری توریستی برقرار کرده اند. از مدل های جاجیم های بافته شده می توان به سرقا، ساده، جولما، بادامی، درناقی و فرش اشاره کرد. البته زنان اردبیلی همانند بیشتر خانم های این ناحیه با محصولات کشورزی روستای نمهیل نیز پذیرای گردشگران هستند. دوشاب یا شیره انگور، رب انار ترش یا به گویش محلی ناراب و قراب که همان رب انگور است، بخشی از این فرآورده ها محسوب می شود. زردآلو، انجیر و توت از بهترین میوه های روستای نمهیل هستند که تمام بازارهای خلخال و اردبیل را تسخیر کرده اند اما در این میان توت نمهیل شهرت فراوانی دارد. 

خورش رستم روستای نمهیل اردبیل

در توصیف روستای نمهیل اردبیل بارها سخن از خورش رستم به میان آمد. خورش رستم که از توابع شهرستان خلخال است دارای مرکزی است با نام هشجین. هر چند که بیشتر روستاهای استان اردبیل به زبان آذری سخن می گویند و خورش رستم هم از این قاعده مستثنی نیست اما چند روستای این منطقه همانند کجل و کرنق به زبان تاتی حرف می زنند. تاتی زبان قدیمی آذربایجان است. مزازع گندم در کنار کوهستان زیبا و آبشارهای متعدد طبیعی از جاذبه های این منطقه است که روستای نمهیل و یکی از مناطق بکر و منحصر به فرد آن به شمار می آید. ماسوله ادربیل یعنی کنزج نیز در خورش رستم جای گرفته است. از مناطق جنگلی و زمین های پر محصول آن بگذریم. پل معلق مشکول و پل معلق قیزیل اوزن هم از مناطق پر بازدید گردشگران به حساب می آید. پل معلق قیزیل اوزن که در ارتفاع 60 متری قرار دارد با طول 70 متر و عرض 1 متر بر روی روخانه احداث شده، در بخش فیروز شهرستان گیوی قرار دارد. از آبشارهای طبیعی و دیدنی خورش رستم می توان به نوده، آق بولاغ، دیز، نسار، ترکان بولاغی، تکه و چشمه پر آب اشاره کرد که هریک دارای آبی گوارا و خنک می باشند. روستای برندق که در جنوب خورش رستم جای گرفته، پرجمعیت ترین روستای این بخش است. جالب است بدانید در برندق، نمهیل و نوغانداری پرورش کرم ابریشم نیز یکی از محل های درآمد اهالی آن است. بخش خورش رستم روستای نمهیل اردبیل به دلیل قرار گرفتن در اتفاعی کمتر از 800 تا 1000 متر که در کنار سواحل بی نظیر قرل اوزن واقع است، خواستگاه میوه های نوبرانه و به اصطلاح سر درختی است. اولین انار و توت و زردآلو در این منطقه می رسد و مقدار آن بسیار زیاد است. اولین میوه گرمسیری شمال غربی کشور در روستای نمهیل به بار می نشیند که همان توت است. از اواخر اردیبهشت کار جمع آوری توت در باغات نمهیل آغاز می شود و میزان این محصول در سال بالغ بر 260 تن است. نکته جالب این است که توت در نمهیل و چند روستای خورش رستم به بار می نشیند و دیگر مناطق خلخال قادر به پرورش توت نیستند. این توت چینی تا 10 خرداد ادامه دارد و بعد از آن کشاورزان سراغ چیدن انجیر و زردآلو می روند. اگر روزی هوس انار شیرین کردید، اوایل تیرماه سری به روستای نمهیل اردبیل بزنید تا طعم شیرین انار را زیر زبان بچشید و به یاد بسپارید. در سفر به اردبیل و خلخال حتما به خورش رستم بروید و در این میان محصولات کشورزی روستای نمهیل را فراموش نکنید. آبشار، جنگل، کوه، مزارع خاصلخیز، میوه های تازه و جاجیم تنها بخشی از دیدنی های این منطقه است.

