عید قربان عامل وحدت مسلیمن و تقرّب به خدا

عید بزرگ قربان از اعیاد جهان اسلام است، نُه بار در این نُه قنوت، خدا را سوگند دادیم به این روزی که عید جهان اسلام است، اختصاص به هیچ گروه و ملّتی ندارد و خصیصه امروز که «جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیدا»[1] این است که یک شرف و کرامتی برای پیامبر و اهل بیت اوست. قرآن کریم چنین روزی را برای میلاد هیچ کسی که شخص مطرح باشد عید قرار نداد. چهارده معصوم به دنیا آمدند روز تولد آنها عید رسمی ما نیست؛ البته مسرور می شویم تبریک می گوییم. عید رسمی در اسلام عیدی است که برنامه داشته باشد. این نماز عید قربان و نماز عید فطر در زمان حضور و ظهور امام معصوم واجب است؛ مثل نماز جمعه است؛ مثل نماز ظهر است. مستحب نیست، در زمان غیبت امام، مستحب است؛ مثل این عصر، وگرنه وقتی امام، حاضر و ظاهر باشد، این نماز عید قربان نماز عید فطر واجب است. نماز ستون دین است، قرآن برای روزهای رسمی برنامه دارد که می گوید این ستون را بلند کنید، این عَلَم را بلند کنید. برای روزهای غیر رسمی که برنامه ندارد. چهارده معصوم به دنیا آمدند برای هیچ کدام عید قرار نداد، چون دین بر اساس شخص نیست؛ البته ما در آن روزها خوشحال می شویم به یکدیگر تبریک می گوییم؛ اما نماز داشته باشد، این چنین نیست، قربانی داشته باشد این چنین نیست، زکات فطر داشته باشد این چنین نیست. در عید فطر برنامه رسمی است به نام نماز عید فطر که اگر امام حاضر و ظاهر باشد که این نماز واجب است، چه اینکه زکات فطر هم واجب است. در روز عید قربان، برای گروهی که در سرزمین مکه هستند قربانی واجب است، برای ما که در مکه نیستیم قربانی مستحب است؛ البته برای آنها غیر از هَدی، «أضحیه» هم هست و زمانش چهار روز است؛ یعنی دهم و یازده و دوازده و سیزده می توانند «أضحیه»؛ یعنی قربانی کنند. ما زمانمان سه روز است ده و یازده و دوازده، این سه روز می توانیم قربانی بکنیم اختصاصی به روز دهم ندارد. در روز دهم برای اینکه حاجیان توفیقی پیدا کردند، عمل عبادی شان را انجام دادند، گفتند حالا که بندگی شما به پایان رسید از لباس احرام بیرون می آیید، اعمالتان را انجام دادید باید عید بگیرید. در روز شوّال که بندگی ما به پایان می رسد خدا را شاکریم که یک ماه دستور او را انجام دادیم، می گویند حالا که دستور ما را انجام دادید، عید شماست. پس عید فطر برای آن است که ما فراغت پیدا کردیم وظیفه و بندگی خود را انجام دادیم. عید قربان برای آن است که ما فراغت پیدا کردیم بندگی خود را انجام دادیم. این عظمت دین برای همین است که براساس قرآن و معارف تکیه می کند، نه براساس شخص. بنابراین سرّ اینکه میلاد این چهارده معصوم را اسلام عید قرار نداد؛ اما روز عید قربان را روز عید فطر را عید قرار داد برای آن است که به مکتب احترام می کند.

نماز ستون دین است، شما در هیچ جای قرآن یا در روایات نمی بینید که به ما دستور بدهند بگویند نماز بخوانید، چرا؟ برای اینکه خود دین گفته: «الصَّلَاةُ عَمُودُ الدِّینِ»؛[2] نماز ستون دین است. اگر ـ خدای ناکرده ـ گفته بود: نماز بخوانید! معلوم می شود که این دین، دین حکیمانه نیست، چون ستون را نمی خوانند، ستون را اقامه می کنند. همه جای قرآن این است که ﴿أَقیمُوا الصَّلاة﴾،[3]﴿یقیمُوا الصَّلاة﴾،[4]﴿یقیمُونَ الصَّلاةَ﴾[5] در روایات هم همین است. اگر یکجا گفته بود نماز بخوانید، انسان می گفت این دین، حکیمانه نیست، برای اینکه از یک طرف می گوید: «الصَّلَاةُ عَمُودُ الدِّینِ» از طرفی می گوید نماز را بخوانید، مگر ستون را می خوانند؟ ستون را اقامه می کنند. اینکه مشکل ما با نماز حلّ نمی شود، برای این است که ما نماز را می خوانیم، نه نماز را اقامه کنیم؛ یعنی آن چیزی که دین به ما گفته را اقامه نمی کنیم، چون دین گفته نماز جلوی هر بدی را می گیرد، ما با داشتن نماز، گرفتار خیلی از بدی ها هستیم، برای اینکه ما نماز می خوانیم، نه اینکه نماز را اقامه کنیم. شما هیچ آیه ای شنیدید، هیچ روایتی را شنیدید که به ما بگویند نماز بخوان؟ اگر گفته بود نماز بخوان که دین، دین حکیمانه نبود. همه جای قرآن ﴿یقیمُونَ﴾، ﴿أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکری﴾.[6]

