احمدی‌نژاد به سوال نمایندگان مجلس چگونه پاسخ داد؟

فائزه عباسی: تابویی بود برای خودش اما بالاخره شکسته شد؛ صحبت یک روز و دو روز نبود بلکه بیش از سی سال بود که هیچ کدام از روسای جمهور پایشان به مجلس آن هم برای پاسخ به سوال نمایندگان باز نشده بود. نه اینکه قانون چنین اجازه ای را نداده باشد اتفاقا اصل 88 قانون اساسی به صراحت بیان می کند که نمایندگان می توانند از رئیس جمهور سوال کنند و او نیز باید ظرف یک ماه در مجلس حاضر شود. نهایتا این تابو روزهای آخر سال 91 در مجلس هشتم شکسته شد و محمود احمدی‌نژاد اولین رئیس جمهوری بود که مشمول اصل 88 قانون اساسی شد و به ساختمان بهارستان آمد تا به نمایندگان پاسخ دهد جلسه ای که سراسر به حاشیه کشیده شد.

از شوخی های شب عید تا درخواست نمره 20

24 اسفند 90 بعد از کش و قوس‌های چند ساله بالاخره تابوی سوال از رئیس جمهور شکست و محمود احمدی نژاد به عنوان اولین رئیس جمهور اصل هشتاد و هشتی شده به مجلس احضار شد تا رودرو با نمایندگان به 11 سوال آن پاسخ دهد. 
پاسخ‌های رییس جمهور اما نه تنها قانع کننده نبود که بیشتر به اختلافات بین قوه مقننه و مجریه دامن زد و واکنش علی لاریجانی رییس مجلس هشتم و حتی مخالفان طرح سوال را نیز به دنبال داشت. احمدی نژاد با علم به ظرفیت‌های قانون و اشراف به ضعف آیین‌نامه داخلی مجلس به راحتی از زیر بار پاسخگویی به سوالات شانه خالی کرد، برخی را خارج از دامنه وظایف خود خواند، برخی را به شوخی گذراند و برخی دیگر را غیرضروری دانست. او بارها از عبارتی چون «بگذارید با شما شوخی بکنم»، «شب عید است برویم صفایی کنیم» استفاده کرد و در نهایت از مجلسی‌ها خواست به دولت او نمره 20 بدهند والا در حق او «بی‌انصافی و نامردی» کرده‌اند.

توهین‌های احمدی نژاد نقطه آغاز اصلاح قانون
آن روز احمدی نژاد به مجلس آمد و مانند کسی که سر صف یک مدرسه ابتدایی برای کودکان سخنرانی می کند حرف هایش را زد و در نهایت با گفتن این جمله که این سوالاتتان سخت نبود اگر از خودم می‌پرسیدید سوالات بهتری می‌دادم دستی برای نمایندگان بلند کرد و از مجلس خارج شد.  در آن مقطع خلا قانونی آئین نامه مجلس به رخ همه نمایندگان کشیده شد و انها نتوانستند کوچکترین پاسخی به توهین های احمدی نژاد بدهند. درست دو ماه بعد از جنجال سوال از احمدی نژاد مجلس آستین هایش را برای تغییر آئین نامه بالا زد و در ماده 213 آن رای‌گیری درباره پاسخ رئیس جمهور به هر یک از سوال ها جایگزین قانون قبلی شد. (اینجا)

سوال از احمدی‌نژاد برای دومین بار
مهرماه سال 91 بار دیگر پرونده سوال از رییس جمهور این بار در مجلس نهم باز شد اما برخلاف مجالس قبلی خیلی زود به ثمر نشست. در آن مقطع سوال از رئیس جمهور درباره مسائل ارزی و واردات گندم و خودرو با 102 امضا 19 مهرماه تقدیم هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی شد. با جدی شدن طرح سوال از رییس جمهور حامیان دولت و فراکسیون اقلیت اصولگرایان مجلس به ریاست حدادعادل دست به کار منتفی کردن امضاها با توجیهاتی چون به مصلحت نبودن طرح سوال در شرایط کنونی، دامن زدن به گرانی‌ها، نگرانی از برخورد احمدی نژاد به مجلس و ... شدند. در دیگر سو طراحان سوال نیز به شدت پیگیر به اجرا درآمدن سوال بودن و برخلاف برخی جوسازی های مبنی بر از حد نصاب افتادن امضاها همچنان با قاطعیت از اجرای این سوال سخن می گفتند. حدادعادل و برخی اعضای فراکسیون اقلیت با رییس جمهور نشست برگزار می کرد و در مصاحبه‌های خود معتقد به منتفی شدن طرح سوال بودند و مطهری و همراهانش معتقد به سرانجام رسیدن سوال بود و دولتی‌ها که ضمن اعلام آمادگی رییس جمهور برای پاسخ به سوال و بیان ناگفته‌ها، بر به مصلحت نبودن طرح سوال و منتفی شدن آن نیز تاکید داشتند (اینجا).