آداب و رسوم روستای نمهیل دیدنی و بکر

روستای نمهیل اردبیل همچون بسیاری از روستاها و شهرهای ایران زمین دارای آداب و رسوم خاص خود است. اهالی این روستای خوش آب و هوا در اولین شب اسفند ماه شروع به خواندن نوروزنامه می کنند و بچه های روستا هم در گروه های چند نفری شعر و سرودهایی در وصف و خوش آمد گویی بهار سر می دهند و حال و هوای روستا را نوروزی می کنند. روز تحویل سال نو بستگان دورهم جمع می شوند و دعای تحویل سال را بعد از خواندن بزرگ خاندان تکرار می نمایند. شب عید هم همچون اکثر ایرانیان با پخت حلوا و رفتن به مزار درگذشتگان، روح اموات را هم بی خیر نمی گذارند و یادشان را تازه می نمایند. هنگام دید و بازدید طایفه ای به دیدار هم می روند و همه اهل روستای نمهیل شیر برنج می پزند. البته مراسم چهارشنبه سوری نیز به سبک و سیاق همه جای این مملکت در روستای نمهیل اردبیل هم برقرار است. این سنت احترام به آتش و نگهداری از آن سنتی فراگیر است که در همه جای این سرا رواج دارد و اهالی نمهیل هم با پریدن از روی آتش و هلهله و شادی پلیدی را از روح خود دور می کنند. البته بچه های نمهیل در این روز به در خانه تک تک اهالی می روند و تخم مرغ رنگی عیدی می گیرند. قدیمی های روستا تعریف می کنند که در زمان کودکی، آن ها در چنین شبی یک یا چند دستمال را به هم گره می زدند و از شکاف بام یا در یا پنجره به داخل می انداختند تا صاحب خانه عیدی را توی آن بگذارد که از آداب و رسوم روستای نمهیل می باشد. آب بازی یا آب پاشیدن به هم سنتی به جا مانده از دوران ساسانیان است که در روستای نمهیل همچنان رواج دارد. آب نیز همانند آتش برای ایرانیان همواره مقدس و قابل احترام بوده است. زنان و دختران دم بخت در صبح اولین چهارشنبه به داخل رود می پرند تا طبق اعتقادشان مرض و بلا به آب ریخته شود. از آداب و رسوم روستای نمهیل، زدن کوزه های آب نخورده به رود است و پر کردن آن ها با گیاهان سبز. سنت قربانی کردن در عید قربان نیز از آداب و رسوم روستای نمهیل است. یکی از جاهایی که قربانی می دهند به خانه عروسی است که هنوز به خانه شوهر نرفته است. در این مراسم بر پیشانی آینه می بندند و بر گردن خلعتی می اندازند و از مادر عروس انعام می گیرند. در این سنت اهالی روستای نمهیل به حرمت زمین که قوت و غذا را می دهد، زیر سر قربانی تشت می گذارند تا نجاست خون بر زمین نریزد و آن را آلوده نکند. در پایان کار تشت ها را در رودخانه خالی می کنند تا با آب روان تطهیر یابد و پاکیزه شود. روستای نمهیل اردبیل موسیقی سنتی خاص خود را دارد که یکی از با احساس ترین موسیقی های نواحی به حساب می آید. در عروسی ها و یا شکارگاه ها آهنگ ها شاد می خوانند و در مواقع لازم موسیقی حزن انگیز. شعر زیر چکیده ای از موسیقی سنتی نمهیل است که اغلب آوازها در همین تن می باشند:

سلام اله مله داغین بالاسی

ساز دوشونده چالوب خلخال هواسی

بایاتی - گئجه سی - قهرمانی سی

ایل سایاقی دیوب یورقونی داغلار

شکسته ساری تپراق سازدا چالاندا

ولیجانی - دوبیتی اوخویاندا

چوپانی طارمی تحسین ویراندا

شور ورردی نجه شیروانی داغلار