گشت و گذاری در جواهرده؛ نگین مازندران

هفته نامه صدا - امیرحسین محمدباقری:

بهترین فرصت

همه ما از گشتن در کشور خود لذت زیادی می بریم. مخصوصا اگر این مناطق دست نخورده و بکر باشند. در این قسمت پیشنهاد بسیار خوبی را به شما برای سفر می دهیم تا در آن سفر بسیار لذت ببرید. نام مکانی که به شما معرفی خواهیم کرد جواهرده است که محله بسیار خوش آب و هوایی است که در یکی از مناطق رامسر قرار دارد. مکانی که بسیار هوایی مطبوع و محلی دل نشین دارد و خاطره خوبی را برای شما و خانواده شما به همراه دارد.

 

جواهرده یکی از منطقه های بسیار زیبا در استان مازندران و شهرستان رامسر است. جواهرده مانند دیگر روستاهای استان مازندران زیبایی های وصف ناپذیر و بسیار زیادی دارد که می توان از آنها به عنوان شاهکارهای خلقت یاد کرد، این روستای باصفا و پرانرژی در 26 کیلومتری رامسر قرار دارد.

مسیر دسترسی به جواهرده

جاده دسترسی به جواهرده از غرب رامسر شروع می شود و در تمام طول مسیر با شیبی تند در کنار دره و رودخانه باصفای صفارود ادامه دارد. با عبور از میان کوه های مشجر و در امتداد رودخانه صفارود، نوع پوشش گیاهی تغییر می یابد و از تراکم درختان کاسته می شود.

جواهرده در تغییرات فصول

روستای جواهرده در فصل گرم تابستان به دلیل آب و هوای خنک و مطبوع مورد استقبال زیاد گردشگران داخلی و خارجی قرار می گیرد و امکانات اقامتی در این منطقه نیز باعث افزایش میزان گردشگری برای گردشگران می شود. روستای رویایی ما علاوه بر زیبایی های فراوان طبیعی از نعمت چشمه سارهای قدیمی نیز برخوردار بوده است.

 

این روستا در زمستان به دلیل سرمای بسیار زیاد و بارش سنگین برف دارای کوه های پربرفی است که زیبایی خیره کننده و چشمگیری دارد. حرکت به سمت روستا و اقامت در آنجا بسیار مشکل است و اغلب در این فصل گردشگری و اقامت بسیار کم می شود.

پوشش گیاهی

اطراف جواهرده، پوشش گیاهی از جنگلی به چمن زار و بوته زار تغییر می کند و در همین نقطه در دامنه کوه های پربرف «سماموس» روستای ییلاقی و سنتی جواهرده با طبیعت زایدالوصفش خودنمایی می کند. این منطقه در هر چهار فصل سال زیبایی خاص و مثال زدنی خود را دارد.

 

جواهرده منطقه ای تاریخی با جنگل های سرسبز و بلندبالا است که نیمی از سال با بارش سنگین برف، از برف پوشیده و در فصل تابستان از هوای بسیار مطبوع و دل پذیر برخوردار است. این منطقه رویایی، شاهکار طبیعت و نگین کوه های البرز به شمار می رود که از 3 جهت در محاصره کوه قرار دارد. این منطقه با وجود فاصله کم از دریای خزر، در ارتفاع قابل ملاحظه ای از سطح دریا که حدود 2 هزار متر است قرار دارد.

جاذبه طبیعی

این منطقه از کوه های مرتفع و زیبا برخوردار است که معروف ترین کوه های آن عبارت اند از؛ سرخ تله (بخش شرقی قله سماموس) و اژک سه براره رژه (رجه). همچنین در بین این کوه ها مرتفع ترین این قله ها، قله سرخ تله است. لپاسر با چشمه های معروف و درمانی آن و سماموس و مقبره شاه یحیی کیایی بر چکاد قله سماموس که دارای یخچال های دایمی است و از جاهای دیدنی و جذاب روستای جواهرده است.

 

جویبارهای بالادست این روستا با آبشارهای زیبا، پارک جنگلی وسیعی در میان دره که در کنار رود صفارود جای دارد و رودخانه ای با آب معدنی گازدار از جاذبه های گردشگری این منطقه است. آبشارهای زیبایی در منطقه جواهرده، خودنمایی می کنند که دلیل و مقصد بسیاری از گردشگران و عاشقان طبیعت است. یکی از زیباترین این آبشارها در انتهای روستا و در کنار تخته سنگ بزرگی، پذیرای مهمانان روستا است.

