دکتر غلامرضا نادری؛ متخصص ارتوپدی
افیوژن مفصل هنگامی اتفاق می‌افتد که مقدار بیش‌ازحدی مایع در یک مفصل جمع شود.
هنگامی‌که این وضعیت در زانو رخ می‌دهد، معمولاً تورم زانو یا آب آوردن زانو نامیده می‌شود. این مشکل می‌تواند درنتیجه یک آسیب یا بیماری باشد.
همه انسان‌ها مقداری مایع در مفاصل خوددارند. این مایع مانند یک سیستم روان کننده عمل می‌کند که ساییدگی را کاهش داده و به حرکت روان مفصل کمک می‌کند.
جهت کسب اطلاعات بیش‌تر درباره عوامل آب آوردن زانو، اقدامات قابل انجام و چگونگی جلوگیری از آن به خواندن مطلب ادامه دهید.
علائم آب آوردن زانو
در اغلب اوقات، آب آوردن زانو تنها یک زانو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این وضعیت، فرد ممکن است احساس سنگینی در مفصل خود کند.
همچنین این زانو در مقایسه با زانوی دیگر متورم‌تر به نظر می‌آید.
دیگر علائم و نشانه‌ها عبارت‌اند از:
تورم و قرمزی پوست در اطراف کشکک زانو
سفتی مفصل و مشکل در راست یا خم کردن پا
درد و حساسیت به لمس مخصوصاً در هنگام قرار گرفتن وزن بر روی زانو
گرم‌تر بودن زانو نسبت به‌زانوی دیگر
آب آوردن زانو، راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها یا انجام فعالیت‌های روزانه را با مشکل همراه می‌کند.
چه چیزی سبب آب آوردن زانو می‌شود؟
چندین دلیل برای تجمع آب در زانو وجود دارد. برخی از این دلایل عبارت‌اند از:
✔ استفاده بیش‌ازحد از زانو (آسیب مکرر)
✔ پارگی رباط یا منیسک
✔ شکستگی استخوانی
✔ عفونت باکتریایی
✔ بورسیت پره پاتلار (التهاب بورس جلوی زانو)
✔ استئوآرتریت (آرتروز) یا آرتریت روماتوئید (التهاب مفصل)
✔ نقرس یا نقرس کاذب
✔ کیست‌ها یا تومورها
این مایع معمولاً از گلبول‌های سفید، مواد شیمایی خاص ترشح‌شده از گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و مواد لغزنده طبیعی (که از سلول‌های غلاف مفصل ترشح می‌شوند) تشکیل می‌شود.
هنگامی‌که فرد به آسیب زانو مبتلا می‌شود پاسخ طبیعی بدن، تولید مایعات برای محافظت از آن است. گاهی اوقات، بیش‌ازحد مایع تولید می‌شود.
چه کسی در معرض خطر است؟
افرادی که فشار بیش‌ازحد بر روی زانو خود اعمال کرده یا دچار آسیبی غیرمنتظره می‌شوند در معرض خطر ابتلا به این مشکل هستند.
عواملی هستند که می‌توانند خطر ابتلای فرد را افزایش دهند.
این عوامل شامل موارد زیر می‌شوند
سن
به‌طورکلی همراه با افزایش سن، خطر ابتلا به مشکلات زانو نیز افزایش می‌یابد.
ورزش
ورزش‌هایی مشخص مانند کشتی، بسکتبال و فوتبال می‌توانند سبب کشیدگی یا پیچ‌خوردگی زانو شوند.
شغل
افرادی که به باغبانی، موکت کردن، تعمیر سقف و شغل‌های دیگری مشغول‌اند که نیازمند ایستادن بر روی زانوها به مدت طولانی است خطر بیش‌تری برای تجمع مایع در بورس‌های زانوی خوددارند.
بورس‌ها کیسه‌هایی اطراف مفاصل هستند.
وزن
اضافه‌وزن بر روی مفاصل زانو فشار آورده و می‌تواند به فرسایش آن‌ها منجر شود.
بیماری‌ها
استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید می‌توانند سبب ایجاد مشکلاتی در زانو شوند.
ریسک ابتلا به افیوژن زانو در صورت داشتن اضافه‌وزن افزایش می‌یابد.
آب آوردن زانو چگونه تشخیص داده می‌شود؟
هرکسی ممکن است برای چند روزی به زانو درد مبتلا شود.
در بسیاری از موارد بالا نگه‌داشتن زانو، استراحت، استفاده از یخ و مصرف مسکن‌های بدون نسخه علائم را بهبود می‌دهند.
علائم نشان‌دهنده ضرورت مراجعه به پزشک شامل موارد زیر می‌شوند
آسیب دیدن زانو
ناتوانی در خم یا راست کردن زانو
احساس ناراحتی پس از چند دقیقه ایستادن یا راه رفتن
قرمزی، گرم بودن هنگام لمس و بزرگ‌تر بودن زانو نسبت به‌زانوی دیگر
بهبود نیافتن درد و حساسیت به لمس در زانو
پزشک از فرد درخواست می‌کند تا سابقه پزشکی خود را برای او بازگو کند. سابقه پزشکی شامل هرگونه مشکلات مرتبط با زانو و فعالیت‌هایی جسمانی می‌شود که فرد در آن‌ها شرکت کرده است.
برای مثال این فعالیت‌های جسمانی می‌توانند ورزش‌هایی باشند که بر روی زانو فشار وارد می‌کنند.
همچنین، پزشک یک معاینه فیزیکی کامل ازجمله بررسی محدوده حرکتی زانورا برای بیمار انجام خواهد داد و گاه پس‌ازآن مقداری از مایع زانو را بیرون می‌کشد.
به این کار آسپیراسیون مفصل نیز گفته می شودکه به‌وسیله واردکردن یک سوزن باریک و بلند انجام می‌شود.
آسپیراسیون مفصل می‌تواند ظرف چند دقیقه در مطب پزشک صورت گیرد.
مایع کشیده شده می‌تواند جهت بررسی وجود موارد زیر مورد آزمایش قرار گیرد
وجود باکتری ایجادکننده عفونت
کریستال‌ها، پروتئین و گلوکوز که می‌توانند بیانگر ابتلا به نقرس یا دیگر بیماری‌ها باشند.
گلبول‌های قرمز که می‌توانند بیانگر آسیب باشند.
همچنین، برداشتن مقداری مایع می‌تواند سبب کاهش فشار در زانو شود. آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، MRI، سی‌تی‌اسکن و سونوگرافی می‌توانند در تشخیص علت مشکل مفید باشند.