ما مشکلمان این است که نماز می خوانیم آن چیزی را که قرآن گفته عمل نمی کنیم؛ لذا با اینکه نماز هست جامعه مشکلات فراوانی دارد. اگر این نماز را اقامه کنیم، ستون را اقامه کنیم. الآن ایام حج است، وجود مبارک امیرمؤمنان نامه ای که برای مسئول رسمی مکه نوشت، فرمود: «اقم الحجّ للناس»؛ حج را اقامه کن. ما در زیارتنامه ائمه (عَلَیهِمُ السَّلام) می گوییم: «أَشْهَدُ أَنَّک قَدْ أَقَمْتَ الصَّلَاة»؛[7]«اقمت الحج» نداریم، برای اینکه حکومت دست اینها نبود تا بتوانند حج را اقامه کنند. وجود مبارک امام مجتبی خودشان چندین بار پیاده مکه رفت؛[8] اما آن اقامه حج نیست. حجی که در آن برائت از مشرکین نیست، برائت از ملحدین نیست انزجار از صهیونیسم نیست، آن حج، اقامه شده نیست. فرمود: «اقم الحج لله»، چون ائمه به این فرصت نرسیدند ما در زیارتنامه‎های اینها فقط می گوییم: «أَشْهَدُ أَنَّک قَدْ أَقَمْتَ الصَّلَاةَ وَ آتَیتَ الزَّکاة». دیگر «أقَمْتَ الحجّ» نداریم. بنابراین ما موظّفیم نماز را اقامه کنیم و نماز ستون دینِ ماست و همین مشکل ما حلّ می شود.

