کشاورزی بیشتر از ۶۵ درصد آب نمی‌خورد

به گزارش ایسنا، علیمراد اکبری در نشست خبری که امروز (چهارشنبه) برگزار شد، ضمن توضیح شرایط کنونی کشور در حوزه آب و خاک، پروژه‌های مهمی را که در دولت یازدهم و دوازدهم آغاز شده است را معرفی و میزان پیشرفت آن‌ها را تشریح کرد.

وی ضمن تاکید بر اینکه امسال به دلیل کمبود بارندگی سال سختی در بخش کشاورزی بوده است، گفت: میزان بارندگی در سال جاری 168 میلی‌متر بوده که یکی از بدترین سال‌ها طی 50 سال گذشته و متاثر از حدود 15 سال خشکسالی ممتد در کشور است و نسبت به درازمدت 31 درصد کاهش داشته است.

مهلت 3 ساله برای جمع شدن بساط شالیزارهای خارج از گیلان و مازندران

اکبری با اشاره به اینکه یکی از مشکلات بخش کشاورزی، متناسب نبودن منابع اعتباری با اهداف است، افزود: براساس طرحی که دو هفته پیش به تصویب کارگروه کم‌آبی رسیده است کشت برنج باید ظرف سه سال در همه استان‌ها به جز گیلان و مازندران حذف شود ولی لازم است که پیشنهادات و الزامات برای جایگزینی محصولات انجام شود.

به گفته معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، 630 هزار هکتار شالیزار در کشور وجود دارد که 170 هزار هکتار آن خارج از استان گیلان و مازندران واقع شده است.

اکبری ضمن فاجعه خواندن تامین آب مورد نیاز صنعت در بندرعباس از آب شیرین کشاورزی گفت: نامه‌ای مبنی بر اینکه "آب مورد نیاز صنعت باید از عمق دریا تهیه شود"، به رئیس جمهور ارسال شده است که بر اساس آن رییس جمهور دستورات لازم را به وزیر نیرو ابلاغ کرده‌ است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه سهم آب از بهره‌وری در بخش کشاورزی 34 درصد است، اظهار کرد: بر اساس پژوهش‌های جهانی 66 درصد سهم بهره‌وری به نوع بذر، تغذیه خاک، ماشین آلات مبارزه با بیماری‌ها و آفات مربوط است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی در ادامه درباره وضعیت منابع آبی کشور اظهار کرد: در حال حاضر 21 درصد آب سطحی، 5.2 درصد قنوات، 17.5 درصد چشمه، 56.3 درصد چاه‌ها، همچنین در شبکه آبیاری 3.2 میلیارد هکتار پایاب سدها و 5.5 میلیارد هکتار در پایاب دریاچه‌های سنتی وجود دارد.

اکبری با بیان اینکه 37 میلیون هکتار خاک کشور استعداد کارهای کشاورزی را دارد، گفت: به علت منابع محدود آب 18.5 میلیون هکتار خاک در چرخه وجود دارد که 1.3 میلیون هکتار در کلاس یک و فاقد محدودیت است و 4.3 میلیون هکتار که معادل 21.4 درصد از خاک است، در کلاس  دو و دارای محدودیت است.

وی افزود: 4.95 میلیون هکتار خاک در کلاس پنج و شش است که اصلا قابل بهره‌برداری نیست.

اوضاع نامناسب خاک و کمبود کربن آن

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی یکی از مشکلات خاک کشور را مناسب نبودن کربن خاک دانست که در 60 درصد خاک زیر نیم یا یک درصد است. کربن باعث افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک می‌شود.

اکبری افزود: توقع داریم سازمان برنامه و بودجه در بودجه سال آینده منابعی برای تهیه نقشه‌های آلی کربنی خاک در نظر بگیرد.

وی تعداد پروژه‌هایی که در هفته دولت در بخش کشاورزی افتتاح شده است را 3650 مورد اعلام کرد که 50 درصد آن در بخش آب و خاک بوده است.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی از وجود چهار پروژه کلیدی در کشور خبر داد که یکی از مهم‌ترین آنها پروژه 550 هزار هکتاری خوزستان است.

به گفته اکبری، فاز اول این پروژه تمام شده است و برای اجرای فاز دوم آن برای 238 هزار هکتار خاک که 9000 هکتار آن در ایلام و 229 هزار هکتار در خوزستان است، تفاهم‌نامه‌ای بین جهاد کشاورزی و وزارت نیرو به امضا می‌رسد.

وی افزود: 1.5 میلیارد تومان در فاز اول بین این پروژه اختصاص داده شد که 1.4 از آن در اختیار این بخش قرار گرفته است. مجموعا 100 میلیون دلار برای تکمیل شبکه‌های یک و دو در وزارت نیرو اختصاص داده شده است.

90 هزار هکتار اراضی کشاورزی منتظر آب‌رسانی وزارت نیرو

معاون آب و خاک با تاکید بر اهمیت پروژه دوم که شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی غرب و شمال غرب کشور نام دارد، گفت: این پروژه شامل 10 استان ایلام، کرمانشاه، کردستان، آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، گلستان و خراسان است که 81 درصد پیشرفت فیزیکی داشته و اگر مشکل تامین پلی اتیلن نبود، اکنون به پایان رسیده بود.

