«مهتاب»: ۵ مرحله برای برنده شدن به‌عنوان بهترین فیلم

بیایید راجع به مهم‌ترین خبر در شب فراموش‌نشدنی اسکار صحبت کنیم – که هیچ ربطی به کسی که ظاهراً پاکت اشتباه را به وارن بیتی داد و کاربران توییتر را شاد کرد ندارد. ماجرا ازاین‌قرار است: یک فیلم 1.5 میلیون دلاری با محوریت دگرباشی، آفریقایی-آمریکایی بودن و مرتبط با سن بلوغ برنده جایزه بهترین فیلم شد.
این اولین فیلم راجع به موضوعی خاص است که این جایزه مهم را برده است، یک دهه قبل «کوهستان بروکبک» Brokeback Mountain نادیده گرفته شد. این اولین برنده بهترین فیلم است که تمام بازیگرانش سیاه‌پوست هستند. این فیلم همچنین نشان داد که وقتی یک گروه کوچک مستقل روی کار است، آن صنف برنده می‌شود («لالالند» La La Land برنده PGA شد و «ارقام پنهان» Hidden Figures جایزه انجمن بازیگران فیلم را برد) و دیگر پیش‌بینی کنندگان قابل‌اعتماد اسکار نیستند.
هیچ‌وقت استعداد بازندگان را که یک‌دفعه پدیدار می‌شود دست‌کم نگیرید («12 سال بردگی» 12 Years a Slave، «اسپات‌لایت» Spotlight و «آرگو» Argo را ببینید). امسال اشتیاق شدید برای رأی بین این سه فیلم تقسیم شد:«لالالند» La La Land، «مهتاب» Moonlight و «منچستر کنار دریا» Manchester By the Sea.
در اینجا می‌بینیم که چطور همه‌چیز به نفع «مهتاب» Moonlight تمام شد.
1. فیلم‌سازان
تهیه‌کننده کار آدل رومانسکی هم‌دانشگاهی صمیمی‌اش بری جنکینز را از سر جایش بلند کرد و به او در انتخاب گزینه مناسب یاری رساند، نمایشنامه تارل آلوین مک‌کرانی اثری بود که انتخاب شد تا پس از اولین فیلم جنکینز «دارو برای مالیخولیا» Medicine for Melancholy که در سال 2008 ساخته بود، ادامه راه او باشد. آدل، سکان هدایت کشتی را به دست گرفت – در کنار جرمی کلاینر و دده گاردنر از شرکت فیلمسازی Plan B که حالا دیگر قصد رقابت با اسکات رودین (نامزد 7 اسکار برای بهترین فیلم که برای فیلم «جایی برای پیرمردها نیست» No Country for Old Men برنده این جایزه شد) را دارند.
Plan B با مالکیت برد پیت می‌تواند مدعی چهار فیلم برنده اسکار پشت سر هم باشد: «مهتاب» Moonlight، «رکود بزرگ»The Big Short ، و «سلما» Selma. گاردنر همچنین تهیه‌کنندگی «درخت زندگی» Tree of Life را برعهده داشت و تنها زنی است که برنده دو اسکار بهترین فیلم، برای «مهتاب» و «12 سال بردگی» شده است. (اگر «ارقام پنهان» Hidden Figures برنده شده بود، دونا گیگلیوتی تهیه کننده «شکسپیر عاشق» Shakespeare in Love که در بخش بهترین فیلم چهار بار نامزد شده است، یکی دیگر از دارندگان این عنوان می‌شد).
در این مورد، Plan B احساس کرد که پروژه مستقل را به استودیو نسپارد و به شرکت A24 مستقل نوپا بدهد. جنکینز فیلم را در 21 روز با بودجه 1.5 میلیون دلاری ساخت. با فاکتور گرفتن تورم، این فیلم یکی از کم بودجه‌ترین فیلم‌هایی است که تابه‌حال برنده بهترین فیلم شده است.
جنکینز به روشی عالی برای درگیر کردن مخاطبان با یک داستان سه بخشی قابل‌فهم و طبیعت‌گرا از یک کودک حساس که چگونه تبدیل به نوجوانی ستمدیده و بعد مردی درون‌‌ستیز می‌شود با بازی سه بازیگر ناشناس دست‌یافته است. زمانی که با او به‌عنوان یک فروشنده مواد خوش‌اندام روبرو می‌شویم، می‌توانیم درون او را ببینیم. نکته اینجاست که تابه‌حال هیچ‌وقت نه چنین فیلمی را دیده‌ایم و نه قادر به همدری سریع باشخصیتی مثل شیرون بوده‌ایم.
2. پخش‌کننده
A24 دست‌به‌کار تأمین مالی اولین اثرش شد و از اولین نمایش فیلم در فصل پاییز در دو جشنواره تلیوراید و تورنتو که نقدهای بسیار زیاد و مثبتی را در پی داشت، فیلم را بی کم‌وکاست عرضه و به نمایش گذاشت. درحالی‌که استودیوهای باسابقه‌ مثل فوکس فیچرز روی بینندگان وفادار سینما که معمولاً سن بالاتر هستند تمرکز کرده‌اند، جذب سینما-دوستان جوان به سالن بسیار سخت به نظر می‌رسد. بااین‌وجود، به نظر می‌رسد A24 راه حلی برای این موضوع پیداکرده است. آن‌ها مالکیت فیلم‌های شرکت‌کننده در جشنواره کن که به‌سختی موردانتقاد قرارگرفته‌اند مثل «دریای درختان» را به دست می‌آوردند تا با قرارداد آن‌ها با دایرکت تی‌وی و آی‌تیونز پخش شوند و فیلم‌ها را از طریق شبکه‌های مجازی با کمترین هزینه تبلیغ می‌کند تا بتوانند از درامد حاصل از آن، دیگر فیلم‌هایی که نقدهای مثبتی گرفته‌اند و مهر کارگردانان خاص روی آن‌ها خورده است را بخرند.
آن‌ها همچنین می‌دانند که چطور فیلم‌های هنری موفقشان را به یکی از مدعیان آکادمی اسکار تبدیل کنند. سال قبل سه فیلم منتهی به اسکار شدند: «اکس‌مشینا» اثر الکس گارلند، «اتاق» Room اثر لنی آبراهامسون که بهترین بازیگر زن بری لارسون را داشت و مستند «ایمی» Amy از آصف کاپادیا.
آن‌ها موفق شدند «مهتاب» را به موفقیتی دور از انتظار با نمایش‌های محدود اما فروش 100 هزار دلاری حیرت‌انگیز در هر اکران تبدیل کنند که هم اکنون فروش داخلی 22 میلیون دلار در 1500 سینما دارد که در هفته 20 نمایش موفقیتش در اسکار آن را به بالاترین حد رسانده است.
در حال حاضر این فیلم در صدر آی‌تیونز قرار دارد. از دو هفته قبل از اسکار فیلم در چندین برنامه در دسترس بود و از سه‌شنبه برای پخش آنلاین عرضه و روی دی‌وی‌دی تکثیر شد و به‌صورت تقریبی به فروشی بیش از 1 میلیون دلار در سینماهای آنجلیکا نیویورک (سینماهایی در نیویورک که فیلم‌های هنری، خارجی و مستقل را اکران می‌کنند) خواهد رسید. خارج از آمریکا، اکران فیلم به‌تازگی در بسیاری از مناطق ازجمله انگلیس، فرانسه، اسکاندیناوی، هلند و بسیاری کشورهای دیگر آغازشده است.
درحالی‌که استودیو لاینزگیت برنده 8 اسکار شد (شش تا برای موزیکال سبک قدیمی «لالالند» و دو جایزه برای فیلم جنگی «ستیغ اره‌ای» Hacksaw Ridge اثر مل گیبسون) و دیزنی برای چهار اثر مورد ستایش قرار گرفت (کارتون «زوتوپیا» Zootopia و «پایپر» Piper از پیکسار، «کتاب جنگل» The Jungle Book و مستند ای‌اس‌پی‌ان «او. جی: ساخت آمریکا» OJ: Made in America)، درست پشت سر آن‌ها A24 برای دومین سال پیاپی با سه جایزه قرار دارد.
در اولین سری اسکار، استودیو آمازون، پخش‌کننده‌ای دیگر، برنده سه جایزه که دو تا برای «منچستر کنار دریا» به اضافه بهترین فیلم خارجی «فروشنده» شد. (کمپانی رودساید اترکشنز شریک پخش آن‌ها بود)؛ و رقیب آن‌ها، نت‌فلیکس که برای چهار مستند نامزد شده بود، برنده مستند کوتاه با محوریت سوریه به نام «کلاه‌سفیدها» شد.
به این‌ شرکت‌ها هیچ جایزه‌ای تعلق نگرفت: فاکس («ارقام پنهان»)، هاروی واینستین («شیر»)، یونیورسال و فوکس فیچرز («لاوینگ»)، فاکس سرچ‌لایت («جکی»)، سی‌بی‌اس فیلمز («اگر سنگ از آسمان ببارد») و سونی پیکچرز کلاسیکس («او»، «سرزمین من»، «تونی اردمان» و «لاک پشت قرمز»). از سال 1988 تابه‌حال این اولین بار است که به هیچ‌کدام از این سه رقیب همیشگی در اسکار هیچ جایزه‌ای تعلق نگرفته است: واینستین، اس‌پی‌سی و سرچ‌لایت.
مثل این است که زیرساخت‌های این صنعت در حال جابه‌جایی هستند.