 مطلب دیگر آن است که قرآن کریم هم برهان اقامه کرده که انسان حتماً باید به یک معبد و معبودی رو کند، هم منافع نماز را ذکر کرده؛ وقتی می بیند جامعه گاهی گوش می دهند، گاهی سهو می کنند، گاهی نسیان می کنند، خدا با اینکه دستور داده، برهان اقامه کرده، فواید نماز را اقامه کرده، یازده بار قَسم خورده پشت سر هم که شما کجا می روید؟ خدا به گونه‎ای باشد که پشت سر هم مجبور باشد که قَسم بخورد؟ قَسم به آفتاب و کاری که آفتاب می کند، قَسم به ماه و کاری که ماه می کند، قسم به منطقه روشن روز، قسم به منطقه تاریک شب، قسم به آسمان و کسی که آسمان را آفرید، قسم به زمین و کسی که زمین را آفرید، قسم به جان آدمی و کسی که جان آدم را مستوی الخلقه خلق کرد، اگر کسی عمل صحیح بکند به مقصد می رسد. یازده یعنی یازده قسم خورد در این آیه سوره «شمس». ﴿وَ الشَّمْسِ﴾، یک؛ ﴿وَ ضُحاها﴾، دو؛ این «واو» واو قسم است. دو تا قسم یاد کرد. ﴿وَ الْقَمَرِ إِذا تَلاها﴾، سوم؛ ﴿وَ النَّهارِ إِذا جَلاَّها﴾، چهار؛ ﴿وَ اللَّیلِ إِذا یغْشاها﴾، پنج؛ ﴿وَ السَّماءِ وَ ما بَناها﴾، شش و هفت؛ ﴿وَ الْأَرْضِ وَ ما طَحاها﴾، هشت و نُه؛ ﴿وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها﴾، ده و یازده. یازده بار قسم خورد فرمود: ﴿قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکاها﴾. بعد از این یازده قسم، فرمود اگر کسی خودش را پاک کند، به مقصد رسیده است این خداست! این نماز عید قربان است. این همه دستورهایی که خدا داد، راهنمایی هایی که کرد؛ اما با وجود این یازده قسم می خورد قسم و قسم و قسم و قسم اگر کسی پاک باشد به مقصد می رسد. چشمش پاک، دستش پاک، گوشش پاک، شکمش پاک، مالش پاک، سفره اش پاک. این نماز عید قربان برای همین است، این نمازها برای همین است. چه کسی بیراهه رفت و مال حرام خورد و به مقصد رسید که ما دومی اش باشیم؟ این نظام را ذات أقدس الهی فرمود بعد بالا می آورد. این دستگاه گوارش درون و بیرون ما مثل تُنگ خالی نیست، این تُنگ خالی حرفی برای گفتن ندارد، شما عسل بریزی نگه می دارد، سَمّ هم بریزی نگه می دارد؛ اما این روده و معده و دستگاه گوارش ما مثل این تُنگ نیست یک مختصر غذای مانده و سَمّی باشد آدم بالا می آورد. فرمود نظام اینطور است، جامعه این طور است، یک ذرّه اختلاس، یک ذرّه نجومی، بالا می آورد. آن وقت آبرو می رود، زندگی می رود. قسم خورده خدا که فرمود به چه چیز دیگری من قسم بخورم؟ آسمانی هست و آفتابی هست و ماهی هست و زمینی هست و روزی هست و شبی هست و جانی هست و یازده قسم خورد، این «واو»ها همه اش واو قسم است: ﴿وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها ٭ وَ الْقَمَرِ إِذا تَلاها ٭ وَ النَّهارِ إِذا جَلاَّها ٭ وَ اللَّیلِ إِذا یغْشاها ٭ وَ السَّماءِ وَ ما بَناها ٭ وَ الْأَرْضِ وَ ما طَحاها٭ وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها﴾،[9]یازده قسم خورد، قسم و قسم و قسم و قسم اگر کسی پاک باشد آبرومندانه زندگی می کند، این دین است. ما چه موقع عمل کردیم که آبرومندانه نبودیم؟ و چه کسی بیراهه رفت که آبرویش محفوظ بود؟ این نماز برای همین است، این نماز عید قربان برای همین است.

 بعد می فرماید این مشکل، مشکل شما نیست. در سوره مبارکه «أعلی» که رکعت اوّل خوانده شد، فرمود این مشکل قدیمی است: ﴿إِنَّ هذا لَفِی الصُّحُفِ الْأُولی ٭ صُحُفِ إِبْراهیمَ وَ مُوسی ﴾.[10] ﴿بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَیاةَ الدُّنْیا ٭ وَ الْآخِرَةُ خَیرٌ وَ أَبْقی ٭ إِنَّ هذا لَفِی الصُّحُفِ الْأُولی ﴾،[11] هر وقت آدم اینها را می بیند تعجب می کند که چگونه می شود خدا مجبور بشود، یازده قسم بخورد و بگوید که حرف های من حق است! اگر لازم نبود ضروری نبود که خدا قسم نمی خورد، آن هم به کار خودش!

قسم های خدا به بینه است. قسم بشر در محاکم قضایی در مقابل بینه است؛ یعنی آن کسی که مدّعی است باید شاهد بیاورد آنکه منکر است دستش خالی است او قسم می خورد، وگرنه مدعی که دلیل دارد شاهد دارد «أَلبَینَةُ عَلَی المُدَّعِی وَ الیمِینُ عَلَی مَن أَنکَر»،[12] آن کسی که مدعی است شاهد دارد، او دیگر قسم نمی خواهد. قَسم در محاکم قضایی در مقابل بینه است؛ اما قسم های قرآن به بینه است نه در قبال بینه. اگر کسی نابینا باشد و نمی داند شب است یا روز، شما بگویید قسم به این آفتاب که الآن روز است، شما به بینه و به دلیل قسم خوردید نه به چیزی دیگر؛ منتها او نمی بیند. شما که نمی گویید به جان من قسم، یا به قرآن قسم الآن روز است. می گویید به این آفتاب قسم روز است، به دلیل قسم خوردید. قسم های خدا در همه موارد به بینه است نه در قبال بینه، او به دلیل قسم می خورد. این نظم محیرالعقول بینه است.

