زندگی معلق در منطقه فریزشده قلب پایتخت

به گزارش ایسنا، اینها بخش‌هایی از مشکلات و گلایه‌های همسایگان دانشگاه تهران در قلب پایتخت است؛ شهروندانی که دو دهه است املاکشان در فریز طرح توسعه دانشگاه قرار گرفته  و در شرایط بلاتکلیفی روزگار می‌گذرانند.

طرح ایده و مطالعه طرح توسعه دانشگاه تهران از سال 81 شروع شد و هیأت وزیران در 15 مرداد 1382 در پاسخ به نامه مشترک دکتر «رضا فرجی دانا» و دکتر «محمدرضا ظفرقندی»، رؤسای وقت دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران، این طرح را تصویب کرد. در ابتدا دو راه حل برای طرح مطرح شد؛ راه حل نخست انتقال دانشگاه تهران به محلی در اطراف تهران و راه حل دیگر توسعه دانشگاه در محدوده فعلی آن بود .از آنجاکه در صورت اجرایی شدن راه حل اول، هویت دانشگاه و بخشی از هویت شهر تهران از بین می‌رفت، راه حل دوم مد نظر قرار گرفت و در این راستا نیز  طرح توسعه دانشگاه تهران کلید خورد و خرید ساختمان‌های واقع در محدوده طرح توسعه در دستور کار قرار گرفت.

البته دهم تیر 96 بود که روابط‌عمومی دانشگاه تهران در اطلاعیه‌ای از تصویب نهایی نقشه طرح توسعه دانشگاه تحت‌عنوان «شهر دانش، دانشگاه کارآفرین، سبز و هوشمند» توسط هیات‌ امنای دانشگاه خبر داد. بر اساس این مصوبه دانشگاه باید طرح لازم را درباره چگونگی احداث ابنیه بدون نیاز به «کمک مالی دولت «و با تاکید به حفظ مالکیت دانشگاه بر اراضی طرح تهیه کند، تحقق دانشگاه کار آفرین، افزایش شاخص‌های آموزشی و پژوهشی، تعامل با شهر با توسعه پارک علم و فناوری، توجه به شاخص‌های زیست محیطی، فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و تغییر مشاغل اطراف دانشگاه متناسب با فعالیت‌های دانشگاهی از جمله اهداف این طرح به شمار می‌روند.

اما واقعیت این است که پاشنه آشیل این طرح نیز همانند بسیاری از طرح‌ها، تامین‌نشدن اعتبار و بودجه بود؛ موضوعی که طرح را با فراز و فرودهای بسیاری روبرو کرده ؛ فراز و فرودهایی که دود آن بیشتر به چشم اهالی و سکنه منطقه رفته است.

حالا به‌رغم گذشت 27 سال از این تصمیم ، همچنان این طرح به دلیل عدم تخصیص بودجه، نیمه‌کاره رها شده و ساکنان طرح توسعه دانشگاه تهران به دلیل قرار گرفتن در این طرح نه امکان فروش خانه‌های خودرا دارند و نه امکان بازسازی و نوسازی آن‌ها را .

تعدادی از اهالی محدوده طرح توسعه دانشگاه تهران به نمایندگی از ساکنان منطقه، با حضور در  ایسنا از این مشکلات که اجرای این طرح برایشان ایجاد کرده است گفتند ، شعبانی یکی از بانوان ساکن این منطقه با اشاره به اینکه ظرف سال‌های گذشته دانشگاه تهران تنها برای ساخت یک ساختمان جدید 16 طبقه در محدوده طرح توسعه 16 سال زمان صرف کرد افزود: در حال حاضر دانشگاه هرساله واحدهایی را به صورت پراکنده در ساختمان‌های مسکونی این محدوده خریداری و بعد اعلام می‌کند بودجه ویژه اجرای این طرح به اتمام رسیده.

او مدعی است « دانشگاه با این مصوبه بودجه می‌گیرد و به مردم هم اعلام می‌کند این محدوده متعلق به دانشگاه است اما این طرح حتی با وجود بودجه هم پیش نمی رود .»

البته تامین نشده بودجه، تنها مشکل این طرح نیست زیرا به گفته شعبانی، برخی از کسبه این محدوده هم حاضر به فروش املاک خود نیستند ؛ این یعنی پس از تملک املاک مسکونی ، چالش بزرگ کسبه محدوده هستند که تا به امروز به جز موارد محدود سایر املاک خریداری نشده است.

جهان‌بخت یکی دیگر از بانوان ساکن این محدوده با طرح این سوال که چرا باید بافت یک محله قدیمی که سکونت و کسب و کار در محله های ان شکل گرفته است در قالب این طرح از بین برود، گفت: در دوره های مدیریتی مختلف در اجرای این طرح عملکردهای متفاوتی وجود داشته و  و هر روز این وضعیت سکونت را برای اهالی سخت‌تر کرده است.

