دکتر برهمن سبزه واری
متخصص ارتودنسی
امروزه دندان‌های سفید و درخشان به یک خواسته همگانی تبدیل شده است. معمولا با گذشت زمان و افزایش سن، دندانها به تدریج رنگدانه‌‌های مواد غذایی را جذب نموده و تیره‌تر می‌‌شوند.
این مساله در افراد سیگاری یا کسانی که نوشیدنی‌‌های حاوی مواد رنگی (مانند چای پررنگ) مصرف می‌‌کنند و نیز افرادی که بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی‌کنند، شدیدتر است. با توجه به اینکه دندان‌های جوانان نسبت به سالخوردگان سفیدتر است، سفیدی دندان می‌‌تواند نشانه‌ای از جوان بودن لبخند و صورت باشد.
دو راه حل کلی برای این خواسته وجود دارد: یکی کاربرد لامینیت (Laminate) بر روی دندان است (لامینیت ونیر) و دیگری سفید کردن (Bleaching)دندان‌هاست.
در سفید کردن یا بلیچینگ دندانها هیچ ماده‌ای به دندان اضافه نمی شود، بلکه با کاربرد ترکیبات اکسیدکننده مانند هیپوکلریت سدیم ذرات رنگی و رنگدانه‌‌هایی که در مینا و عاج دندان نفوذ کرده‌اند تجزیه شده و طی یک واکنش شیمیایی حذف می‌‌گردند.
مایعات سفید کننده ای که برای بهداشت و نظافت منازل استفاده می‌‌شوند (مانند وایتکس) ترکیبی مشابه سفید کننده دندان دارند.
انواع روش‌‌های بلیچینگ
بلیچینگ در مطب
این روش توسط دندانپزشک و منحصرا در مطب انجام می‌‌گیرد و از مواد سفیدکننده با غلظت بالا و زمان کوتاه استفاده می‌‌شود. دستگاه‌‌های مخصوص سفید کردن دندان با ایجاد نور و گرمای موثر بر روی دندانها، تاثیر این مواد سفیدکننده را افزایش می‌‌دهند.
با توجه به غلظت زیاد و اثر سوزاننده مواد سفیدکننده، کاربرد آنها در این روش باید با دقت انجام شود تا به لثه و سایر بافت‌‌های نرم دهان آسیب نرسانند. توصیه می‌‌گردد سطح بافت‌‌های نرم دهان توسط ژل‌های محافظ پوشیده شود. تعداد جلسات بلیچینگ در مطب به شدت مشکل بیمار و درجه سفیدی مورد نظر بستگی دارد و معمولا 4-3 جلسه با فواصل یک هفته‌ای است.
بلیچینگ در منزل
در این روش در اولین جلسه دندانپزشک از دندانها قالب گیری کرده و لابراتوار یک پوشش یا تری (Tray) پلاستیکی شفاف برای هر فک می‌‌سازد که کاملا منطبق بر دندان‌هاست. بیمار باید به طور مرتب و روزانه مایع سفید کننده تجویز شده را درون این قطعه پلاستیکی بچکاند و سپس آن را بر روی دندان‌های خود قرار دهد. اگر همکاری بیمار مطلوب باشد حداقل 2 هفته طول می‌‌کشد تا دندانها سفید شوند و این زمان ممکن است تا 6 هفته هم بطول انجامد.
مقایسه دو روش بلیچینگ
بلیچینگ در مطب موثرتر و سریع تر بوده و کمتر به همکاری بیمار وابسته است ولی از نظر تکنیکی حساسیت بالایی دارد که تبحر بالای دندانپزشک معالج را می‌‌طلبد. در روش خانگی نتیجه دیرتر حاصل می‌‌شود و نیازمند پیگیری و همکاری مطلوب بیمار است ولی در عوض نتیجه آن با دوام تر و ماندگارتر است و با توجه به غلظت پایین تر مواد سفید کننده بکار رفته، خطرات کمتری خواهد داشت.
بهترین روش بلیچینگ ترکیبی از دو روش فوق است تا هم سرعت عمل و هم دوام مطلوب به دست آید.
چند نکته مهم در مورد بلیچینگ
بلیچینگ دندانها یک درمان دایمی نیست، معمولا با گذشت زمان دندانها تیره تر خواهند شد و بر اساس شرایط بیمار نیاز به تکرار بلیچینگ است.
مهمترین عارضه بلیچینگ دندانها، حساسیت دندانی است که موقت بوده و به تدریج از بین می‌‌رود. کاربرد خمیر دندان یا دهانشویه‌‌های ضد حساسیت می‌‌تواند به بیمار کمک کند.
بلیچینگ یک درمان دندانپزشکی زیبایی با نتایج غیرقطعی است به این معنی که نمی توان پیش بینی کرد که دندانها چند درجه سفید یا روشن خواهند شد و چه مدت سفید باقی می‌‌مانند.
مواد سفید کننده بر ترمیم‌‌های هم رنگ دندان تاثیر ندارند بنابراین مینای دندان سفید شده و ترمیم به رنگ قبلی باقی خواهد ماند. معمولا چند هفته پس از بلیچینگ لازم است ترمیم همرنگ با ترمیم همرنگ روشن تری تعویض گردد.
باید قبل از انجام بلیچینگ، پوسیدگی‌های دندانی برطرف شده و در صورت لزوم جرم گیری و برساژ دندانها انجام شود.
طی درمان بلیچینگ از مصرف سیگار، خوراکی‌‌های رنگدانه دار و نیز حاوی اسید سیتریک خودداری کنید. اسید سیتریک (جوهر لیمو) در میوه‌هایی مانند لیمو و پرتقال وجود دارد و نیز به عنوان چاشنی و نگهدارنده در صنایع غذایی بکار می‌‌رود.
نکته
کاربرد خودسرانه محصولات متفرقه سفیدکننده دندان مانند پودرها یا لاک‌‌های سفید کننده می‌‌تواند عوارض جدی برای دندانها و لثه‌‌های شما داشته باشد.
سفید کردن دندانها در بانوان باردار یا شیرده، افراد کم سن (زیر 16 سال)، مبتلایان به بیماری حاد قلبی یا دیابت کنترل نشده و نیز افراد با دندان‌های حساس مناسب نیست.