بنابراین این روز، روز جهانی است و عظمت این هم در خطبه دوم ـ إِنشَاءَاللَّه ـ مشخص می شود و هم روز شرف و ذُخْر و کرامت برای خاندان عصمت و طهارت است و قبل از آمدن به نماز عید قربان مثل نماز عید فطر، مستحب بود انسان آن دعا را بخواند که خدایا روز عید است، هر کس در روز عید می رود نزد بزرگی برای گرفتن جایزه، من آمدم به مسجد تا از تو جایزه بگیرم. از تو فیض بگیرم. این دعا را گفتند خدایا ما جای دیگری که نرفتیم جای دیگری نمیرویم، به هر حال روز عید آدم جایزه می خواهد. نزد بزرگ می رود جایزه می خواهد، من آبرو می خواهم آبروی دنیا و آخرت می خواهم، خیر خودم را می خواهم خیر فرزندانم را می خواهم خیر عائله خود را می خواهم، می خواهم با شرف زندگی کنم، آنچه خیری که به اهل بیت دادی به ما بده، آنچه بدی که از اینها دور داشتی از ما دور بدار. اینها جایزه ماست عیدی ماست، ما آمدیم در خانه ات اینها را می خواهیم. این حرف ها را میگوییم. نُه بار آدم به خدا بگوید همه می روند به جایی جایزه می گیرند، کدام بچه بود که رفت نزد بزرگش جایزه نگرفت روز عید؟ ما آمدیم جایزه ای بگیریم، جایزه ما اینهاست. آن که به پیغمبر و اولادش دادی کم که نمی آید به ما هم بده! ما می خواهیم با آبرو در دنیا زندگی کنیم، همین! ما که مال نخواستیم از تو، این را که خودت دادی.

 در قرآن فرمود تمام مار و عقرب عائله من هستند، شما چه کار داری که فلان خرس قطبی نجس العین است یا حرام گوشت است؟ من خلق کردم و عائله من است: ﴿عَلَی اللَّهِ رِزْقُها﴾، این آیه شش سوره «هود» است، فرمود: حالا فلان خرس قطبی شش ماه می خوابد و حالا بیدار نیست، به تو چه؟ حرام گوشت است، به تو چه؟ این نزد من پرونده دارد من خودم را موظف می دانم تمام مار و عقرب نزد من پرونده دارند، تمام خرس های قطبی نزد من پرونده دارند. با «علی» تعبیر کرده است: ﴿عَلَی اللَّهِ رِزْقُها﴾، اینها را که به همه می دهیم. حیف است که ما در روز عید، اینها را از تو بخواهیم. ما آبرو می خواهیم، شرف می خواهیم، عزت می خواهیم. هیچ کس شد که نزد بزرگی برود در روز عید فطر دست خالی برگردد؟! این روز عید فطر است، امیدواریم نظام ما، رهبر ما، جامعه ما، دولت ما، ملت ما، جوان های ما، دخترهای ما، پسرهای ما، فردفرد این ملّت و مملکت مشمول أدعیه ای باشند که نُه بار با خدا ضجّه زدیم و از خدا خواستیم!

تقوای الهی بهترین ذخیره برای دنیا و آخرت

در قرآن مجید ذات أقدس الهی فرمود؛ هیچ انسان با تقوایی نمی ماند، ممکن نیست کسی در زندگی خود حلال و حرام خدا را رعایت کرده باشد، بیراهه نرفته، یک؛ راه کسی را نبسته، دو؛ در صدد رزق حلال باشد، هیچ ممکن نیست که او در زندگی بماند. فرمود: ﴿وَ مَنْ یتَّقِ اللَّهَ یجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً ٭ وَ یرْزُقْهُ مِنْ حَیثُ لا یحْتَسِبُ﴾،[13] ممکن است زندگی، گاهی کم بیاید، یک مختصر امتحان شود: ﴿وَ بَلَوْناهُمْ بِالْحَسَناتِ وَ السَّیئات﴾،[14] ﴿وَ نَبْلُوکمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَیر﴾،[15] ﴿وَ لَنَبْلُوَنَّکمْ بِشَیءٍ﴾،[16] این امتحان ها باشد؛ اما هیچ ممکن نیست یک مؤمن در زندگی بماند. این صریح قرآن است، فرمود: ﴿وَ مَنْ یتَّقِ اللَّهَ یجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً﴾. هر جا دیدید ـ خدای ناکرده ـ ما ماندیم، معلوم می شود که یا بیراهه رفتیم یا راه کسی را بستیم. با حرام ممکن نیست کسی بتواند زندگی حلال و آبرومند داشته باشد. فرمود: ﴿وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قیلاً﴾؛[17] از خدا راستگوتر کیست؟ او خود حق محض است، صدق صِرف است، در آیه سوره مبارکه «طلاق» فرمود: ﴿وَ مَنْ یتَّقِ اللَّهَ یجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً ٭ وَ یرْزُقْهُ مِنْ حَیثُ لا یحْتَسِبُ﴾، روزی یک انسان متّقی را خدا موحّدانه تأمین می کند. طرزی که او پیش بینی نکرده، او را اداره می کند.

