محسن هاشمی: قول داده‌ام رئیس محافظه‌کار نباشم

به گزارش الف، رییس شورای شهر تهران گفت و گویی با مهر داشته که آن را می خوانید :

*ارزیابی کلی‌تان از یک سالی که از عمر شورا گذشته، چیست؟ به خصوص اینکه در سالگرد یک سالگی شورا برخی از اعضا از کسانی که به آنها رای داده بودند، عذرخواهی کرده و گفتند نتوانستند آنطور که باید قدردان رای مردم باشند.

-  آنچه جزء اهداف اعضای شورای شهر و از جمله بنده است، کسب رضایت شهروندان تهرانی است. به خصوص آنکه شورای پنجم را می توان شورای مردم نام نهاد زیرا بالاترین نسبت رای را در میان انتخابات شوراها داشته است و حضور چشمگیر مردم را نسبت به انتخابات قبلی در این دوره شاهد بودیم.

 به همین نسبت توقعات مردم نیز بالاتر رفته، در نتیجه وظیفه ما هم نسبت به آنها سنگین تر شده است. البته این به آن معنا نیست که ما تنها وظیفه داریم در برابر کسانی که به ما رای داده اند رضایتمندی ایجاد کنیم بلکه وقتی ما نماینده مردم می شویم، نماینده آنهایی که به ما رای نداده اند هم هستیم. می توان با انجام برخی کارها رضایت دوطرف را جلب کرد. بنابراین ما باید به نقاط مشترک موجود فکر کنیم.

 البته نظرات متفاوت نیز وجود دارد که ما باید سعی کنیم باعث ناراحتی آنهایی که با ما هم نگاه نیستند هم نشویم و بیشتر به سمت ایجاد همدلی و در نهایت رسیدن به هدف اصلی که رضایت شهروندان است گام برداریم. البته برایند فعالیت شورای شهر پنجم در سال نخست این نبوده که نیاز به عذرخواهی باشد. شورای فعلی طی یک سالی که گذشت فعالیت جامعی داشته، به وظایف خود عمل کرده اما برایند فعالیت شورا در شهرداری دیده می شود و مهمترین تصمیمی که شورا می گیرد انتخاب شهردار است و بعد برنامه های شهردار، نیروهایی که برای همکاری انتخاب میکند، نحوه عمل آنها و... بنابراین مردم ما را تنها به عنوان اعضای شورای شهر محک نمی زنند و اگر مردم تنها ما را به عنوان شورای شهر ارزیابی کنند، به نظرم نمی آید نیازی به عذرخواهی باشد، چون ما به همه وظایف‌مان که حضور در جلسات شورا، کمیسیون ها و کمیته ها بوده عمل کرده ایم. حدود 99 درصد اعضاء یعنی 20.135 از 21 عضو شورا در تمامی جلسات حضور داشتند. 60 جلسه هم اندیشی برگزار شده و 500 جلسه کمیسیونها و بالای هزار ملاقات و بازدید اعضا از پروژه ها، مناطق و محلات شهر تهران داشته اند. 54 طرح و 40 لایحه در صحن بررسی شده است.

