اولین پل معلق خاورمیانه ؛ پل سفید اهواز

به شهر گرم و دوست داشتنی اهواز در جنوب ایران که می روی، پل های متعددی را بر روی کارون میبینی، اما پل معلق یا سفید نماد این شهر است که جلوه ای زیبا به شهر بخشیده. پل سفید، وفا ومهربانی را از مردم خونگرم شهرش آموخته تا آنجا که سی سال بیشتر از عمر خود، راه ارتباطی اهالی اهواز بوده وهمچنان برفراز کارون عشوه گری می کند.

پل معلق یا سفید که از دوره پهلوی اول نظاره گر شهر و عبور و مرور مردم است و ناگفته های بسیار دارد. برای دیدن و شنیدن این ناگفته ها با کارناوال همراه شوید…

کارون بزرگترین و زیباترین رود ایران

کارون پرآب ترین و طولانی ترین رود ایران به طول 950 کیلومترمی باشد که قسمتی از آن قابل کشتیرانی است و بخش عمده ای از آب قابل شرب کلان شهر اهواز را تامین می کند.

تمدن های بزرگ ایران در کنار کارون شکل گرفته اند و در سنگ نوشته های باستانی از آن با نامهای کرن، کرنک و کوهرنگ یاد شده است. رود کارون از میانه شهر اهواز می گذرد و آن را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم می کند و چهارمین پل معلق دنیا یعنی  پل سفید بر فراز کارون نصب شده است. 

اولین پل معلق خاورمیانه

در سال 1315 هجری شمسی برابر با حکومت پهلوی اول در ایران پلی تمام فلزی با پایه های بتنی با دو قوس 20 و 13 متری بر روی رودخانه کارون در شهر اهواز ساخته شد، این پل یکی از 8 پل نصب شده بر روی کارون است و اولین پل معلق خاورمیانه در کشور ایران است که در حدود 50 سال بعد از ساخت پل بروکلین  Brooklyn Bridge  اولین پل معلق دنیا در آمریکا، پایه های آن در اهواز بنا نهاده شد.

پل سفید دو بخش شرقی (بافت قدیمی و صنعتی شهر) یعنی امتداد خیابان طالقانی و میدان شهدا را به بخش غربی شهر(قسمتهای مسکونی) امانیه، فلکه فرمانداری و بیمارستان رازی متصل می کند و دومین پل ساخته شده در این شهر است.

 پل سفید اهواز با طول 20,501 متر و عرض 8,9 متر و ارتفاع 13 متر، سه دهانه 49 متری دارد و دو پیاده را برای آن در نظر گرفته شده است. 

این پل در ابتدا به منظور عبور درشکه و ماشین و همچنین عابرین پیاده ساخته شد که امروز نیز مسیری یک طرفه برای عبور مردم و ماشین هاست.

تاریخچه و اتفاقات ساخت پل سفید اهواز بندر شاپور

تا سال 1312 شمسی تنها یک پل به نام پل سیاه در اهواز بر روی کارون قرار داشت که بندرشاپور(امام خمینی کنونی) را با راه آهن سراسری متصل می کرد. تا این که در اوایل این سال اولین گام برای ساخت پلی جدید به منظور عبور و مرور اهالی اهواز از طرف اریک کسوندسن ریاست اداره بهره‌برداری راه‌آهن ناحیه جنوب اهواز به وزارت کل طرق و شوارع داده شد. برای جایگاه ساخت پل سه نقطه پیشنهاد داده شد. سپس سال بعد مسئولیت ساختمان پل ، تهیه نقشه و انتخاب جایگاه آن به شرکت سوئدی سونسکاانتر پرناداکتی پولاکت(سنتاپ) داده شد و به این منظور میرزا علی خان منصور وزیر طرق و شوارع ایران قراردادی را با اسکارلیندال نماینده آن شرکت با قید هزینه ای به مبلغ 5 میلیون و 780 هزار ریال منعقد کرد.

مبلغ برآورد شده را باید بانک ملی ایران طی دوازده فقره چک به شرکت سازنده پرداخت کند. زمان ساخت آن طبق قرارداد بعد از تهیه نقشه و انتخاب زمین، بیست ماه زمان لازم داشت.

گونتربرگ نماینده شرکت سنتاپ برای ساخت پل به اهواز اعزام شد و مهندس  سیف‌الله‌خان نماینده ایرانی پروژه شد. قطعات فلزی پل در کارخانه “مولارک استاد” سوئد ساخته و بهم متصل می شد و از ” دوبه” راه‌آهن با جرثقیل کشتی فلورستان متعلق به کمپانی استریل به اهوازمی آمد.

در ابتدای پاییز 1313 مکان ساخت پل برروی کارون مشخض شد و ساخت آن به مهندسی آلمانی سپرده شد و کار آغاز شد…

Photo By Mehran Hamrahi

گرفتن تجهیزات جان مهندس آلمانی را گرفت

تا تابستان سال بعد یعنی سال 1314 همه کارها به خوبی و طبق برنامه پیش می رفت، پایه های پل  و هلالی اول زده شد اما زمان زدن هلالی دوم، لوازم و تجهیزات ساخت پل (مثل جرثقیل) را انگلیسی ها که در شرکت نفت اهواز کار می کردند، از سازنده پل پس گرفتند و ساخت پل به خاطر نداشتن تجهیزات لازم متوقف شد. مهندس آلمانی سازنده پل بعد از این ماجرا به خاطر ناراحتی زیاد، جان خود را ازدست داد.