 پس هر وقت ـ خدای ناکرده ـ ما ماندیم، معلوم می شود که کار ما مشکل دارد. یا بیجا خواستیم یا بیجا رفتیم یا قلب کسی را شکندیم یا راه کسی را بستیم یا خیال می کنیم ـ خدای ناکرده ـ از راه حرام و رشوه و رویمیزی و زیرمیزی و امثال آن زندگی تأمین می شود! از خدا راستگوتر کیست؟ فرمود؛ هیچ ممکن نیست کسی بخواهد با تقوا زندگی کند و بماند؛ البته کم و زیاد دارد زندگی، ولی آبرو محفوظ است. اصل زندگی محفوظ است و برای حوزه های علمی و دانشگاه ها، گذشته از آن وعده عمومی فرمود: ﴿إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یجْعَلْ لَکمْ فُرْقاناً﴾؛[18] خیلی از مطالب دقیق علمی است که در کتاب ها نیست، دفعتاً در درون انسان و قلب انسان شکوفا می شود. شما می بینید ـ الحمدلله همه شما باغدار هستید ـ این باغ را دو گونه شما آبیاری می کنید؛ یک وقت از این چشمه علا، آب می آید، همه از این نهر استفاده می کنند برای درختان خود. بعضی ها این فیض هست که چشمه از داخل باغشان درمی آید؛ مثل چشمه جلوی مسجد، این لوله کشی نیست از جایی. این چشمه از زیر این سنگ ها جوشید و درآمد، خدا فرمود من دوگونه خواسته های شما را تأمین می کنیم، یک وقت راه عمومی است، یک وقت فرمود: ﴿إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یجْعَلْ لَکمْ فُرْقاناً﴾؛ فرقان آن قدرتی است که فرق بگذارد بین حق و باطل، صدق و کذب، خیر و شر، حُسن و قبح. بین اینها فرق بگذارد، فرمود این چشمه از درون شما می جوشد، آدم راحت است. اگر کسی یک چشمه از درون باغش باشد، دیگر مشکلی ندارد. اگر کسی معرفت از درون او بجوشد، او دیگر مشکلی ندارد، همیشه راحت است، فرمود کار تقوا این است، فرمود: ﴿وَ مَنْ یتَّقِ اللَّهَ یجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً﴾، آنجا هم فرمود: ﴿إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یجْعَلْ لَکمْ فُرْقاناً﴾. آنچه که مناسبت روز است، دنیای ما تشنه آن است، وحدت است، این نماز عید قربان و همچنین نماز عید فطر، نُه بار به ما گفتند؛ ائمه دستور دادند؛ بگوییم این روز، روز جهانی است. اگر بیگانه می گذاشت، دشمن می گذاشت، اسلام ناب معرفی می شد، آنطوری که اهل بیت معرفی کردند، ما نه سلفی داشتیم، نه تکفیری داشتیم، نه داعشی داشتیم، نه آلسعود داشتیم. فرمود: «جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیدا»؛[19]آن روزها بعثه می توانست در خود مکه، این برائت از مشرکین را برپا کند؛ اما الآن مجبور است برود در چادرهای عرفات، در یک مدار بسته ای بگوید؛ «مرگ بر آمریکا»، بگوید؛ «مرگ بر اسرائیل»، اینها اعدا عدوّ جامعه اسلامی هستند؛ حالا ما هفتاد میلیون را ذکر می کنیم؛ ولی تا صد میلیون را گفتند، همین آمریکایی ها اینها را کشتند در جنگ جهانی اول و دوم. آن روز جمعیت مگر چقدر بود، در صد سال قبل؟ حداقل از هفتاد میلیون که کسی کمتر نقل نکرد، همین آمریکایی ها کشتند. اینها روستایی هایی بودند که وحشی بودند آن طرف آب، یعنی آن طرف دریا، کریستف کلمب اگر این آمریکا را کشف نکرده بود که کسی از آمریکا خبر نداشت. این روستایی های وحشی بعد از اینکه کریستف کلمب آن را کشف کرد، کم کم جمعیتی از آسیا و اروپا رفتند، شده آمریکا. اسلحه هم از دستش افتاد، این میلیون ها نفر را کشتند، الآن هم جنگ های نیابتی دارند، هر جا اگر یمن هست، اگر عراق است، اگر سوریه است، اگر میانمار است، جاهای دیگر است، دست همین در کار است. هفتاد میلیون کم نیست! شما تاریخ جنگ جهانی اول و دوم هیچ کس کمتر از هفتاد میلیون نقل کرد؟ هفتاد میلیون را کشتند، الآن هم اسلحه دستشان است. اگر می گذاشتند که این حرفهای اهل بیت مشخص شود که ما با هم بشریم، زندگی داریم می کنیم و جنگ اصلاً برای چیست؟ این آدمکشی ها برای چیست؟ فرمود؛ اینها چون از مرز انسانیت فاصله گرفتند، به جان هم افتادند، «جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیدا»؛ وحدت اسلامی، نشاط اسلامی، عید اسلامی، برکت اسلامی، مال یک ملت و دو ملت نیست؛ لذا این نماز با این تشریفاتی که گفته می شود، در زمانی که امام حضور و ظهور دارد، واجب است، تا جامعه بشری بشود یکی. خصوصیت های قومی و گرایش ها و امثال آن، اینها سرجای خود، اما آن مکتب بشود یکی، آن مرام بشود یکی، آن انسانیت بشود یکی. «جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیدا»؛ آن وقت چون پیغمبر (عَلَیهِ وَ عَلَی آلِه آلَافُ التَّحِیةِ وَ الثَّنَاء) این را آورده، برای ذُخْر و شرف و کرامت و امثال آن است.

