«ام. نایت شامالان»؛ هندی مرموز هالیوود

وب سایت فیلم نت نیوز - یاسین محمدی: مانوج نلیاتو شامالان (شیامالان) 48 سال پیش در شهر کوچک ماهه در جنوب هند به‌دنیا آمد. پدرش متخصص مغز و اعصاب بود و مادرش جراح زنان و وقتی مانوج شش‌ساله بود به ایالات متحده مهاجرت کردند و در حومه‌ی فیلادلفیا ساکن شدند. او از کودکی به فیلم‌سازی علاقه‌مند شد و به‌رغم نظر پدرش که می‌خواست مانوج هم در رشته‌ی پزشکی ادامه تحصیل بدهد، با پایان دبیرستان بورسیه‌ی دانشگاه نیویورک را به‌دست آورد تا به مدرسه‌ی هنر تیش در این دانشگاه برود.

ام نایت شامالان (شیامالان) هندی‌تبار کارگردان مرموزی است که عادت دارد در پایان فیلم‌هایش به مخاطب رودست بزند.

در سال‌های تحصیل در دانشگاه نیویورک نام میانی «نایت» را برای خودش انتخاب کرد و در همان سال‌ها نخستین فیلمش را با عنوان «دعا با خشم» (1992) کارگردانی کرد که تا حدی به روایت زندگی خودش می‌پرداخت. شامالان بودجه‌ی این فیلم را با قرض گرفتن از خانواده و دوستانش تأمین کرد اما شش سال بعد در دومین فیلمش «کاملاً بیدار» (1998) ‌والدینش رسماً به‌عنوان تهیه‌کننده مشارکت کردند؛ البته فیلم تجربه‌ی اقتصادی خوبی از آب درنیامد و فقط حدود 300هزار دلار از بودجه‌ی 6میلیونی‌اش را در اکرانی محدود جبران کرد.

ام نایت شامالان و ساموئل ال جکسون

درست در همین زمان بود که او ناامید نشد، بازهم ریسک کرد و سال بعد فیلم «حس ششم» (1999) را ساخت که همه‌چیز را تغییر داد؛ گیشه را فتح کرد و نامزد شش جایزه‌ی اسکار شد تا خیلی زود بدل به یک چهره‌ی شناخته‌شده در جهان سینما شود.

شامالان تا به امروز علاوه بر 14 فیلمی که خودش کارگردانی کرده، دو فیلمنامه‌ هم برای کارگردانان دیگر نوشته و در 10 فیلم خودش نقش‌هایی را بازی کرده است.

ام نایت شامالان و مل گیبسون در پشت صحنه فیلم «نشانه‌ها»

پیش از این فیلم «نشانه‌ها» (2002) از آثار شامالان را در میان فیلم‌های برتر مل گیبسون بازیگر نقش اصلی آن معرفی کردیم و حالا چهار فیلم برتر دیگر او را با هم مرور می‌کنیم:

4. نشکن (Unbreakable) (2000)

این درام رازآلود علمی‌تخیلی چهارمین فیلم شامالان است و نخستین فیلمی است که در شهرت به‌دست‌آمده پس از فیلم موفق «حس ششم» ساخت. بروس ویلیس پس از همکاری موفق با شامالان در فیلم نخست در این فیلم هم نقش اصلی را بازی کرد و ساموئل ال جکسون هم به فیلم اضافه شد. ویلیس در این فیلم در نقش «دیوید دان» فوتبالیست سابقی که نگهبان شده از تصادف مرگبار قطار جان به‌در می‌برد و توانایی خاصی پیدا می‌کند. فیلم با بودجه‌ی 75میلیون دلاری ساخته شد و واکنش مثبتی از منتقدان گرفت و توانست فروشی بالغ‌بر 248میلیون دلار را ثبت کند.