اکبری با انتقاد از وزارت نیرو که نتوانسته آب برای تکمیل این پروژه تامین کند، گفت: 135 هزار هکتار خاک آماده بهره‌برداری و 35 هزار هکتار زیر بار است و برای حدود 90 هزار هکتار از اراضی آبیاری که آماده شده است، وزارت نیرو نتوانسته آب را برساند.

وی همچنین درباره پروژه آبیاری تحت فشار که یکی از بزرگترین پروژه‌های جهان است، گفت: حدود 1500 دستگاه ماشین آبیاری که ماشین‌های هوشمند هستند، نصب می‌شود. راندمان آبیاری این ماشین‌ها 90 درصد است.

به گفته معاون وزیر جهاد کشاورزی از ابتدا تاکنون دو میلیون و 36 هزار هکتار  آبیاری تحت فشار در کشور انجام شده است که یک میلیون و 836 هزار هکتار آن در اراضی سنتی و 36 هزار هکتار در اراضی مدرن بوده است.

اکبری افزود: 745 هزار هکتار آبیاری تحت فشار در دولت تدبیر و امید انجام شده است که مجموعا 280 هزار هکتار در اراضی سنتی و مدرن در سال گذشته بوده است. همچنین 133 هزار هکتار آن در حال انجام است و 57 هزار هکتار آن اجرا شده است. اما افزایش قیمت پلی اتیلن ممکن است این پروژه را دچار چالش کند.

سرمایه‌گذاری 100 میلیون یورویی اتریش برای آبیاری نوین

وی با اشاره به اینکه در شرکت‌های کشت صنعتی دولتی آبیاری تحت فشار انجام نمی‌شود، گفت: حدود یک ماه پیش تفاهم نامه‌ای با معاون وزارت کشاورزی اتریش امضا شده است که طبق آن 100 میلیون یورو در بخش آبیاری ایران سرمایه‌گذاری می‌شود و از آن برای بخش‌های دولتی و طرح توسعه نیشکر استفاده خواهد شد.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه پروژه‌های آبیاری غرب و شمال غرب کشور 81 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است، گفت: 5000 میلیارد تومان اعتبار به این پروژه‌ها اختصاص داده شده اما فاز دوم آن هنوز تخصیص آب ندارد.

اکبری با اشاره به مشکل خرید تجهیزات و لوله‌ها با توجه به افزایش قیمت گفت: پروژه سیستان که 46 هزار هکتار است، در فاز اول 500 میلیون دلار و در فاز دوم 350 میلیون دلار بودجه داشته است. پروژه سیستان 66.5 درصد پیشرفت داشته و امسال تکمیل می‌شود.

معضل چاه‌های غیرمجاز

به گفته معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، در حال حاضر 350 هزار حلقه چاه غیرمجاز در کنار 400 هزار حلقه چاه مجاز در کشور وجود دارد که باید با در نظر گرفتن شرایط کشاورزان مسدود شود.

اکبری با اشاره به اینکه مسدود کردن چاه‌های غیر مجاز ممکن است معیشت مردم را به خطر بیندازد پیشنهاد کرد در مواردی که فرد تنها یک چاه دارد و آن هم غیر مجاز است به کشاورز تسهیلاتی اختصاص یابد تا بتواند کارش را در گلخانه‌ که 10 درصد فضای باز مصرف آب دارد ادامه دهد.

وزارت نیرو و نفت در برقی کردن چاه‌ها همکاری نمی‌کنند

اکبری در ادامه برقی کردن چاه‌ها را از عوامل مهم بهینه کردن آب و حفظ محیط زیست دانست و گفت: برقی کردن چاه‌ها مصوبه سال 1393 است اما به دلیل عدم همکاری وزارت نیرو و نفت عملیاتی نشده است.

وی افزود: طرح برقی کردن چاه‌ها تاکنون برای 100 حلقه چاه انجام شده است که آن هم با منابع وزارت کشاورزی بوده است.

تجهیز و نوسازی اراضی و شالیزارهای کشور

اکبری همچنین درباره طرح تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی و شالیزارها گفت: تجهیز و نوسازی در 20 هزار هکتار از اراضی انجام شده است که 30 هزار هکتار از آن در چند سال اخیر بوده است.

وی افزود: زهکشی زیرزمینی در 386 هزار هکتار از اراضی انجام شده که 143 هزار هکتار از آن در دولت تدبیر و امید بوده است. همچنین در شبکه‌های آبیاری زهکشی در سایر استان‌ها 68 هزار هکتار شبکه‌های فرعی انجام شده است.

اکبری در ادامه درباره تجهیز و نوسازی خشکزارها گفت: یک میلیون و 564 هزار هکتار از خشکزارها نوسازی شدند که 274 هزار هکتار از آن در پنج سال اخیر انجام شده است.