یکی دیگر از ساکنان هم با تاکید بر خسارت‌های مادی و معنوی اجرای این طرح برای ساکنان محدوده به افت قیمت خانه‌هایشان نسبت به سایر نواحی منطقه 6 شهرداری تهران اشاره کرد و افزود: با توجه به بلاتکلیفی زمین های موجود در محدوده، قیمت واحدهای مسکونی محدوه با سایر نواحی منطقه بسیار زیاد است از سوی دیگر این زندگی در حالت بلاتکلیف و موقت، از نظر روان نیز آثار سوء زیادی دارد.

خانه‌ها و واحدهای مسکونی تملک شده خالی از سکنه و یا اجاره داده شده موضوع دیگری است که نمایندگان اهالی محدوده طرح توسعه اشاره می کنند و می‌افزایند: امروز در برخی ساختمان‌های مسکونی، تعدادی از واحدها توسط دانشگاه تهران خریداری شده که مشکلاتی را برای ساکنان ایجاد و زندگی را برایشان سخت کرده است، تردد افراد غریبه و ناشناس به داخل ساختمان، ساخت‌وساز و تعمیرات این واحدها و مزاحمت ناشی از آن برای ساکنان، عدم دسترسی سریع برای حل و فصل برخی اشکالات فنی اورژانسی و پرداخت هزینه‌های مشترک ساختمان ها  و ... تنها بخشی از این مشکلات است و متاسفانه دانشگاه تهران مسئولیتی نسبت به این نابسامانی‌ و مشکلات در ساختمان ها بر عهده نمی گیرد به عنوان مثال چون واحدهای خریداری شده توسط دانشگاه هریک در دست افراد مختلفی است و ممکن است حتی در تهران هم ساکن نباشد در مواقعی که در ساختمان مشکلی رخ دهد، نمی‌توان به سرعت به این افراد دسترسی داشت، در یک مورد مدتی پیش و در ایام نوروز در یکی از واحدهای خریداری شده توسط دانشگاه برای لوله آب مشکلی ایجاد شد و نشت آب به همراه داشت و وقتی با تلاش بسیار شماره‌ای از فردی که ملک را در اختیار داشت، پیدا کردیم، در تماس تلفنی به ما اعلام کرد برای حل این مشکل پس از تعطیلات به تهران می‌آید. در نهایت مجبور شدیم از اتش نشانی و پلیس کمک بگیریم و برای رفع عیب وارد این واحد شویم.  در حالی که این موضوع می توانست برای ساختمان قدیمی در زمان کوتاهی فاجعه ای بزرگ را رقم بزند.

وی افزود: بسیاری از ساختمان های این محدوده حدود 80 سال پیش ساخته شده اند و نهایتا قبل از اعلام طرح توسعه بازسازی شده اند و امروز نه تعمیر و بازسازی بلکه نیازمند تخریب و نوسازی هستند در حالی که اجازه بازسازی  و نوسازی به ساکنان محدوده داده نمی شود. از سوی دیگر بلاتکلیفی و این زندگی موقت موجب شده ساکنان ندانند که تکلیفشان برای اینده چیست و چه مدت دیگر در اینجا هستند تا مثلا برای یک تعمیر کوچک که امروز شاید حدود 20 - 30 میلیون تومان هزینه دارد خرج بکنند یا خیر؟ به این ترتیب برنامه‌ ریزی درازمدت برای اهالی این نقطه از تهران غیرممکن شده است.

تمدن از دیگر اهالی این منطقه عدم مشارکت دانشگاه تهران در هزینه مشاعات ساختمان‌ها را از دیگر مشکلات خواند و افزود: دانشگاه تهران برای صرف هزینه برای این واحدها تابع ضوابط خود است و از قوانین آپارتمان تبعیت نمی کند به شکلی که اگر هزینه ای برای ساختمان بشود و اگر دانشگاه قصد مشارکت در این هزینه مشاع را داشته باشد علاوه بر پروسه اداری، مدارکی مازاد بر آنچه که مدیر ساختمان در اختیار دارد طلب می کند لذا این روند باعث شده دانشگاه در هزینه های مشاعات ساختمان ها مثل هزینه برق مشاع، تعمیر و نگهداری اسانسور و... مشارکت نداشته باشد و این هزینه بر دوش سایر واحدهای ساختمان بیافتد.