علاوه بر این، فیلم با گذشت زمان طرفداران بیشتری پیدا کرده تا بدل به یک کالت شود. کوئنتین تارانتینو در سال 2009 این فیلم را یکی از 20 فیلم محبوبش از 1992 انتخاب کرد و دو سال بعد در سال 2011 آن را در فهرست ده فیلم برتر ابرقهرمانی تاریخ سینما در رتبه‌ی چهارم قرار داد. این موفقیت «نشکن» را بدل به سرآغاز مجموعه فیلم‌هایی با عنوان سه‌گانه‌ی «ایست‌ریل 177» کرد.

3. شکافته (Split) (2016)

دومین فیلم از سه‌گانه‌ی «ایست‌ریل 177» 16 سال پس از فیلم اول ساخته شد. این فیلم ترسناک و مهیج، داستان مردی را روایت می‌کند که 23 شخصیت متفاوت دارد و سه دختر نوجوان را می‌رباید و در یک زیرزمین زندانی می‌کند و دخترها ناگزیرند پیش از بروز و ظهور شخصیت بیست‌وچهارم که خطرناک‌ترین آن‌هاست فرار کنند. فیلم با بودجه‌ی ناچیز 9میلیون دلاری ساخته شد و 278میلیون دلار فروش کرد تا پرسودترین فیلم سال و یازدهمین فیلم پرسود تاریخ سینما لقب بگیرد. این موفقیت شامالان را بر آن داشت قسمت سوم این تریلوژی را هم با عنوان «شیشه» بسازد؛ فیلمی که هم‌اکنون در مراحل پست‌پروداکشن است و سال 2019 اکران خواهد شد.

2. روستا (The Village) (2004)

ششمین فیلم شامالان یک درام رازآلود و مهیج است. فیلم درباره‌ی روستایی است که ساکنانش در هراس از موجودات جنگل نزدیکشان زندگی می‌کنند. روستاییان از این موجودات با اسم «آن‌ها که حرفی ازشان نمی‌زنیم» نام می‌برند. فیلم مثل غالب فیلم‌های شامالان از پایانی شگفت‌انگیز سود می‌برد؛ اگرچه همه‌ی منتقدان از این پایان راضی نبودند، فیلم همچنان در گیشه موفق عمل کرد: فروشی بیش از 256میلیون دلار در برابر بودجه‌ی 60میلیون دلاری. یکی از موفق‌ترین وجوه فیلم موسیقی آن است که جیمز نیوتن هاوارد آن را ساخته و نامزد اسکار شد.

1. حس ششم (The Sixth Sense) (1999)

این درام رازآلود و مهیج که همچنان می‌توان آن را موفق‌ترین فیلم شامالان دانست در رتبه‌ی صدوشصتم برترین فیلم‌های تاریخ سینمای جهان تا به امروز قرار دارد. فیلم داستان پسربچه‌ی تنهایی به‌نام «کول سی‌یر» را روایت می‌‌کند که توانایی ارتباط گرفتن و سخن گفتن با مردگان را داراست و یک روان‌شناس کودکان به‌نام «ملکوم کرو» (با بازی بروس ویلیس) تلاش می‌کند به کمک کند.

فیلم با پایان شگفت‌انگیزش همه را مسحور خود کرد و منتقدان را هم به تحسین واداشت. فیلم که با بودجه‌ی 40میلیون دلاری ساخته شده بود نزدیک به 673میلیون دلار فروخت تا هم پس از «جنگ‌های ستاره‌ای: قسمت اول ـ تهدید شبح» دومین فیلم پرفروش‌ سال شود و هم تمام ناکامی‌های قبلی شامالان را جبران کند. این فیلم تا سال 2017 رکورد پرفروش‌ترین فیلم ژانر وحشت تاریخ سینما را هم در اختیار داشت. «حس ششم» در شش رشته نامزد اسکار شد ازجمله پنج جایزه‌ی اصلی بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و فیلمنامه (شامالان)، بهترین بازیگر مکمل مرد (هیلی جوئل آزمنت) و بهترین بازیگر مکمل زن (تونی کولت) که نتوانست هیچ‌یک از جایزه‌ها را به‌دست آورد.

شامالان هر دو اسکار کارگردانی و فیلمنامه را به کارگردان و نویسنده‌ی فیلم «زیبایی امریکایی» سم مندس و آلن بال باخت.