مسئله رابطه خلق با خدا و خدا با خلق در همین بحث ها روشن شد. مسئله رابطه انسان ها با هم در نماز عید فطر آنجا فرمود: ﴿قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکاها ٭ وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها﴾،[20]﴿قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکی ٭ وَ ذَکرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّی﴾،[21] در سوره مبارکه «اعلی» که در رکعت اول خوانده شد، در آنجا راجع به نماز عید فطر است که فرمود نماز رابطه بین خدا با شما را درست می کند، زکات رابطه شما را با خلق خدا درست می کند: ﴿قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکی ٭ وَ ذَکرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّی﴾.

درباره نماز عید قربان فرمود: ﴿فَصَلِّ لِرَبِّک وَ انْحَرْ﴾؛[22] نماز را اقامه کن تا با خدا رابطه داشته باشی! قربانی را اقامه کن تا با خلق خدا رابطه داشته باشی! خیلی ها هستند که نیازی به این گوشت ندارند؛ اما یک وحدت اسلامی ایجاد می کند، وقتی شما یک مقدار گوشت قربانی را که به قصد قربت قطع کردید با احترام دارید به همسایه تان می دهید، این علقه ای پیدا می شود. اصلاً قربانی را قربانی گفتند؛ برای اینکه عامل تقرّب به خداست. نماز قربانی است: «الصَّلَاةُ قُرْبَانُ کلِّ تَقِی»،[23] درباره نماز آمده است که هر وقت کسی که به محراب عبادت ایستاده است، دارد قربانی می کند، چون قربانی «ما یتقرب به العبد من المولی»، این قربانی است و خود آن ذبح کردن یا نحر کردن «بالاختصاص» قربانی است و تقرب به خداست، اینطور نیست که حالا همسایه ها امروز گوشت ندیدند، آسیب ببینند. به ما گفتند: ﴿فَصَلِّ لِرَبِّک وَ انْحَرْ﴾، اگر نحر و شتر نبود، گوسفند. هم درباره زکات فطر و روز عید فطر گفتند که ﴿وَ ذَکرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّی﴾، هم تزکیه هم زکات هم نماز؛ برای اینکه یکی رابطه خلق و خدا را تأمین می کند، دیگری رابطه خلق ها را تأمین می کند. هم درباره عید قربان فرمودند به اینکه ﴿وَ انْحَرْ﴾ هم عید قربان، قربانی بکن. این کسی را فقیر نمی کند، بگذارید هر جا که ما زندگی می کنیم، در این کوچه و پس کوچه این بچه ها این زن ها این مردها ببینند، کسی گوشت برای همسایه اش می برد، چیست؟ قربانی است. اینها سنّت خداست، کسی آمده چهارشنبه سوری را باب کرده که نه اصلی دارد نه فرعی دارد، خطرات فراوانی دارد، آن را هنوز فراموش نمی کنند؛ اما این به تعبیر لطیف جناب سعدی «خلیل من همه بت های آذری بشکست»،[24]این خلیل این سنّت را برای ما آوردند؛ لذا بگذارید با این سنّت ابراهیم زندگی کنیم. اینها ممکن است کسی در جشن عاطفه ها و اینها شرکت کند؛ ولی آن دستور اساسی، شما حالا به عنوان کمک عاطفی دادید، خدا قبول می کند؛ اما قربانی اینطور شد، فقط مثل نماز است، نماز را بدون قصد قربت نمی شود خواند، قربانی هم همینطور است «قربة إلی الله»، عبادت است. آن دعای مخصوص را هم که مستحب است آدم بخواند. اینها سنّت های الهی است و این سنّت های الهی جامعه را تحکیم می کند، نظام را حفظ می کند، رابطه خلق را با هم حفظ می کند.

