نشست تهران چه تاثیری بر مساله ادلب خواهد داشت؟

خبرگزاری تسنیم: روز گذشته (جمعه) سومین نشست سه‌جانبه روسای جمهوری روسیه، ایران و ترکیه (ولادیمیر پوتین، حسن روحانی و رجب طیب اردوغان) در تهران برگزار شد. اصلی‌ترین موضوع رایزنی‌های رهبران سه کشور اوضاع در استان ادلب سوریه و روند حل و فصل مشکلات در این کشور بود.

در پایان این نشست روسای جمهوری روسیه، ایران و ترکیه سندی تحت عنوان «بیانیه تهران» را امضاء کردند که در آن از گروه‌های مسلح مستقر در منطقه کاهش تنش ادلب در خاک سوریه خواسته شده تا با دولت سوریه مصالحه کنند و تاکید شده که حل مشکل تروریست‌ها در این منطقه، کلید برقراری صلح در سوریه است.

مسکو، تهران و آنکارا توافق کردند تا به تلاش‌های خود برای دفاع از مردم سوریه و بهبود وضعیت انسانی در این کشور ادامه دهند. آن‌ها همچنین تسریع در روند شکل گیری قانون اساسی جدید سوریه را ضروری دانستند.

ولادیمیر پوتین در پایان این نشست از همتایان ایرانی و ترکیه‌ای خود دعوت کرد تا نشست بعدی آن پیرامون سوریه در روسیه انجام شود.

رئیس جمهور روسیه در پایان سفر رسمی خود به تهران، همچنین با علی خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی دیدار و گفتگو نمود. رهبر ایران تاکید نمود که یکی از مسائلی که تهران و مسکو می‌توانند درباره آن با یکدیگر همکاری داشته باشند، مقابله با اقدامات آمریکاست.

نابودی کامل تروریست‌ها در سوریه؛ راه حل مشکلات در این کشور است

روزنامه «راسیسکایا گازیتا» امروز نوشت: در شرایطی که روسای جمهوری سه کشور ضامن صلح در سوریه که مسئولیت اوضاع در منطقه کاهش تنش ادلب که اخیرا وضعیت آن متشنج شده را بر عهده دارند در تهران به دنبال یافتن راه حلی برای این مشکلات بودند، اوضاع در استان ادلب سوریه موضوع رایزنی‌ها در شورای امنیت سازمان ملل نیز قرار داشت که البته دیدگاه اعضای این شورا در این باره اصلا بر یکدیگر منطبق نیست.

بر اساس ارزیابی‌های مختلف، حدود 100 هزار ستیزه‌جو در گروه‌های تروریستی مختلف بخش اعظم استان ادلب که سه میلیون جمعیت دارد را تحت کنترل خود دارند. این گروه‌ها نه تنها مردم ساکن این منطقه را تحت فشار و کنترل خویش قرار داده‌اند، بلکه با استفاده از انواع تسلیحات نظامی، از جمله پهپاد‌های تهاجمی نیز سایر مناطق سوریه و از جمله تاسیسات نظامی روسیه در خاک این کشور را مورد حمله قرار می‌دهند.

علاوه بر این، وزارت دفاع روسیه هشدار داده که گروه‌های تروریستی در حال فراهم سازی مقدمات یک اقدام تحریک‌آمیز دیگر و به اجرا گذاشتن نمایشی ساختگی از یک حمله شیمیایی هستند. ضمن اینکه این اقدامات با کمک برخی کشور‌های غربی انجام می‌شود.

"ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه روز جمعه این استدلالات را به طور کامل با شرکای ایرانی و ترکیه‌ای در میان گذاشت تا ضرورت نابودی تهدیدات تروریستی در استان ادلب به هر قیمت را ثابت کند.

پوتین در نشست سران تهران تاکید کرد که مهمترین وظیفه در شرایط کنونی نابودی کامل گروه‌های تروریستی در استان ادلب است که تهدیدی مستقیم برای امنیت مردم این منطقه هستند. وی ابراز امیدواری نمود ستیزه‌جویان در سوریه که دست از مقاومت بر داشته و سلاح‌های خود را زمین بگذارند.

رهبران روسیه، ایران و ترکیه در بیانیه پایانی نشست خود غیرقابل تغییر بودن پایبندی به استقلال و وحدت سوریه که باید مورد احترام همه کشور‌ها قرار بگیرد را مورد تاکید قرار دادند، ولی یادآور شدند که این مسئله بهانه برای ممانعت از مبارزه قاطع با تروریست‌ها و ترویج جدایی طلبی در این کشور نخواهد بود.