اما همسرش نگذاشت که کارشان نیمه تمام بماند و کار ساخت پل را با لوازم و تجهیزات ابتدایی و قابل دسترس پیش گرفت و به جای حرثقیل از چند دوبه برای بالابردن هلالی دوم استفاده کرد. تا سرانجام پل را کامل و آماده بهره برداری کرد.

بهره برداری از پل 

در مرداد سال 1315 بتن ریزی سراسر پل و نیز آسفالت سطح آن انجام شد و در اواخر همان ماه  سیم کشی های برقی برای روشنایی مسیر پل توسط شرکت سنتاپ صورت گرفت و دو هفته بعد پل آماده تحویل شد.

 در اواخر شهریور پل به راه آهن جنوب با ضمانت بیست و چهار ماهه و عمر مفید پنجاه ساله  تحویل داده شد و اواین آزمایش برروی پل چهار ساعت ونیم طول کشید.

سرانجام در آبان ماه 1315 برای استفاده با رعایت نکات ایمنی بازگشایی شد. برای استفاده و عبور ومرور باید به این نکات توجه داشت که:

1) ماشینها به صورت تکیاز روی پل عبور کنند و چند تا ماشین همزمان از این مسیر عبور نکنند.

2) درشکه ها پشت سرهم از روی پل عبور نکنند.

3) حداکثر سرعت اتومبیلها بر روی پل 5کیلومتر باشد.

Photo By Milad Massomi

پلی کهنسال اما پابرجا

پل سفید که 6 سال از همسایه خود یعنی پل سیاه کوچک تر است بعد از گذشت حدود 80 سال ازعمرش هنوز به وظیفه خود عمل می کند، با این که عمر تقریبی آن درهنگام افتتاح توسط سازندگان آن 50 سال تخمین زده شد. 

به منظور ایمن سازی این به خاطر گذشت سالیان از عمر واقعی آن، اولین بازسازی آن در سال 1389 توسط سازمان زیباسازی شهرداری اهواز انجام شد. و  مرمت و بازسازی، جوش کاری، اتصالات قطعه های فرسوده، کف سازی، ساخت نرده، بتن ریزی و رنگ آمیزی آن جانی دوباره به پل سفید، نماد شهر اهواز بخشید. 

پل سفید یا معلق؟!

مردم اهواز پل را به خاطر خصوصیات گوناگونش با نام های متفاوت می شناسند،ار آن جهت که بدنه آن رنگی سفید دارد، پل سفید. به خاطر هلال های بزرگ و زیبایش، پل هلالی و به سبب معلق بودنش یه پل معلق مشهور است.

بعضی از پدربزرگان اهوازی می گویند که تعدادی از کارگران در هنگام ساخت این پل، طعمه کوسه شده اند.!!!(اما این تنها نقل قولی است و به صورت مکتوب چیزی از این واقعه گفته نشده است.)

تصویری از جهان پهلوان تختی برروی پل سفید اهواز

تماشای ویدئویی از این پل زیبا خالی از لطف نیست. باهم به تماشای این فیلم بنشینیم…

کی و چطور به بازدید از اولین پل معلق ایران برویم؟

اهواز مرکز استان خوزستان در جنوب غربی ایران با اقلیمی گرم و خشک است. تابستان های بسیار گرمی دارد. سردترین روزهایش را در ماه های دی و بهمن دارد که آن نیز هوایی بالای صفر درجه است. به همین خاطر اگر قصد سفر به این کلان شهر و پل های دیدنیش را دارید، بهترین زمان سفر اواخر پاییز و زمستان است.

برای دیدن این پل باید از شهر خود با وسیله شخصی، هواپیما، اتوبوس و یا قطار به شهر اهواز سفر کنید. مسافت زمینی تهران اهواز چیزی در حدود 880کیلومتر است.

Photo By Mehran Hamrahi

توصیه های دوستانه کارناوالی

کلان شهر اهواز به شهر پل ها مشهور است، در هنگام سفر به این شهر از دیگر پل ها، رود زیبای کارون و جاذبه های دیگری مثل تالاب بامدژ، مرقد علی بن مهزیار اهوازی، آبشار اهواز،بنای تاریخی معین التجار، میدان چهارشیر و… حتما بازدید فرمایید.

 دراین سفر حتما لباس های خنک و نخی، عینک آفتابی، کفش راحت و مناسب و دوربین عکاسی و… همراه داشته باشید.

برای اقامت نیز می توانید از یکی از هتل ها یا مهمان سراهای شهر استفاده کنید. در ایام تعطیلی مثل نوروز شهرداری ها فضاهایی را برای اسکان مسافر در نظر می گیرند که در این جایگاه ها می توانید چادر مسافرتی برپا کنید.

امروز

نه آغاز و نه انجام جهان است

ای بس غم و شادی که پس پرده نهان است

گر مرد رهی غم مخور از دوری و دیری

دانی که رسیدن هنر گام زمان است

تو رهرو دیرینه سرمنزل عشقی…