روستای ناتر ؛ ییلاقی پنهان در جاده چالوس

کارناوال - بهاره فلاح : دل کندن از روزمرگی ها و رفتن به سفر گاه وسوسه ای تمام نشدنی به جان آدم ها می اندازد. وسوسه ای که لحظه ای از ذهن بیرون نمی رود. خیلی ها با همین وسوسه کوله بار بسته و راهی جاده ها می شوند، همه چیز را به دل هایشان می سپارند و به سوی مقصدی، رهسپار می شوند.

دل کندن از روزمرگی ها و رفتن به سفر گاه وسوسه ای تمام نشدنی به جان آدم ها می اندازد. وسوسه ای که لحظه ای از ذهن بیرون نمی رود. خیلی ها با همین وسوسه کوله بار بسته و راهی جاده ها می شوند، همه چیز را به دل هایشان می سپارند و به سوی مقصدی، رهسپار می شوند.

اینکه جاده به کجا می رسد بستگی به حال و هوایت دارد، گاه سر از طبیعتی بکر در می آوری ، گاهی در قلب بیابان و کویر در سکوت غرق می شوی، گاهی به اعماق تاریخ سفر می کنی و بعضی وقت ها هم دلت هوای روستا و طعم خالص زندگی را دارد.

اگر غرق در زندگی شهری و دغدغه هایش شده باشی چشیدن طعم سادگی روستاها برایت تجربه ای رویایی می شود. تجربه ای که آرامش را برایت به ارمغان می آورد و فرصتی برای دور شدن از روزمرگی ها به تو هدیه می کند. اگر هوس سفر به دنیای ساده ی روستاها، لحظه ای رهایتان نمی کند کوله بارتان را ببندید و با ماه همراه شوید.

سفری خواهیم داشت به قلب یکی از #روستاهای بکر ایران که با تمام سادگیش لذتی کم نظیر را نصیبمان می کند. راهی جاده ی پر پیچ و خم چالوس می شویم تا به روستای ناتِر در استان مازندران برویم.

با کارناوال در این سفر همراه باشید…

غرق در زیبایی های جاده می شویم

با دور شدن از خانه و راهی شدن در جاده ها برای رسیدن به مقصد به یکی از زیباترین جاده های کشور عزیزمان می رسیم. جاده ای پر پیچ و خم که نامش جاده ی 57 است و امروز با نام #جاده چالوس شناخته می شود و میزبان همیشگی مسافران و گردشگران است.

دل سپردن به این جاده یعنی غرق شدن در زیبایی های کم نظیری که تا رسیدن به مقصد، همراهیتان می کنند. اینکه تقویم، کدام فصل را نشان می دهد فرقی نمی کند، زیبایی این جاده را در چهار فصلش می توان دید و لمس کرد. از ابتدا که واردش می شوی تا انتهایش پر است از فرصت هایی برای دیدن و شنیدن و چشیدن!

حتی اگر فرصت کمی داشته باشی در همان دقایق اول، لحظه های خوبی را خواهی ساخت. لحظاتی که یاد آوریشان لبخند شیرینی بر صورت ها می نشاند.

مقصد ما هم در نزدیکی همین زیبایی ها پنهان شده و ما را به سوی خود می خواند…

photo by mohammad tayeb mahmoudi

روستای ناتِر ؛ گنج زیبای کوهستان

در 50 کیلومتری شهر چالوس یک جاده ی فرعی ما را از زیبایی های جاده جدا می کند. به مقصدمان نزدیک و نزدیک تر می شویم و این را می شود از استشمام هوای پاک، که هر لحظه بیشتر به اعماق جانمان می رود، فهمید. مناظری که از کنارشان عبور می کنیم هر کدام تصویری را در خاطرمان ثبت می کنند و در آخر روستای ناتر در قاب چشمانمان جای می گیرد.

