غار خربس ؛ جزیره قشم ؛ پناهگاهی دیرین در دل صخره ها

ما در کشوری زندگی می کنیم که به خاطر موقعیت جغرافیای و اقلیمی خاص دارای تاریخ پر فراز و نشیب و جالبی است. در جای جای این خاک آثار و دیدنی های بینظیری وجود دارد که اکثر آنها برای مردم #ایران ناشناخته هستند. یکی از این مکانهای دیدنی و زیبا و تامل برانگیز غار خربس در #جزیره قشم است که با معماری صخره ای عالی خود گوشه ای از تاریخ این مرز و بوم را روایت می کند.

غار خربس یا خربز از پدیده های زمین شناختی است که به دست مردمان مادی (دوره ماد) به یک پناهگاه یا نیایشگاه مبدل شده است.

با کارناوال به غار خربس برویم…

به سوی غاری مبهوت کننده…

از دور کوهی به نظر شبیه دیگر کوه ها را میبینیم که باور  وصف هایی که شنیده ایم بسیار سخت است،

کم کم نزدیک محوطه خربس می شویم، از فضایی طراحی شده برای ورود گردشگران وارد شده و بازدید غار را آغاز می کنیم. نیایشگاه صخره ای تو در تو در دل کوه، همه تحت تاثیر فضای غار  قرار گرفته و دقیق به همه جوانب آن می نگرند. سکوتی تامل برانگیز درون غار را فراگرفته، گردشگران مبهوت خربس شده و می خواهند راجع به آن بیشتر بدانند.

ویدئویی از غار زیبای خربس

غارهای خربس ( XARBEZ ) 

در پانزده کیلومتری قشم رشته کوههایی طولانی که ادامه زاگرس هستند دیده می شود که در ارتفاع 20-30 متری از زمین روزنه های غار مانندی که در دل خود معماری صخره ای شگفت انگیزی را جای داده اند، چشم را به خود جلب می کنند.

این غارها روبه دریا و دشت میانکاسه واقع شده و از نوع غارهای دریایی ست که توسط تخلیه ماسه‌ها و گردابها، از حفره سنگ‌ها درست شده است. خربس یا خوربس از پدیده‌هاى کهن زمین‌شناختى می باشدکه به همراه جزیره و دیگر کوهها سر از آب بیرون آورده اند.

در دوره های قبل از اسلام وسعت فضای داخلی غار افزایش پیدا کرده و به شکل پناهگاه یا نیایشگاه در آمده است. نمای بیرونی غار همان نمای اصلی و اولیه آن است و در داخل نیز مجموعه ای از دهلیزها، تالارها و اتاق‌ها و چشمه‌ها و روزنه هاى گوناگونى که به سمت شمال و جنوب هستند، وجود دارد.

معماری صخره ای غارها

این غارهاى دست‌کنده، مجموعه‌اى از اتاق هایی در حدود 20 متر مربع که با راهروهاى باریک به همدیگر راه دارند و در تالار مرکزى به مساحت 25 مترمربع، که جاى اجتماع بوده و دو تاقچه کوچک جاچراغى دارد.

در پاى دهانه این غارها برای نگهداری آب باران برکه‌اى  وجود دارد که در اکثر ایام سال آب دارد.

سرگذشت غار در ادوار تاریخی

از ساختار داخلی غار می توان فهمید که مردمانی از دورانهای کهن تاریخی در این جزیره می زیسته اند و در هر دوره ای تغییری در بنا بسته به شرایط زمان در آن به وجود آورده اند.

معماری عجیب این غار ها و محل قرار گرفتن آن موید آن است که اینجا در روزگار مادها نیایشگاه مهر و محلی برای ستایش الهه میترا بوده است. عده ای نیز بر این باورند که محلی بوده برای نگهدارى استخوان‌هاى مردگان در آیین زرتشت ( استودان ) . اما بیشترین باور بر این است که مکانی است برای پناه کودکان و زنان و کهنسالان دشت خربس در هنگام یورش دزدان دریایی.

مردمان خربس مجبور بودند حفره هایی مرتبط بهم را در دل صخره ها حفر کنند و اسباب زندگی کوتاه مدت و دفاع از خود را برای خود در آنجا فراهم و پنهان کنند تا در صورت نیاز به حفاظت از خود در مقابل دشمن بپردازند.

دشت خربس تا #دوره ساسانیان دشتی آباد و قابل سکونت بوده و نشانه هایی از سکونت در دوره های اشکانی و ساسانی نیز در آن دیده شده است.

هنرمندان و سنگتراشان روزگار کنونی در سمت راست غار دالان هایی جدید تراشیده اند و بر روی دیواره آنها نقش هایی با الهام از هنر و زندگی دوران باستانی و تصاویری سمبلیک و رمز آلود حک کرده اند که جلوه ای نو و زیبا به این مکان تاریخی و طبیعی بخشیده اند.

ساکنان امروز غارهای خربس

یک جفت عقاب ماهیگیر  ( از انواع نادر و مرغوب عقاب‌هاى جهان ) بر فراز دهانه غار لانه دارند و زندگی می کنند و همسایگان امروزی این اثر ملی هستند.
خفاش‌هاى دم موشى که معمولا در زاویه‌هاى تاریک و در حفره‌هاى زیرین زندگى مى‌کنند و زاد و ولدشان بسیار است. البته نسل این نوع خفاش در حال انقراض است اما خوشبختانه در حال حاضر آنها در غار خربس امنیت خوبی دارند و به زندگی خود ادامه می دهند.

دسترسی و بازدید از غار خربس

آدرس: ایران. جزیره قشم

این غار دیدنی در پانزده کیلومتری شهر قشم در سمت راست جاده قرار دارد و هر روز پذیرای گردشگران می باشد. بهای ورودی این مکان پانصد تومان است و حتما برای گردشگران و مسافران جزیره  یکی از مکانهای به یاد ماندنی و جالب توجه  خواهد بود.

توصیه های دوستانه کارناوالی

بازدید از غارهای خربس را حتما در برنامه سفر خود بگنجانید و کفش مناسب و لباس راحت و خنک همراه داشته باشید. دوربین عکاسی و خلق تصاویر جذاب و دیدنی را فراموش نکنید.

از آنجا که این مکانها از سرمایه های اصلی ما و نسل های بعدی است باید تلاشمان را در جهت حفظ و نگهداری آنها داشته باشیم و نظافت را رعایت کنیم و از گذاشتن اثری نامطلوب هرچند اندک بپرهیزیم.

سخن کارناوال

آیا تا به حال از این غار دیدن کرده اید ؟ یا اینکه غاری شبیه به این را جایی دیده اید ؟ 

نظرات و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.