ما در این یک سال توانستیم از وضعیت شهرداری آگاه شویم. به خصوص آنکه در 6 ماه اول همیشه زمان برآورد کارها و یادگیری و اطلاع گیری بوده که در این مدت به خوبی در این حوزه عمل کرده ایم. نکته دیگر اینکه باید با همدلی و روش هایی که باعث تنش در جامعه نشود، کارها را پیگیری می کردند که این وظیفه نیز به خوبی انجام شده است. یعنی یک شورای همدلی که ضمن افتراق رای، باز هم همدلانه رفتار کردند. درست است شورا، شورای اصلاح طلبی است اما اعضاء از احزاب مختلفی هستند و ما به همین خاطر مجبور شدیم تقریباً 60 جلسه هم اندیشی در کنار 81 جلسه صحن برگزار کنیم، به اضافه اینکه بیش از 20 جلسه تلفیق نیز برگزار کردیم. یعنی معادل جلسات صحن، ما جلسات هم اندیشی و تلفیق برگزار کردیم و همین برگزاری جلسات باعث شده با وجود آنکه ما تضارب آراء داریم، در تصمیم گیری ها همدلانه رفتار کنیم و می توان گفت شورا نمره بالای 17-18 می گیرد. تنها نکته ای که به نظر می آید نمره شورا را کاهش دهد و به نمره متوسط 15 برساند، انتخاب 4 شهردار و سرپرست بود و همین موضوع باعث شد آنچه تبلور فعالیت های ما در جامعه است نتوانیم به رخ بکشیم و مردم حس کنند فعالیت و ایده های ما در جامعه دچار وقفه شده است. این موضوع باعث شد که ما یک مقدار به سمت عذرخواهی از جامعه برویم و عذرخواهی ما عمدتاً در بعد اجرا است که مربوط به شهرداری می شود. البته عدم ثبات در شهرداری آنچنان به شورا ارتباط ندارد و به دلایلی بیرون از شورا مربوط می شود که خیلی از آنها نیز قابل گفتن نیست و امیدواریم کم کم این مشکلات حل شود و فعالیت هایی که ما انجام می دهیم در بعد اجرایی نیز بازتاب پیدا کند.

*یک بار در صحن از همدلی افراطی میان اعضای شورای شهر گفته بودید. با وجود اینکه الان در سخنانتان از تضارب آراء می گویید به نظر می آید در برخی موارد این تفاوت دیدگاه در آراء منعکس نیست و این با روح شورایی در تضاد است.

- این موضوع به دو دلیل است، اصولاً می گویند رقیب همیشه لازم است که همدلی ایجاد کند. این رقبا هستند که باعث همدلی بین ما می شوند و نکته دیگری که ما را به همدلی نزدیک می کند، تجربه شورای اول است. چون همیشه زمانی بین ما یک موضوعی مطرح می شود، این موضوع یادآوری می شود، برای همین این برای ما عبرت شده است. بنابراین علاوه بر اینکه رقیب برای ما مهم است، تجربه و عبرت هم برای ما مهم است. چون ما هر دوی اینها را داریم، همدلی ما نیز زیاد شده است.

موضوع دیگر این است که انقلاب طی این سالها پخته تر شده، مسئولینش نیز پخته تر شده اند. این تجاربی که در طول این چند سال جمع شده است، اصولاً به سمت حرکات تند و خارج از نُرم نروند و درحقیقت این سنگینی اعضاء است که با وجود آنکه نظرات متفاوتی دارند، سعی می کنند در صحن با آرامش رفتار کنند که باعث تشکر ما است. ما در جلسات هم اندیشی گاهی نسبت به هم تند هم می شویم اما این تندی که لازمه بررسی هر کاری است به صحن منتقل نمی شود. البته اینگونه هم نیست که در صحن این رفتارها بروز نکند. گاهی نیز این اختلاف نظرها در صحن هم پیداست. مصداق این موضوع کاندید شدن خود من برای شهرداری است که به بنده رای ندادند. در جلسه هم اندیشی شاید می توان گفت بدترین کار را در موضوع افتراق، خودِ من کردم.  یا اینکه همین اواخر معاون حمل و نقل ترافیک شورا چند موضوع را در صحن مطرح کرد که رای نیاورد، بارها دیده اید که در صحن نیز حرف هایی در مقابله با هم می زنیم.

*اما همیشه شما با شیرینی و طنزی که دارید این برخوردها را به خوشی تمام می کنید

- سعی می کنم وقتی یک اختلافی شروع می شود، آن را به سمت شوخیِ جدی هدایت کنم. البته هیچکدام از این حرف هایی که بنده می زنم شوخی نیست و یادتان باشد همه این حرفها، همه اش جدی است و موضوعات جدی را به شوخی می گوئیم.