نگاهمان هر طرف که می چرخد بیشتر در سادگی و زیبایی فرو می رویم. ناتر نزدیک 2500 سال است که در میان کوهستان جا خوش کرده است اما هنوز هم می شود تازگی را در اینجا لمس کرد. خانه هایی که با معماریِ قدیمی و از کاهگل و سنگ و چوب ساخته شده اند رنگی از اصالت را به روستا پاشیده اند. یونجه زارها و جالیزها، این روستا را در آغوش گرفته اند و درختانی چون گردو، سیب، فندق، اجا، بید، صنوبر و تبریزی در جای جای آن دیده می شوند.

هر آنچه که به چشم می آید جلوه هایی از سادگی و تازگی را به نمایش می گذارد و همه ی آنچه شنیده می شود سکوت کوهستان و نوای پرندگان خوش آواز است که هر لحظه بیشتر به آرامش، نزدیکمان می کنند.

دیدنی های روستای ناتر

منطقه های سرسبز بارینگتون و کندیچال با آن مراتع سرسبز، بساط خود را در مجاورت با کوهستان و نزدیکی روستای ناتر پهن کرده اند و طبیعت را با خود آراسته اند. جنگلی که در جنوب روستا می باشد درختان خود را در نهایت زیبایی به نمایش گذاشته است.

چشمه های روستا، آب گوارایی را به ساکنان زمین هدیه می دهند. قلقله چشمه و ککی چشمه و چشمه لنار با آب خنک و گوارا به این روستا زندگی بخشیده اند. چشمه ی شفابخش داریو در منطقه ی کندیچال از آن دسته چشمه های گازدار است که بیماری هایی همچون سنگ کلیه را بهبود می بخشد.

امامزاده فضل فاضل سایه ی رحمتش را بر روستا گسترانیده و جای خاصی در ایمان و قلب مردمان این منطقه دارد. همه ی ساکنان اعتقاد زیادی به این امام زاده و معجزاتش دارند. بقعه ی این امام زاده ی بزرگوار بر بالای کوهی واقع شده است، بنای این بقعه دارای پلانی هشت ضلعی می باشد و گنبد دو پوش با نمای داخلی نیم دایره و نمای بیرونی هرمی به صورت هشت ضلعی بر روی بنا استوار است.

با ذوب شدن برف کوهستان در برفچال های تمار ( محلی که برف را در آن انبار می کنند ) منطقه ی کندیچال، رودخانه ی آیسورار جریان پیدا می کند و به سمت شرق پیش می رود. این رودخانه در مکانی به نام مکارود به رودخانه ی چالوس می ریزد و در مسیر پرفراز و نشیبش حیات را در منطقه، جاری می سازد.

آبشارِ بارینگتون در فاصله 3 کیلومتری غرب روستا، موسیقی آب را می نوازد و صدایش در منطقه طنین انداز است. کوهستان با قله های مسمور، تخت سلیمان، کرچم و حمم کر، شکوهش را به رهگذران می نمایاند.

آبشار بارینگتون

خوش گذرانی در ناتر

با ورود به روستای ناتر محو تماشای زیبایی های این روستا خواهید شد. قدم زدن در کوچه های روستا و تماشای معماری خانه ها، لذت کم نظیری را برایتان به ارمغان می آورد، با کمی گشت و گذار متوجه می شوید که در یکی از بهترین مکان ها برای عکاسی هستید پس ثبت تصاویر را ازدست ندهید.

به بقعه ی امامزاده فضل فاضل هم سری بزنید و مشغول راز و نیاز شوید. اگر علاقه مند به کوهنوردی هستید این منطقه ی کوهستانی با قُلل سر به فلک کشیده اش لحظات خوبی را برای شما می سازد.

به نزدیکی رودخانه و آبشار بروید و لذت آب بازی را تجربه کنید تا خستگی از تنتان در برود. پیاده روی در مناطق سرسبز و کوهستانی و استشمام هوای پاک، خاطرات خوبتان را تکمیل خواهد کرد.

اگر در فصل بهار و تابستان راهی ناتر شدید، چیدن و جمع آوری گیاهان داروییِ با ارزش این منطقه را فراموش نکنید.