 

اندکی استراحت و توقف در کنار این آبشار و استفاده از هوای پاک کوهستان، جزء لحظات فراموش نشدنی و به یادماندنی خواهدبود. آبشار صفارود یا آّبشار اول جواهرده نیز در 15 کیلومتری جنوب شهر رامسر و در مسیر جاده جواهرده قرار دارد. این آبشار فصلی بوده ولی در مواقع پرش منظره بسیار زیبایی دارد.

رودخانه صفارود یکی از مواهب طبیعی این منطقه است که از دامنه های شرقی کوه سماموس در 24 کیلومتری جنوب غرب رامسر سرچشمه می گیرد و ضمن عبور از روستاهای جواهرده، تنگ دره و صیقل محله از میان جنگل عبور می کند و در شهر رامسر با یک دنیا خاطره و به آرامی، به دریا می ریزد. رامسر وجواهرده از مقاصد اصلی مسافران شمال است. گهواره سنگی، سلاژ پشته، شیرسنگی، چشمه های زیبای طبیعی از مناطق دیدنی و بسیار جذاب جواهرده به شمار می رود.

تاریخ منطقه

این روستا قدمت بسیار زیادی دارد و از ایام قدیم نیز مورد توجه افراد قرار می گرفته. آثار تاریخی بسیار ارزشمندی در این روستا وجود دارد؛ مسجد آدینه که گویا در گذشته ها معبد و آتشکده زرتشتیان بوده است و نیز گورهای گبری که در منطقه پراکنده است از آثار تاریخی آن به شما می آید.

 

البته برخی معبد را مربوط به دوره میتراپرستی می دانند به ویژه که زرتشتی ها هرگز مردگان خویش را دفن نمی کنند بلکه آنان را در جای باز می گذاردند توسط پرندگان خورده شوند. وجود دخمه ها و گورها خود بیانگر وجود دفن است که در آیین میتراپرستی وجود داشته است. هر چند مسجد آدینه در سال های اخیر در اثر برخورد آذرخشی به درخت زبان گنجشک کنار آن طعمه حریق شد، ولی مسجد کنونی گویای تمدن گذشته نیز است.

 

جواهرده روزگاری مرکز داد و ستد بوده و با قزوین ارتباط داشته است اما جاده آن در سال 1350 به دست مهندسان آلمانی ساخته شده است. این منطقه خاطره جنگ میرزا کوچک خان با قوای دولتی را در یاد دارد.

خاور خانوم

از موارد اعجاب انگیز این منطقه می توان به رستوران های سنتی آن اشاره کرد. خاور خانوم، کدبانوی شمالی یکی از آن رستوران های جذاب سنتی است که آوازه بسیار بلندی در بین ایرانیان دارد. خاور خانوم غذای شمالی را در آشپزخانه زیبا و دو طبقه خودش با کمک دوستان و آشنایان و برخی از اعضای فامیل، تهیه و توزیع می کند. خاور خانوم، گرچه خانه معمولی و ساده ای دارد، اما موقعیت خانه به گونه ای است که رو به طبیعت زیبا و سرسبز قرار گرفته است. مکانی جذاب برای صرف یک وعده غذایی دل پذیر که دست پخت یک بانوی باسلیقه گیلانی نیز، جذابیت آن را چند برابر می کند.

غذاهای رستورانی، معمولا با غذاهای خانگی، تفاوت بسیاری دارند. نه از نظر ظاهر، شکل، فرم و تزیینات! بلکه به واسطه طعم و مزه یا حتی شیوه سرو غذا.  غذایی که داخل یک سینی بزرگ با کاسه و بشقاب های گل گلی جذاب سرو شود و در کنارش نیز، ماست محلی و زیتون پرورده قرا بگیرد، برای خیلی ها، از سرو غذا در رستوران های لوکس پنج ستاره نیز جذاب تر است. مخصوصا که روی اجاق های گازی کوچک قدیمی طبخ شده باشند.

همین روش سرو خاور خانوم را می توان در سبک پذیرایی عباس برزگر از مهمانان خارجی خود در دهکده گردشگری اش مشاهده کرد. غذای سنتی ایرانی، همیشه برای ایرانی ها چه در داخل و چه در خارج از کشور، در فضای سنتی و شیوه پخت و سرو و توزیع سنتی، جذاب و وسوسه کننده است.