3. بازیگران
ستاره «خانه پوشالی» House of Cards و «لوک کیج» Luke Cage ماهرشالا علی Mahershala Ali در جشنواره‌های پاییز به‌عنوان یکی از مدعیان بازیگر نقش مکمل مرد خوش درخشید. اگرچه او تنها در یک سوم ابتدایی فیلم حضور دارد، شخصیت پدر فرهیخته او در تمام روایت داستان محسوس است چرا که تأثیری عمیق بر شیرون جوان و مرد بزرگ‌سالی که به آن تبدیل می‌شود گذاشته است.
و تأثیر علی با تمام کسانی که ملاقات کرده را نمی‌توان دست‌کم گرفت. (علی در «ارقام پنهان» هم‌بازی کرده است). او از خود هوش معنوی و مردانگی آراسته‌ای نشان می‌دهد و با سخنرانی‌اش در مراسم انجمن بازیگران فیلم با عنوان «من یک مسلمان هستم» I am a Muslim حس همدردی مخاطبانش را برانگیخت؛ او اولین مسلمان برنده اسکار بازیگری است. علی و هم‌بازی‌های جوانش آلکس هیبرت، آشتون ساندرس و تریوانت رودز در دورهای تبلیغاتی در کنار آندره هولاند، جنل مونایی و نائومی هریس نامزد اسکار شرکت کردند و همه را شیفته خود نمودند. اگر این نامزدی دسته‌جمعی انجمن بازیگران فیلم به‌خوبی برای بخش بازیگران حاکم آکادمی اجرا نمی‌شد، نمی‌توانست جایزه بهترین فیلم را به دست آورد. یکی از شرکت‌کنندگان در اسکار گفت:

