به گزارش خبرآنلاین، عزت الله سحابی از اولین اعضای حزب نهضت آزادی و عضو شورای انقلاب 15 سال پیش در چنین روزی مصاحبه ای با ایسنا کرده بود و درباره
تلاش عده ای برای انحصار حکومت در دست روحانیت گفته بود.
آنچه می خوانید صحبت های سحابی درباره کشمکش های اول انقلاب بر سر
انحصار حکومت و ماجرای تصویب اصل ولایت فقیه است:
دولت موقت به دلیل عملکرد معتدل‌تر در آن زمان به لیبرال و راست‌گرا
متهم شد، در حالی که شاید لیبرال بود ولی راست‌گرا و طرفدار سرمایه‌داران نبود. من
در آن زمان عضو شورای انقلاب و یکی از طرفداران ملی شدن بانک‌ها و صنایع بودم،
البته مخالفانی هم وجود داشتند؛ ولی مخالفتی به صورت شدید و عمومی وجود نداشت زیرا
جو حاکم جو چپ بود، اگر چه شخصیت آقای خمینی[حضرت امام خمینی(ره)] در آن زمان بر
همه‌ی روحانیون سایه انداخته بود و رهبری آن‌ها را بر عهده داشت ولی گروهی از
روحانیون (سنتی، راست‌گرا، بازارگرا) به آقای خمینی[حضرت امام خمینی(ره)] فشار
آوردند که حکومت باید در انحصار روحانیت باشد. همچنین یک حزب غیرمذهبی مانند حزب
زحمت‌کشان ملت ایران به رهبری دکتر بقایی همچنین حسن آیت این مساله را دنبال می‌کردند
و برخی از روحانیان نیز از این مساله بدشان نمی‌آمد. وی خاطر نشان کرد: گروه خاصی
مانند دکتر مظفر بقایی جایگاه خاصی در انقلاب و بین مردم نداشتند. معروف بود که
این فرد پایه‌گذار 28 مرداد بوده است و نمی‌توانست به نام خود بیایید؛ بنابراین
تلاش کرد پشت سر برخی روحانیت قرار بگیرد. از دیدگاه این گروه، انقلاب اسلامی باید
به حرکتی تبدیل می‌شد که بخواهد انتقام روحانیون را از مصدق و مصدقیان بگیرد.
اینها نفوذ زیادی داشتند و در مواردی نیز موفق شدند. وی با اشاره به کتاب خاطرات
هاشمی رفسنجانی ابراز عقیده کرد: البته روشن است القای این امر که حکومت یا قدرت
پس از پیروزی انقلاب باید در انحصار روحانیت باشد، ابداع آقای خمینی[حضرت امام
خمینی(ره)] یا شورای انقلاب منصوب ایشان نبود.
به خاطر جوی که وجود داشت کسی با اصل ولایت فقیه مخالفت نکرد
سحابی در فراز دیگری از سخنان خود درباره‌ی طرح اصل ولایت فقیه در
قانون اساسی ادامه داد: در این خصوص آیت‌الله صدوقی در مجلس خبرگان اولین کسی بود
که درباره‌ی ولایت فقیه صحبت کرد و متعاقب آن آقای آیت و آقای جلال‌الدین فارسی
این بحث را مطرح کردند. در آن زمان با توجه به جوی که وجود داشت، کسی در مقابل این
نظریه نایستاد، بنابراین در مجلس خبرگان اول ولایت فقیه تصویب شد، در حالی که در
قانون اساسی مصوب شورای انقلاب منصوب امام اسمی از ولایت فقیه نیامده بود، آقای
خمینی[حضرت امام خمینی(ره)] آن را دیده بودند و ایرادی هم نگرفته بودند. آقای خمینی[حضرت
امام خمینی(ره)] طالب انحصار حکومت برای روحانیت نبود؛ شاهد زیاد داریم. آقای
هاشمی که امروز برخی فعالیت‌های او را انحصار طلبانه می‌دانند، در آن زمان این
گونه نبود و در خاطراتش نیز نوشته است. سحابی مدعی است: پس از اشغال سفارت آمریکا
و پیامدهای آن، زمینه‌هایی فراهم شد که می‌توانست به شکل‌گیری حاکمیت انحصاری کمک
کند.
ماجرای اشغال سفارت آمریکا؛ دشمنی با آمریکا یا مخالفت با بازرگان؟
سحابی در این مصاحبه به ماجرای اشغال سفارت آمریکا هم اشاره کرد و
گفته بود: در آن زمان دولت موقت آقای بازرگان بر سر کار بود. به بهانه‌ی سفر آقای
بازرگان به الجزایر و ملاقات با برژینسکی، راهپیمایی‌هایی در شهر تهران شروع شد که
گوشه‌ای از آن اشغال سفارت بود، این حادثه منشا حوادثی شد که در تاریخ انقلاب ما
خیلی موثر است. در تحلیل نیرویی که اشغال را انجام داد، نمی‌توان فرد خاصی را نام
برد ولی حداقل می‌توان گفت جوانان این کار را کردند و هیچ یک از پیرمردها حتی آن‌ها
که دشمن انقلاب بودند، این جرات را به خود نمی‌دادند، زیرا می‌دانستند اشغال
سفارت آمریکا در عرف بین‌المللی مثل این است که ما بخشی از سرزمین آمریکا را به
عنوان یک قدرت تصرف کرده‌ایم. جوانان چنین محاسبه‌ای نکرده بودند. این حرکت با
انحصار قدرت صورت نگرفت ولی این حرکت جوان بود و از پختگی لازم برخوردار نبود.
چنان که خود اشغال کنندگان سفارت مانند آقای عبدی و آقای میردامادی به عنوان
رهبران آن حرکت، امروز از عمل خود پشیمان هستند و نظراتی صد در صد مخالف آن نظریات
دارند. وی افزود: یک وجه این مبارزه قدرت است، در سالگرد اشغال سفارت (سال 59)
آقای بهزاد نبوی معاون اجرایی نخست وزیر ( آقای مرحوم شهید رجایی ) بود. ایشان طی
سخنرانی خود می‌گوید « اشغال لانه‌ی جاسوسی برای مبارزه با آمریکا نبود بلکه برای
حذف لیبرال‌ها از قدرت و حاکمیت بود.»
17216