 

خاور خانوم، تلاش کرده تا با همکاری شماری از خانم های ده و با دستیاری خواهرزاده خودش، یک آشپزخانه کوچک را به یک محل درآمدزایی و کسب و کار فعال، پرسود و پرمشتری تبدیل بکند. مشتریان به رستوران کوچک می آیند و غذا را سفارش می دهند و پس از مدتی، غذا به آنها در روش سنتی، تحویل داده می شود. یعنی هم پخت غذا به سبک سنتی است و هم توزیع و عرضه آن نیز حال و هوای فرهنگ و سنت قدیمی و دوست داشتنی شمال ایران را دارد.

در رستوران خاور خانوم، گویی در خانه یک خانم خانه دار شمالی قدم می زنید. همه چیز سنتی است و حال و هوای خودمانی در فرهنگ اقتصاد مشارکتی خودمانی گیلانی ها را می دهد. شاید توجه و تعهد به سبک زندگی سنتی و خودمانی بود که سبب معروفیت و شهرت کسب و کار این زن جوان گیلانی را فراهم کرده است.

کسی که همواره، نظر مشتریان را درباره کیفیت و طعم غذا می پرسد و در فرهنگ کسب و کار خودمانی اش، فرقی بین خواهرزاده و دیگر کارگران و دستیارانش قائل نیست. برای او، طعم عالی غذا و تحویل دادن طعامی با بهترین کیفیت، اولویت اول و آخر است. رفتار خاصی که سبب شده تا آوازه رستوران سنتی خاور خانوم، نه تنها در گیلان و ایران، بلکه به آن سوی مرزها نیز کشیده شود و همه مشتاق حضور در این رستوران باشند.

به گفته خاور خانم، هر روز صبح که از خواب بیدار می شود، به فکر تهیه غذا با طعم و مزه واقعی غذای خانگی است تات مشتریانش را که از مسافت های دور به سرولات می آیند، راضی و خشنود میزبانی کند. وی آنقدر عاشق و شیفته کارش است که حتی شب ها، خواب مدیریت سفارش مشتری و طبخ غذا در آشپزخانه جالب و جذابش را می بیند. جالب است که بدانید، خاور خانوم، رمز موفقیت خود را پشتکارش می داند که مدیون همسرش است.

او اکنون 16 کارمند موقت دارد که در روزهای تعطیل به او کمک می کنند و 3 کارگر دائمی که در طول هفته، مدیریت امور و پاسخ به نیازهای مشتریان گذری را در دستور کار دارند. همه کارها در آشپزخانه خاور خانوم به صورت مشارکتی و تیمی و خودمانی انجام می شود.

در پاییز و زمستان، چشم انداز خانه خاور خانوم، پاییز هزار رنگ است که برای نوستالژی بازها و سلفی بگیرهای حرفه ای، مظنره ای فوق العاده برای گردشگری پایزی در یک مکان هیجانی و معروف محسوب می شود.

ویژگی خاص جواهرده

پوشش محلی اغلب ساکنان دهستان جواهرده در مازندران جلوه خاصی دارد که این منطقه را از دیگر مناطق استان متمایز می کند. لباس های سنتی بانوان این منطقه که در اغلب جشن ها و مرسام به تن می کنند، شکوه خاصی به آن مراسم می بخشد. از ورزش های رایج منطقه نیز، کوهنوردی و صعود به ارتفاعات زیبای جواهرده، کشتی محلی گیله مردی و اسب سواری را می توان نام برد.

 

جویبارهای بالادست این روستا با آبشارهای زیبا، پارک جنگلی وسیعی در میان دره که در کنار رود صفارود جای دارد و رودخانه ای با آب معدنی گازدار از جاذبه های گردشگری این منطقه به شمار می رود. امروز آب آشامیدنی منطقه نیز از چشمه های متعددی چون «سلمان»، «برشی» و «کوه کین» تامین می شود که در گذشته افراد خیرخواه، آب چشمه ها را تا نزدیکی ده هدایت کرده اند.

«جواهرده» 12 محله قدیمی دارد که «جولاخیل» بزرگ ترین محله ده و بعد از آن «اوشیان سر»، «سید محله»، «برشی محله»، «آموسی خیل»، «صیقل محله»، «چاک دشت»، «سراب یا کربلا بنه»، «رمک محله»، «تنگدره»، «فتوک محله»، «کهنه تنگدره» و «شل محله» از دیگر بخش های این ده به شمار می روند. جواهرده دارای تقویم گالشی است. در این تقویم ماه های سال به ترتیب عبارت اند از: «اول ماه»، «مردال ماه»، «ده ماه»، «ورفه ماه»، «اسفندار ماه»، «نوروز ماه»، «کرچه ماه»، «ارکه ماه»، «تیر ماه»، «سیه ماه»، «شرر ماه» و «امیر ماه».