*در سالگرد شورا اعلام کردید طی این یک سال رئیس محافظه کاری بودید و در برخی از موضوعات کسب تجربه کردید آیا قرار است همچنان یک رئیس محافظه کار باقی بمانید؟

- خیر، قول دادم دیگر رئیس محافظه کار نباشم. در سال نخست روحیات برخی از اعضا را نمی شناختم البته با برخی از اعضا آشنایی داشتم اما میتوان گفت با بسیاری از اعضا روابط مستقیم کاری نداشتم بنابراین با روحیات آنها آشنایی نداشتم بنابراین روحیه آنها، روش و منش احساسات و نوع برخوردشان را در مواجهه با مسائل نمی دانستم. بنابراین لازم بود طی این مدت با تک تک اعضا و حساسیت هایشان آشنا می شدم و برای همین هم گفتم در یک سال گذشته محافظه کارانه برخورد می کردم و مساله دیگر اینکه نخستین بار بود که تجربه حضور در شورا را داشتم وقتی موضوعی مطرح می شد آن را به بحث می گذاشتم و هر موضوعی که روی میزم قرار می گرفت سعی می کردم در هیات رئیسه مطرح کنم با برخی اعضا مشورت کنم و این موضوعات را در هم اندیشی مطرح کنیم و در نهایت در خصوص موضوعاتی که مربوط به رئیس شورا می شد تصمیم گیری  کنم ولی همه تصمیمات مربوط به بنده به عنوان رئیس شورا نیست و جمع باید تصمیم بگیرد.

یکی دیگر از موضوعات برخورد با شهرداری است، به عنوان رئیس شورا وظیفه دارم شان شورا را در برابر شهرداری حفظ کنم. به همین دلیل هم در برخی موارد محافظه کارانه رفتار می کردم تا متوجه شوم اصولا چه برخوردهایی پیش می آید.

البته چون بنده  از سال 72 در شهرداری حضور دارم بعضی از موضوعات را می دانستم و قبل از آن نیز در زمان آقای کرباسچی که در ریاست جمهوری بودم دولت و شهرداری رابطه خوبی داشتند بنابراین به طور کامل نسبت به این موضوع آگاهی داشتم اما چه کنیم مرز نظارت و دخالت در فعالیت های اجرایی حفظ شود موضوعی بود که نیاز به کسب تجربه داشت که خوشبختانه این تجربه به دست آمد و امسال می توانیم صریح تر رفتار کرد که آثار آن را هم دیده اید و در بحث نظارت بر شهرداری قاطعانه تر برخورد کنیم.

*یکی از موضوعاتی که در نطق های اولیه خود به آن اشاره کردید بحث ابزارهای نظارتی شورا بود در این نطق چهار پیشنهاد برای اعضا مطرح کردید که نتایج نظارت خود را به دیوان محاسبات مجلس ارائه کنند، دیوان محاسبات شهری را راه اندازی کنیم. معاونت برنامه ریزی و پایش شورا را فعال کنیم و یا رویه گذشته را دنبال کنیم در حال حاضر کدام پیشنهاد به سمت اجرایی شدن رفته است؟

-هر چهار راه حل را فعال کرده ایم. در خصوص ایجاد دیوان محاسبات شهری نمی توانیم تنها در تهران آن را فعال کنیم بلکه باید این دیوان محاسبات برای همه شهرها طراحی شود، بنابراین ما نیاز به تغییر قانون داریم. این تغییر قانون توسط آقای الویری پیگیری می شود. در خصوص معاونت نظارتی شورا سازمان بازرسی کل کشور به ما اعلام کرد که ما نمی توانیم معاونت نظارت داشته باشیم بنابراین قدرتی که چهار دوره شوراهای قبلی  داشتند سازمان بازرسی کل کشور به ما اعلام کرد نمی توانیم داشته باشیم. اما یکی از اعضا را مسئول این کار کردیم اما عنوان معاونت نظارتی را به آن ندادیم ولی مسئولیت نظارت را بر عهده دارد همچنین این کار را بین کمیسیون ها پخش کردیم و اگر گزارشی برای من ارسال شود و لازم باشد ما از نظر نظارتی دخالت کنیم آن را به چند جا ارجاع می دهیم یک به کمیسیون مربوطه، دو به کمیته مربوطه.