از آبستراکسیون تا اعلام وصول
یکشنبه 14 آبان 91 رسید؛ جلسه علنی مجلس به روال همیشه درگیر طرح‌ها و لوایح دستور کار صحن بود و در گوشه و کنار نیز رایزنی‌ها برای پس گرفتن امضاها از سوی فراکسیون اقلیت و حامیان دولت ادامه داشت. رایزنی هایی که باعث شد سیدهادی حسینی از امضا کنندگان طرح درباره دلیل اعلام وصول نشدن طرح سوال از رییس جمهور از سوی هیات رییسه پس از 4 هفته از تحویل آن تذکر دهد. به دنبال آن عوض حیدرپور از طراحان سوال، در تذکر شفاهی به رییس مجلس یادآوری کرد که طبق آیین نامه باید در این جلسه، طرح سوال اعلام وصول شود. هرچند لاریجانی اعلام کرد که طرح سوال دارای حد نصاب لازم برای اعلام وصول است و تا قبل از پایان جلسه علنی اعلام وصول خواهد شد، اما عوض حیدرپور قانع نشد و با اعلام اینکه عده ای در مجلس تلاش می کنند طرح سوال را مغایر نظر رهبری نشان دهند تا نماینده‌ها امضای خود را پس بگیرند، گفت: «برخی آقایان که نمی خواهم اسم شان را ببرم از رهبری برای منتفی شدن طرح سوال هزینه می کنند در حالی که ما به حضرت آقا ارادت می کنیم و فرمایشات ایشان را روی چشم می گذاریم اما آقا درباره طرح سوال بحثی نفرمودند.» علی لاریجانی هم در پاسخ به این دغدغه نماینده طراحان سوال، با بیان اینکه هیچ دستوری از رهبری معظم انقلاب در این زمینه ها (طرح سوال) به مجلس ارائه نشده است و انتساب اعمال فردی ما به رهبر انقلاب کار درستی نیست و اثرات سوء زیادی دارد، گفت: اگر رهبر معظم دستوری داشته باشند و به ما بگویند ما آن را به نمایندگان اعلام می کنیم. (اینجا)

لاریجانی بعد از بیان این سخنان بلافاصله دستور داد تا با قرائت طرح سوال از تریبون مجلس، این غائله خاتمه یابد. علیرضا منادی هم دستور رییس را اجرا کرد و در میان اعتراض های نمایندگان فراکسیون اقلیت، طرح سوال با امضای 77 نماینده قرائت و اعلام وصول شد. (اینجا)

مهدی کوچک زاده از حامیان دولت پس از اعلام وصول طرح سوال از رییس جمهور طی تذکری اعلام کرد که به دلیل مغایرت اقدام هیات رییسه مجلس با نظر رهبری وی و برخی از اعضای فراکسیون اصولگرایان مجلس، صحن علنی را ترک می کنند. اما صحن از رسمیت نیفتاد و تیر آنها به سنگ خورد و در نهایت هر 21 نماینده به صحن بازگشتند. (اینجا)

در نهایت سوال دوم از احمدی نژاد با وجود آنکه اعلام وصول شده بود با نظر رهبر انقلاب از دستور کار مجلس خارج شد ایشان در سخنرانی خود در تاریخ 1 آذر 91 سؤال از رئیس جمهور و سایر مسؤلان اجرایی را نشان دهنده احساس مسؤلیت نمایندگان ملت در قبال مسائل کشور دانستند و افزودند: مسئولان اجرایی نیز با اعتماد به نفس و شجاعت برای توضیح و پاسخ اعلام آمادگی کرده اند.

رهبر انقلاب افزودند: اقدام قوه مقننه در عمل به وظیفه و نیز اعتقاد قوه مجریه به صحت و صداقت اقدامات خود، امتحان خوبی برای دو قوه بود اما معتقدم این حرکت تا همین جا کافی است و دیگر ادامه نیابد.

ایشان افزودند: مردم هم با بصیرتند و تشخیص می دهند که ادامه این کار، همان چیزی است که دشمن می خواهد. (اینجا)

امروز هم حسن روحانی راهی مجلس شد و به سوالات نمایندگان پاسخ داد. وی برخلاف رییس دولت قبل تلاش کرد تا فضای همدلی میان قوا را حفظ کند و موجب خوشحالی دشمنان نشود.

وی در بخشی از سخنان خود در همین رابطه گفت: نمایندگان و ملت ایران مردم مساله اول‌شان این است که ما با هم اختلاف نداشته باشند. مردم از آمریکا و تحریم و تهدیدات خارجی نمی‌ترسند اما از دعوای بین خودمان می‌ترسند. اگر همه ما همه جناح‌ها، احزاب و گروه‌ها متحد باشیم دست به دست هم دهیم و برای حل معضلات مردم دست به دست هم دهیم. مردم ببینند با هم هستیم می‌فهمند که مشکل حل می‌شود.

29216