بهترین فصل سفر

طبیعت است و چهار فصل زیبا، که هرکدام تصویری تازه را به نمایش می گذارند. اگر سرما را به جان می خرید، لباس سپید زمستان در کوهستان دیدنی است، پاییز هم همه ی رنگ های طبیعت را به منطقه می پاشد و بهار و تابستان شکوفه ها و سبزی درختان را به ارمغان می آورند. اما اگر به دنبال آب و هوایی مطبوع در فصول گرم سال هستید این روستا را به شما پیشنهاد می کنیم چرا که هوای آن خنک تر از حد معمول می باشد.

اقامت در روستای ناتر

روستای ناتر هنوز مجهز به امکانات اقامتی نشده است. اقامت در شهر های نزدیک همچون چالوس و مرزن آباد به شما پیشنهاد می شود. همچنین در صورتی که با اصول کمپینگ آشنایی دارید می توانید یک شب را مهمان طبیعت باشید.

آب و هوای روستای ناتر

این روستا در ارتفاع 2200 متری در جوار منطقه ای کوهستانی واقع شده است و به دلیل قرار گیری در این موقعیت، در ماه های سرد سال برودت هوا در آن بیشتر از حد معمول است. در ماه های گرم سال آب و هوای این منطقه معتدل و مطبوع می شود و به همین جهت این روستا را می توان از ییلاقات به شمار آورد.

مردم روستای ناتر

جمعیت روستا در سال 1385، 6800 نفر برآورد شده است. اکثر ساکنین روستا با هم نسبت فامیلی دارند و جزء یکی از طایفه های مجیدناتری، شمس ناتری، علیرضاناتری، صادق ناتری و شمس پور هستند. آب و هوای مناسب و خاک حاصلخیز امکانات کشاورزی را فراهم نموده است اما به دلیل برودت هوا در سه فصل بهار، پاییز و زمستان، اهالی روستا به صورت قشلاق نشینی در شهرستان چالوس ساکن و مشغول به کارهای ساختمانی می شوند.

مردم روستا به دامپروری هم اشتغال دارند و یکی از آیین های سنتی این روستا مراسم پشم چینی گوسفندان است که با نام گوسن برینگا شناخته می شود.

زنبور داری نیز به مرور زمان به یکی از مشاغل روستاییان تبدیل شده است. در گذشته بعضی از اهالی ناتر در باغچه های خود به طور سنتی تعدادی کندوی زنبور عسل را نگهداری می کردند اما وجود گلزارهایی که سراسر مراتع را پوشانده اند، بهترین فرصت برای زنبورداری را در فصل تابستان به اهالی می دهند.

معماری روستای ناتر

معماری روستا، ترکیبی از معماری سنتی و مدرن است که در کنار هم وجود دارند. معماری قدیمی، شامل ساختمان های متراکم شده می باشد که به دلیل ساختار ویژه و روش به کار گیری مصالح در مقابل عوامل طبیعی از قبیل سرما، گرما، باد و بوران، توفان و از همه مهم تر زلزله استحکام خود را حفظ می کند. این خانه ها دارای سازه هایی با سنگ، چوب و ملاتی از خاک رس هستند که ابتدایی ترین نوع ساخت و ساز را به نمایش می گذارند. استفاده از سنگ در سازه ها و شیوه ی معماری لته سر در مناطق کوهستانی به وفور دیده می شود و ناتر نیز از این قضیه مستثنی نیست.

تاریخ روستای ناتر

قدمت ناتر را 2500 سال می دانند و می گویند که مردمانش از منطقه خرم آباد تنکابن (شهسوار) مهاجرت نموده و در این مکان کوهستانی ساکن شده اند. امروزه این روستا دارای سه محله ی اتر (بافت قدیمی و باستانی)، پشتالو، علی گاسر (محله تازه تأسیس و قشلاق نشین) می باشد.