الآن اگر کسی یک مختصر گوشتی به خدمت شما آوردند که یقیناً شما احتیاجی به آن ندارید؛ ولی خیلی خوشحال می شوید، می گویید این قربانی است، همه ما از اعضای منزل باید از آن استفاده کنیم. این رابطه جامعه را نسبت به هم تحکیم می کند، نسبت به یکدیگر مهربان تر می کند، ما را مشمول دعای خیر خلیل حق و ذبیح حق می کند، اینها سنّت های الهی است.

امیدواریم که هر کسی تا الآن موفق شد که شد، اگر هم نشد بعد بتواند جبران کند؛ پس این نماز عید چه در نماز عید فطر چه در نماز عید قربان، وحدت جهان اسلامی است که «جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیدا»، اگر می گذاشت آن استکبار که این دین الهی رواج پیدا کند، ما دیگر نه داعشی داشتیم، نه سلفی داشتیم، هیچ برادر مسلمانی نسبت به هم اسلحه نمی کشید، این مال آن است. هم دین ما محفوظ بود، الآن شما ببینید بودجه کشورها مشخص است، بیشترین بودجه کشورهای ابرقدرت صرف وسیله آدمکشی است، الآن که دیگر مخفی نیست، بودجه کشورهای مختلف مشخص است. آن کارخانه های اسلحه سازی سه شیفته، شبانه روز دارد کار می کند و تفنگ و گلوله می سازد. خدا کم خلق نکرده؛ منتها این که می بینید، این همه فقیر در عالم داریم، برای این است که سهم اینها را گرفتند برای ساختن اسلحه های آدمکشی. کم کارخانه ای در غرب نیست که سهشیفته دارد کار می کند، برای ساختن اسلحه آدمکشی. چه وقت اینها باید آدم بشوند؟ چه چیزی اینها را می تواند آدم بکند؟ اگر واقعاَ کشتار آدم می کرد، جنگ جهانی اول جنگ جهانی دوم، این جنگ های نیابتی به هر حال آدم می کرد. یک چیزی آدم می شنود هفتاد میلیون! خود محققین اینها می گوید صد میلیون. در مدت کوتاهی صد میلیون آدم را کشتند و به هر حال هم به چیزی و به جایی نرسیدند. مگر با خونریزی و وحشت و حیوانیت جامعه اصلاح می شود؟ الآن اینطور نیست که بودجه های کشورها، ممکن است بعضی از بودجه ها سرّی باشد؛ ولی آن بودجه های علنی، یک وقت وجود مبارک معصوم نگاه کرد، دید یک برجی است، مال یکی از کارمندان بود، فرمود: «أبت الدراهم إلا أن تخرج أعناقها»؛[25] فرمود این پول ها، گردنکشی می کنند، می خواهند سرکشی بکنند، این هم سرکشی کرد. شما تا چه وقت ذخیره کردی و در خانه ها نگه داشتی؟ آن پول هایی که گرفتی، اینها می گویند من باید بیایم بیرون، آمده بیرون. این قصر را که دید، این برج را که دید که مال یکی از کارمندان بود، فرمود: «أبت الدراهم إلا أن تخرج أعناقها»؛ پول ها به هر حال در خانه نمی ماند، گردن می کشد، سر می کشد، الآن خودش را نشان داد. با اینها نشد، اداره نکردند، پیشرفت نکردند.