 به طور مثال فکر کنید موضوع در حوزه میراث فرهنگی رخ دهد ما آن را به رئیس کمیته اجتماعی، رئیس کمیته میراث ارجاع می دهیم و همچنین آقای حبیب زاده که در موضوع نظارت با بنده همکاری می کند نیز این موضوع را پیگیری می کند و در سه جهت بحث نظارت پیگیری می شود و اگر لازم باشد دخالت می شود.

 دیده اید شورا تذکر زیاد دارد این تذکرها از دل همین بازدیدها و گزارش ها بیرون می آید. اگر موضوعی نیاز به دعوت داشته باشد از زیرمجموعه مربوطه دعوت می شود و موضوع از جهات مختلف بررسی می شود خوشبختانه هنوز موضوعی پیدا نکرده ایم که لازم باشد آن را به قوه قضاییه ارجاع بدهیم و یا تخلفی باشد که حتما قوه قضاییه باید به آن ورود پیدا کند و تبدیل به شکایت شود. روش دیگر نیز حسابرسی تمام سازمان ها و شرکت هاست که توسط کمیسیون برنامه و بودجه سال گذشته مناقصه ای برگزار شد و حسابرسان را از طریق مناقصه با هزینه پایین تر انتخاب کردیم و این شرکت ها در حال حسابرسی هستند. گزارش حسابرسی که به ما می رسد ما آن را دوباره به سازمان و شرکت مربوطه ارسال می کنیم تا پاسخ آن را دریافت کنیم. زمانی که پاسخ به ما رسید کمیسیون مربوطه کمیته تخصصی کمیسیون برنامه و بودجه و حتی عضوی که این موضوع به آن مربوط است ارجاع می شود و دفتر مصوبات آن را در بایگانی اش حفظ می کند و نسبت به سوالاتی که در حسابرسی پیش می آید ما حساس هستیم.

اگر موضوع مهمی باشد حتما آن را پیگیری کرده و در صورت نیاز برخورد می کنیم و آنطور نیست که نتایج حسابرسی ها را رها کنیم. بنابراین هر چهار موردی که گفته شده در نظارت ها به صورت جدی پیگیری شده است. بنده نیز به عنوان رئیس شورا تمام کارهای خود را کنار گذاشته ام و تک شغلی هستم و همه وقتم را در شورا برای رسیدگی به این موضوعات صرف می کنم. تا به حال هم هر موضوعی خواسته ایم جواب گرفته ایم و امیدواریم از این به بعد هم رویه همین گونه باشد.

*اگر ما بخواهیم تغییر را در روش ها ببینیم این تغییر در بودجه منعکس می شود بودجه سال 97 نسبت به سال 96 چه تغییری داشت جز حذف چند ردیف بودجه ای از ماموریت های اجتماعی شهرداری، خود شما نیز در زمان بررسی بودجه گفتید مردم باید پژواک رای خود را در بودجه سال 97 ببینند و اشاره کردید به افزایش درآمدهای پایدار و کاهش هزینه ها.

-دو نکته را اینجا باید عنوان کنم نخست اینکه بودجه ما انقباضی بسته شد. یعنی اینکه ما رقم بودجه را پایین آوردیم. وقتی رقم بودجه سال 95، 17 هزار میلیارد و 500 میلیون است و این رقم در سال 96 و 97 همان مقدار است با وجود آنکه 20 درصد سالیانه تورم داریم یعنی اینکه ما 20 درصد هزینه ها را کاهش داده ایم و این خودش یک تغییر محسوس است.