در گذشته این روستا از مسیر دلیر (روستایی در جنوب غرب ناتر)، به وسیله رشته راهی فرعی به طالقان نیز منتهی می شد، این راه، قدیمی ترین مسیر ارتباطی روستاهای شمالی کوهستان غرب با طالقان به حساب می آید، این مسیر کوهستانیِ صعب العبور از نیمه دوم بهار تا نیمه پاییز با پای پیاده قابل دسترسی بود اما با تلاش یکی از اهالی ناتر در مرمت آن، قابلیت عبور چهار پایان از قبیل اسب و قاطر نیز امکان پذیر شد.

نام گذاری روستا

ناتر در لغت به معنای نگهبانِ دشت است. این روستا در مرتفع ترین نقطه ی کوهستان قرار دارد و مشرف به دشت کلار دشت می باشد به همین دلیل این نامگذاری بی معنا به نظر نمی رسد. در برخی منابع ناتر با معنای نهادینه بر آبِ فراوان به کار می رود با توجه به وجود 44 چشمه ی گوارا و معدنی در این روستا این معنا هم می تواند صحیح باشد.

پوشش گیاهی

جنگل ها، مراتع، سبزه زارها، گلزارها، مزارع و علفزارها در جای جای این منطقه ی زیبا به چشم می خورند. بز پلهم پرتالی، پلهم، تلس، چچم،چماز، درزن تکی، زفن زنک، ساس واش، سرخس شیر(شبدرکوهی)، سازی، شنگ، گزری، گرز، گزنه، کرگزنا، مچه، منا، کوکلاشک، ککی ماره، کرچام، کو واش، الندره، اجا، تل سف، حمرو، راش، زرشک، سرماگ، شیردار، کرپ، کرزل، کچت، کلیکک، کنس، گالش انگیرک، گو هلیک، مخرا، ملج، موزی، ولیک و هلی دار از جمله گیاهانی هستند که در این منطقه می رویند.

در این میان، گیاهان دارویی این روستا نیز از اهمیت و شهرت خاصی برخوردارند، از میان آنها می توان به آیشم، باریجه، پر سیاوشان، ترم، تشی گزر، ترش اساگ، جرن، زرشک، زمنج، سیر کوهی، سوسن، شماقل، شقایق، فشکی واش، کوچای، لاری، مهر اساگ، ولزلفک، نسترن کوهی و هلاله سر اشاره نمود.

موقعیت جغرافیایی

روستای زیبای ناتر از توابع شهرستان چالوس در استان مازندران است و در ارتفاع بیش از 2200 متری از سطح دریا قراردارد. این روستا از جنوب با یک جنگل انبوه، از غرب با روستای الیت و دلیر، از شرق با روستای بیجدنو و از شمال با کوه‌های کلاردشت محدود شده است.

راه دسترسی

برای رفتن به روستای ناتر، راهیِ جاده چالوس شوید، در محور چالوس کرج در چهار کیلومتری مرزن آباد و در محور کرج – چالوس چهار کیلومتر پس از مرزن آباد وارد جاده ی آسفالته و کوهستانی شوید. طول این جاده حدود 35 کیلومتر است و درختان سوزنی برگ در دو طرف آن به چشم می خورند. روستاهای طویر، کوتر، مرس، مکار، عالیرو، فشکور، خارس و بیجده نو نیز از این جاده قابل دسترسی هستند. پیش تر از این روستای ناتر، آخرین روستای منطقه ی کوهستانی به شمار می آمد اما با احداث جاده ی مرتعی امکان ادامه ی مسیر تا روستای دلیر و الیت هم وجود دارد.

دغدغه های کارناوالی

روستای ناتر یکی از 33 روستای با ارزش کشور می باشد که با تمام قابلیت های گردشگری مانند بسیاری روستاهای دیگر، آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است. سر درآوردن خانه های نوین در این روستا می تواند زنگ خطری برای تخریب بافت باستانی این روستا باشد. ما در کارناول امیدواریم با معرفی این روستای بکر بتوانیم قدمی در شناساندن آن برداریم. این روستا می تواند به یکی از مقاصد گردشگری پر رونق تبدیل شود و در اقتصاد به جامعه ی محلی کمک شایانی نماید.