وی ادامه داد: همه اینها در حالیست که در این شرایط که آینده این محله ها مشخص نیست شهرداری عوارض نوسازی را از اهالی دریافت می کند عوارضی که توجیه پرداخت ان برای هیچ کس روشن نیست علاوه بر این ارائه برخی خدمات شهری از جمله افزایش فضای سبز و نگهداشت ان به واسطه طرح توسعه دانشگاه باسایر نقاط تهران متفاوت است.

رضایی یکی دیگر از ساکنان طرح توسعه دانشگاه تهران با اشاره به اجرای طرح ترافیک، زوج و فرد و محدودیت‌های تردد ترافیکی که در مواقع برگزاری مراسم‌های خاص در این محدوده، گفت: به واسطه این شرایط و این طرح‌ قیمت املاک این محدوده به شدت تقلیل پیدا کرده است. متاسفانه این طرح بدون در نظر گرفتن بافت زنده شهری مصوب و طی این سال ها به صورت غیر پیوسته در برخی نقاط انجام شده است. متاسفانه به مشکلات و معضلات موجود در محدوده هیچ فرد و دستگاهی رسیدگی نمی کند.

به گفته یکی از نمایندگان که از کسبه‌ محدوده طرح توسعه دانشگاه تهران است، برخی از واحدهای مسکونی تملک شده از سوی دانشگاه به افراد غیر اجاره داده شد و تبدیل به دپو و انبار شده است که این موضوع نیز مشکلات زیادی در برای ساکنان ساختمان هم از نظر بهداشتی و هم از نظر ایمنی ایجاد کرده است. این در حالیست که پیگیری‌ و اعتراضات ما به این تغییر کاربری‌ واحدها از شهرداری و دانشگاه به جای نمی‌رسد. علاوه بر این ساختمان‌های تخریبی و نیمه تخریبی رها شده طرح به محل تجمع معتادان و اراذل و اوباش شده است که مشکلات و تبعات آن نیاز به بیان مجدد ندارد و احساس امنیت و کیفیت زیست را برای اهالی کم کرده است.

یکی دیگر از اهالی به درآمد دانشگاه از محل اجاره مغازه ها و واحدهای مسکونی درون محدوده طرح اشاره می‌کند و می‌گوید: طولانی شدن طرح به ضرر  دانشگاه تمام نمی‌شود.

سکنه محدوده طرح توسعه دانشگاه تهران در طول این دو دهه و اندی، به دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلفی نامه‌نگاری کرده و استمداد طلبیدند و به تبع آن نیز در جلسات مختلفی هم شرکت کردند تا گرهی از مشکلاتشان گشوده شود، به عنوان مثال اخیرا نشستی با شهرداری منطقه داشتند که حبیب‌الله غفوری، قائم‌مقام شهردار منطقه 6 در جلسه بررسی مشکلات محلات منطقه 6 درباره فریز شدن املاک در سه محدوده اطراف دانشگاه تهران، دانشگاه امیرکبیر و سازمان انرژی اتمی گفت: در حال حاضر در محدوده این دو دانشگاه و سازمان انرژی اتمی ما نمی‌توانیم اجازه ساخت و ساز دهیم. با توجه به اینکه اهالی می‌خواهند ساختمان‌های خود را بازسازی کنند نسبت به این موضوع اعتراض دارند که طی نشست‌هایی با سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران و درخواست از شورای عالی شهرسازی و معماری در حال پیگیری این خواست اهالی منطقه هستیم که امیدواریم هر چه زودتر به نتیجه برسد.

وی از مکاتبه با شورای شهر تهران و شورای عالی شهرسازی و معماری جهت خروج املاک فریز شده در محدوده دانشگاه تهران، امیرکبیر و سازمان انرژی اتمی برای نوسازی خانه‌های اهالی منطقه خبر داد و افزود: در حال حاضر منطقه 6 سرانه فضای سبز معادل 14 متر برای هر نفر دارد که این سرانه برابر آخرین سرشماری جمعیتی منطقه که حدود 236 هزار نفر بوده است از میانگین شهر تهران دو متر کمتر است لذا شهرداری منطقه تلاش می‌کند تا بتواند کمبود موجود را جبران کند.

طرح توسعه دانشگاه تهران در حالی 25 ساله شده است که طولانی و فرسایشی‌شدن آن به هر علتی که باشد شرایط را برای همسایگانش سخت کرده است و امید می‌رود در آینده نزدیک با تعیین تکلیف نهایی این طرح برای خواست سکنه محدوده چاره‌ای اندیشیده شود و شرایط به نحوی نشود که همسایگان این قطب فرهنگی و آموزشی پایتخت، از حل مشکلات و احقاق حقوق ناامید شده و خانه و مغازه خود را رها کنند و اصطلاحا عطایش را به لقایش ببخشند و مهاجرت اجباری کنند.

ایسنا- سید میثاق اختر