موضوع بعدی در بحث بودجه این است که همین که ما اجازه نداده ایم قانون فروشی و شهرفروشی شود و هولوگرام ها را حذف کردیم، قانون برج باغ ها را لغو کردیم، شوراهای معماری مناطق را محدود کردیم و درآمدهایی که بوی خلاف می داد را حذف کردیم خودش تحرک جدی برای سالم سازی بودجه بود و این اتفاق کاملا در بودجه افتاده و مشهود است.

در بحث درآمدهای پایدار، بعضاً مسائلی است که متکی به دو لایحه ای است که در دولت تدوین شده است. یکی مدیریت واحد شهری و دیگری لایحه درآمدهای پایدار. که این دو لایحه در دولت نهایی شده و ما از طریق مجلس  وضعیت آن را پیگیری می کنیم و یک نکته مهم دیگری که باعث می شود ما همچنان آن اثرگذاری که باید در لایحه بودجه نداشته باشیم، برنامه پنج ساله است.

آن زمان که بودجه برشی از برنامه سوم باشد، این تغییرات به خوبی به چشم می آید. بودجه امسال بر اساس سال پایانی برنامه دوم تنظیم شده است. بنابراین بودجه ای که بر اساس برنامه سوم تدوین شده، سیاست گذاری های مدیریت جدید شهری را نشان می دهد. ما در حال منتظریم شهرداری برنامه سوم را به ما ارائه کند و یکی از مهمترین دلایلی که شاید این تغییر دیده نشده این است که ما بودجه را بر اساس سیاستهای گذشتگان تدوین کردیم و همین هم یکی از دلایل عذرخواهی ما است و در بودجه 98 تبلور اندیشه شورای پنجم را خواهید دید.

*از صحبت های شما این برداشت می شود که همچنان برای حل مشکلات تهران باید منتظر حمایت های دولت باشیم. چرا ما به عنوان پایتخت به دنبال تغییر الگوی رفتاری خود نیستیم، به این صورت که پروژه هایی را بر اساس مشارکت عمومی اجرایی کنیم و هزینه های آن را نیز از مردم بگیریم، این انتظار برای حل مشکلات ما از سوی دولت باعث شده نه تنها این مشکلات حل نشود، بلکه به ابرچالش هایی برای تهران تبدیل شود.

-این سوال شما دو وجهه دارد. یکی بحث اختیارات شوراها است. همانطور که مجلس باید مصوباتش به تائید شورای نگهبان برسد و اگر اختلافی پیش آمد به مجمع تشخیص مصلحت می رود ما هم در شوراها همین مسئله را داریم و هرچه که خودمان تصویب کنیم را نمی توانیم اجرایی کنیم. این مصوبات به هیئت تطبیق می رود و اگر اختلافی پیش بیاید و ما به آن اصرار داشته باشیم به شورای حل اختلاف می رود. در نتیجه شوراها اختیارات آنچنانی که برای این تغییرات لازم است را ندارند و نمی توانند هر کاری که دلشان خواست انجام دهند و امکان ایجاد هزینه برای مردم ندارند.