این داستان با هنرمندان و قصه‌گوها همخوانی داشت و یک سیاحت احساسی رضایت‌بخش بود

یکی از بازاریاب‌هایی که برای فیلم کارکرده گفت:

داستان ریشه در حقیقت دارد. این فیلمی بود که نقد عاشقانه و حمایتگر داشت. بری و عواملش کسانی هستند که می‌خواهید به آن‌ها بپیوندید؛ بری یک انسان بی‌نظیر و سراپا استعداد است و مردم از حمایتش خوشحال بودند

پس چه بلایی سر «لالالند» 30 میلیون دلاری دیمین شزل که در جشنواره‌های پاییز به‌عنوان برنده مخاطبان جشنواره تورنتو و سردسته رقابت اسکار بود آمد؟ تعداد زیاد کاندید شدن‌ها موفقیت را تضمین نمی‌کند، می‌خواهد دو نامزدی از 12 رشته مثل «لینکلن» Lincoln را داشته باشید یا سه از 12 تا مثل «بازگشته» The Revenant. «لالالند» حتی بهتر از این اعداد بود: شش نامزدی در 14 بخش.
یکی دیگر از شرکت‌کنندگان اسکار گفت: “از ماه آگوست کار آن‌ها به‌عنوان پیشتاز سخت‌ شد. این غیرممکن است که موقعیتتان را به‌صورت همه‌جانبه حفظ کنید. آن‌ها در موقعیتی سخت قرار داشتند تا راهشان را تا آخر ادامه دهند درحالی‌که بسیاری از مردم متوجهش نبودند”.
لاینزگیت از درآمدش راضی است. علاوه بر کسب رکورد ثبت‌شده شش نامزدی از 14 رشته اسکار، فروش داخلی فیلم 141 میلیون دلار و فروش کلی جهانی 369 میلیون دلار است؛ اما زمانی که بعضی کارشناسان پیش‌بینی 9 یا حتی رکورد جدید 12 اسکار را می‌کردند، «لالالند» هیچ شانسی نداشت.

4. تغییر اعضای آکادمی
ورود موجی از اعضای جدید رقابت اسکار امسال را تحت تأثیر خود قراردادند اما عقربه فقط کمی در تعداد زنان و اقلیت‌‌ها جابه‌جا شد. اعضا هنوز از 27٪ زنان و 11٪ رنگین‌پوستان تشکیل‌شده است. به خاطر ترس از دست دادن مقام عضویت، آکادمی تنها حدود 70 عضو قدیمی‌تر را برای وضعیت بازنشستگی برکنار کرده است.
در نتیجه آکادمی حدود 6700 عضو دارد که همچنان 89٪ سفید‌پوست و 73٪ مرد هستند.

5. فضای فکری
مثل همیشه جو سیاسی در حکایت «مهتاب» نقش داشت، از سال قبل و OscarsSoWhite# (اسکار خیلی سفیدپوست است) تا دونالد ترامپ امسال. تابه‌حال هیچ‌وقت این تعداد از رنگین‌پوستان برنده اسکار نشده بودند (آخرین رکورد برای سه نفر بود). (این شامل علی، جنکینز و مک‌کرانی به اضافه ستاره «حصار» Fences ویولا دیویس و کارگردان «او. جی: ساخت آمریکا» ارزا ادلمن). بسیاری از رأی‌دهندگان می‌خواستند پیغامی نهفته را ارسال کنند، شایسته‌ترین فیلمی که به آن افتخار می‌کردند را با وقار و متانت هنری به‌عنوان بهترین فیلم اسکار به دنیا معرفی کردند. درنهایت، «لالالند» بسیار بیهوده بود و «مهتاب» درخور و مناسب بود.
یکی از مدیران A24 گفت: “این فیلم طوری هماهنگ و یکپارچه بود که تکرار نشدنی است. فیلم به‌موقع ساخته شد و از روز اول با جو فکری هم‌تراز بود و نمی‌توانست نادیده گرفته شود.”