بهناز عباسی‌مقدم
عرقیات با طبیعت گرم و سرد
از عرقیات با طبیعت گرم می‌توان به گلاب، بهارنارنج، آویشن، عرق نعنا، عرق پونه، عرق چهل‌گیاه، عرق بادرنجبویه، عرق بومادران، عرق شوید، عرق کاکوتی، عرق گزنه، عرق نسترن و عرق رازیانه اشاره نمود.
عرقیات سرد هم شامل عرق کاسنی، عرق شاتره و عرق خارشتر و عرق بید هستند.
معمولاً خاصیت عرقیات گیاهی که طبیعت گرم دارند زودتر از بین می‌رود و معمولاً تاریخ مصرف آنها یکساله است. بعضی از انواع عرقیات طعم فوق‌العاده تلخی دارند و خوردن آنها به‌ویژه برای کودکان سخت است (مثل کاسنی، نعنا و بید)، لذا می‌توان آنها را با نبات، عسل یا کمی آبمیوه مخلوط نمود. این عمل، خاصیت آنها را کاهش نمی‌دهد.
شربت عرقیات
تهیه شربت عرقیات آسان است. یک‌دوم پارچ را از عرق پر کرده و بقیه را آب و شکر اضافه کنید. اگر مایل باشید می‌توانید خاکشیر یا تخم شربتی را با هر یک از این عرقیات میل کنید.
شربت بیدمشک یکی از پر طرفدارترین نوشیدنی‌ها است، چون خوردن آب سرد و میوه‌های تابستانی معده را حساس می‌کند و باعث بروز سردرد در افراد کم‌خون می‌شود، اما عرق بیدمشک درست برای همین موضوع آفریده شده است، زیرا این عرق تقویت‌کننده قلب و معده، خون‌ساز و ضدسردرد است.
اگر خیلی گرمایی هستید و زیاد بیرون منزل و در آفتاب کار می‌کنید حتماً یک لیوان شربت عرق شاتره بنوشید. شاتره اثر بسیار قوی ضدعطش و گرمازدگی دارد، خون را تصفیه می‌کند و صفرابر است.
در تابستان به علت مصرف زیاد هندوانه و میوه بهتر است برای جلوگیری از نفخ و معده درد، عرق نعنا مصرف شود. شربت بهار نارنج هم برای افرادی که مشاغل پراسترس دارند و گرمای تابستان آنها را عصبی می‌کند، بسیار مناسب است. از موارد مهم دیگری که در تابستان مصرف آنها توصیه می‌شود، می‌توان به شربت سکنجبین، خاکشیر، تخم‌شربتی، به‌لیمو و ... اشاره نمود.
زکریای رازی گفته است نوشیدن شربت سکنجبین منافع بسیار دارد. یکی از منافع سکنجبین آن است که چون آن را با یخ خنک کرده و بنوشند، صفرا را می‌برد و از التهاب حرارت معده می‌کاهد و بلغم معده و روده را خارج می‌کند.
اگر سکنجبین را با ریشه و تخم کاسنی مخلوط کرده و کمی گلاب به آن اضافه کنند، نوشابه‌ای پر سود می‌شود. به خصوص برای کسانی که دچار گرفتگی معده شده‌اند و یا نفخ دارند بسیار مفید است (برای مبتلایان به زخم معده و روده مضر است). برای رفع گرمازدگی بهتر است عناب را در آب جوشانده و با کمی شکر به صورت خنک میل کنید.
همچنین خوردن مواد سرد و تر مثل تخم خیار، کدو، هندوانه، خربزه، خاکشیر، هندوانه و... مفید است ولی بهترین دارو برای رفع گرمازدگی دمکرده عناب و زرشک است که می‌توان آن را با کمی شکر میل کرد. خاکشیر یخ‌زده و شربت آبلیمو برای جلوگیری از گرمازدگی مفید است، البته باید توجه داشت برای جلوگیری از اسهال، خاکشیر باید به شکل یخ‌زده یا همراه خرده‌یخ مصرف شود. در غیر این صورت ملین و اسهال‌آور است.
با توجه به آلودگی هوا مصرف آب لیمو هم به خاطر داشتن ویتامین C توصیه می‌شود. بهتر است هر روز یا یک روز در میان یک عدد لیمو در آب مصرفی استفاده شود.
تخم شربتی در حقیقت دانه گیاه ریحان است که به علت داشتن ترکیبات لعاب‌دار این دانه‌ها آب جذب کرده و برای رفع عطش در طولانی مدت (روزه‌داری) بسیار مفید هستند. به‌لیمو هم به صورت درختچه‌ای است که از برگ آن استفاده می‌شود. همچنین ادرارآور و رفع‌کننده سرگیجه بوده و کاربرد فراوانی دارد.