دوم بحث افزایش مشارکت های مردمی است که این یکی از اولویت های شورا است و اخیراً هم صحبتی در خصوص بسته های سرمایه گذاری داشتیم. ما اعلام کردیم در شهرداری و شورای پنجم مشکلی در خصوص اعتبارات لازم برای نگهداشت شهر، پرداخت حقوق و هزینه های جاری شهر نداریم و می بینید به خوبی شهر در حال اداره است. اما آنچه که مهم است سرمایه گذاری عمرانی در شهر است که در طول 40 سال گذشته از روش های مختلفی استفاده شده و شهر  بدهکار شده و لذا منابعی که ما میتوانیم از آنها کمک بگیریم تا پروژه های عمرانی را به بهره برداری برسانیم، کم شده است. به طور مثال اموال شهر فروخته شده از بانک ها وام گرفته شده و بازپرداخت نشده در نتیجه بانکها دیگر به ما وامی نمی دهند. از فاینانس خارجی استفاده شده، بازپرداخت نشده، بنابراین ما با داخل و خارج دچار مشکل شده ایم. لذا باید به دنبال روش جدیدی باشیم. که همین روش اجرای پروژه های مورد نیاز شهر با استفاده از سرمایه گذاری بخش خصوصی است. این نظر مقام معظم رهبری و دولت نیز هست. مقام معظم رهبری در صحبت هایشان تاکید کردند چرا این نقدینگی سرگردان به سمت پروژه های اشتغال زا نمی برید؟ چرا این سرمایه ها باید به بازارهای ارز و سکه برود و این مشکلات را برای کشور ایجاد کند؟ لذا ما همین ایده را گرفتیم و طرحی نو درانداختیم و مدتی است روی آن کار می کنیم و بسته های  سرمایه گذاری را به مردم ارائه بدهیم که نقدینگیشان را به این سمت بیاورند و در پروژه های مختلف بدون اینکه وام بگیریم سرمایه گذاری کرده و سود آن را هم خودشان ببرند و خودشان هم آن را مدیریت کنند. اگر ما واقعاً بتوانیم این کار را به سرانجام برسانیم کار نویی است که در کشورهایی مانند چین نیز از همین روش استفاده شده است.

و نکته دیگر این است که دولت به ما اجازه بدهد که هزینه خدماتی که ما به مردم می دهیم را هم بگیریم و در موردش سوبسید ندهیم. البته مردم حق دارند در این حوزه چندان به ما اعتماد نکنند زیرا شهرداری یک دستگاه فربه است، هزینه‌های بالایی دارد و مردم می گویند شما کاری که می توانید با یک هزینه پایین انجام دهید، به دلیل آنکه فربه هستید، تشریفات کار را زیاد می کنید، نیروی اضافه دارید، سفر خارجی می روید، خودروی لوکس سوار می شوید، لب تاب می خرید و... بعد می خواهید پولش را هم از ما بگیرید و مردم می گویند ما به شهرداری پول می دهیم که هزینه هایش علی وار باشد. یعنی افراد کارهای خودشان را با امکانات شهر انجام ندهند. مردم به شهرداری اطمینان دارند که دو خودکاری باشد. یعنی هیچ کار شخصی از امکانات عمومی استفاده نشود. مردم با این رویه و روش با ما همراه می شوند. شهرداری باید ابتدا خودش را کوچک کند، هزینه هایشان را به حداقل برساند، بعد از آن بیاید بگوید ما زباله ها را جمع کردیم، هزینه جمع آوری زباله این میزان است، بنابراین هر شهروند به هر میزان که برای شهر هزینه ایجاد می کند عوارضش را نیز  بپردازد، آن زمان مردم با جان و دل این هزینه ها را می پردازند. اما اگر فکر کنند پولی که می دهند می خواهد صرف تشریفات مدیران شود، از دادن آن سرباز می زنند و مقاومت می کنند. اما آنچه که می تواند گل کار ما در مدیریت شهری باشد، همین بسته های  سرمایه گذاری است که باید بتوانیم 200هزار میلیارد تومان طی 10 سال یعنی سالی 20 هزار میلیارد تومان با بخش خصوصی برای تهران پروژه تعریف کنیم. حوزه های زیادی است که می توان این پروژه ها را تعریف کرد. در بعد حمل و نقل، گردشگری، استارت آپ ها، محیط زیست. البته ما باید سود بخش خصوصی را در این پروژه ها تضمین کنیم و این سود باید بالاتر از سود بانک ها باشد. در حال حاضر مشغول بررسی روی این روش ها هستیم.