بنابراین با کشتن، با ساختن، اینها اینطور نمی شود و وجود مبارک ولی عصر (ارواحنا فداه) که ظهور می کند و جهان را الآن هم ظهور بکند، این هفت میلیارد را آدم می کند، من هر وقت فکر می کنم، متحیر هستم! حضرت با کشتن که جامعه را اصلاح نمی کند. خیلی کم در زمان حضرت، در اثر طغیانگری آسیب می بینند، چکار می کند؟ چهطور می شود؟ البته دست غیبی خدای سبحان است، دست نورانی ولی عصر به برکت عنایت الهی است که روی سرهای مردم گذاشته می شود؛ «فَجَمَعَ اللَّه بِهِ عُقُولَهُمْ»،[26] مردم می شوند عاقل، اگر مردم عاقل شدند، الآن اداره این هفت میلیارد خیلی آسان است. حضرت هم 313 نفر اصحاب و نماینده، مثل امام دارد، یک امام آمده یک منطقه وسیعی را منقلب کرده، حالا 313 شاگرد، مثل امام داشته باشد و با عقلانیت جامعه را متحول کند، خیلی آسان است. چهطور است؟ هر وقت من درباره ظهور حضرت فکر می کنم، واقعاً متحیر هستم! شما هفت میلیارد را چگونه می خواهید اصلاح کنید؟ ملحِد فراوان دارد، مشرک فراوان دارد، کمونیسم فراوان دارد، مارکسیسم فراوان دارد. وقتی عقل کامل بشود، خیلی راحت است، یک معبود است، یک هدف است. برای ما وقتی ثابت بشود که ما از پوست به درمی آییم نه بپوسیم، حل است برای ما. خیلی ها خیال می کنند این سیبی از درخت می افتد، می پوسد، تمام می شود، اینها می روند در این چاله بنام قبر، تمام شده است. این نمی داند که بدن می پوسد؛ ولی انسان ازپوست به درمی آید و هست و هست و هست. این یعنی چه؟ ما هستیم و ابدیت ما، اگر ـ خدای ناکرده ـ مرگ پوسیدن بود، مشکلی نداشتیم؛ چه بد چه خوب. فرمود شما هستید و أبدیت شما. یک میلیون سال نیست که بگوییم حالا ما در زندان انفرادی و یک میلیارد و صد میلیارد و اینها نیست، ما هستیم که هستیم. ما اگر أبدی هستیم باید فکر أبد، کالای أبد، طرز عبادت، عبادت بهتر را باید داشته باشیم. این است که در این نمازهای عید قربان و عید فطر این دو تا سوره ای که خوانده می شود، این نُه قنوتی که خوانده می شود، اینها را به ما یاد می دهند و هر کدام شما که الآن که از خانه خدا و خانه خودتان که آن هم خانه خداست، می روید ـ إِنشَاءَاللَّه ـ سعی کنید با دست پُر بروید! به جد از خدا بخواهید که ما آمدیم و با دست خالی برنمی گردیم، به جد بخواهید! «یک قدم بر خویشتن نه وان دگر بر کوی دوست»، برنامه ای از این بهتر که به ما گفتند؛ جامعه بشری با هم یکسان هستند و اهل بیت (عَلَیهِمُ السَّلام) خیرات فراوانی دارند، شما بخواهید خدایا آنچه را که به اهل بیت دادی، به ما هم بده! کم خواسته ای نیست، کم عیدی نیست! خدایا آنچه را که به علی دادی، به ما هم بده! این کم خواسته ای نیست! آنچه را به حسین خود داده ای، به ما هم بده! «اللهم وَ أَنْ تُدْخِلَنِی فِی کلِّ خَیرٍ أَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تُخْرِجَنِی مِنْ کلِّ سُوءٍ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد»[27] کم خواسته ای نیست! ما چیز کوچکی از خدا نخواستیم و هیچ ممکن نیست، دستی به طرف خدا دراز شود و خالی برگردد.

پی نوشت ها