در این سند، ادامه همکاری‌های سه کشور تا نابودی کامل تهدیدات تروریستی مورد تایید قرار گرفته، ضمن اینکه سران سه کشور تاکید کردند که مناقشه در سوریه راه حل نظامی ندارد و صلح و ثبات در سوریه باید تنها از طریق یک روند سیاسی به دست آید.

مسکو، تهران و آنکارا چه توافقاتی درباره اوضاع ادلب انجام داده‌اند؟

روزنامه اینترنتی «وزگلیاد» در تحلیلی نوشته است: نتیجه رایزنی‌های روز جمعه روسای جمهوری روسیه، ایران و ترکیه نشان می‌دهد که سه کشور توانسته‌اند به توافقی درباره راه حل مشکلات در استان ادلب سوریه دست یابند. ولی این توافقات چه هستند؟

از زمان ایجاد اتحاد سه‌جانبه بین مسکو-تهران-آنکارا، اوضاع در سوریه به طور اساسی تغییر پیدا کرده است. بشار اسد موفق شده تا کنترل بر بخش اعظم خاک سوریه را به دست آورد و اکنون همه گروه‌های مسلح مخالف دمشق در یک استان، یعنی ادلب جمع شده‌اند که تعداد آن‌ها به ده‌ها هزار نفر می‌رسد که تعداد کمی نیست و همه می‌دانند که باید وضعیت آن‌ها مشخص شود. این افراد یا باید در عملیات نظامی ارتش سوریه از بین بروند، یا خلع سلاح شده و یا با گذاشتن اسلحه‌های خود، از خاک سوریه خارج شوند.

به نوشته این روزنامه، آمریکایی‌ها همچنان ادعا می‌کنند که اوضاع در سوریه به آن‌ها بستگی ندارد، در حالیکه در آستانه نشست تهران مقامات واشنگتن اعلام کردند که به شدت نگران وخامت اوضاع در استان ادلب بوده و به همین دلیل از اجرای طرح خروج نیرو‌های نظامی خود از شمال سوریه تا پایان سال صرف‌نظر کرده‌اند. علاوه بر این، توان قابل توجهی از ناوگان دریایی آمریکا نیز در دریای مدیترانه متمرکز شده تا در صورت آغاز عملیات نظامی در ادلب، به بهانه استفاده از سلاح شیمیایی به مواضع ارتش سوریه حمله کند.

البته این مسئله تغییری در اوضاع ایجاد نکرده و حتی روند حل مشکلات در استان ادلب را کند نخواهد کرد. چرا که در حال حاضر همه چیز بستگی به مواضع سه کشور روسیه، ایران و ترکیه دارد. روسای جمهوری این سه کشور از گروه‌های مسلح در استان ادلب خواسته‌اند تا سلاح‌های خود را زمین بگذارند و از طریق صلح آمیز به خواسته‌های سیاسی خود دست یابند.

حتی ترکیه نیز مخالفتی با خلع سلاح بخشی از گروه‌های مسلح غیرقانونی در منطقه ندارد، ولی مایل نیست که عملیات نظامی گسترده در این منطقه اجرا شود. این در حالی است که نیرو‌های دولتی سوریه با حمایت روسیه در حال آماده سازی یک عملیات بزرگ ضدتروریستی در استان ادلب هستند. مقامات آنکارا نمی‌خواهند تا کنترل خود بر بخشی از این استان را از دست بدهند.

اختلاف نظر مسکو و آنکارا در این رابطه حتی در اظهارات رهبران روسیه و ترکیه در نشست تهران نیز مشهود بود. البته بعد از رایزنی‌های چند ساعته روسای جمهوری روسیه، ایران و ترکیه در نهایت مشخص گردید که نشست بعدی سران سه کشور احتمالا در اوایل سال آینده میلادی در مسکو برگزار خواهد شد تا در جریان آن وضعیت تفکیک گروه‌های مسلح سازش ناپذیر و آن دسته از آن‌ها که آماده خلع سلاح هستند، تعیین شود. تا آن زمان، بخشی از منطقه استان ادلب همچنان تحت کنترل نیرو‌های دولتی سوریه قرار نخواهند داشت. به موازات این مسئله، روند بازگشت پناهجویان به مناطق مختلف سوریه نیز تسریع خواهد شد.

البته کارشناسان بر این عقیده هستند که تا قبل از برقراری کامل صلح و ثبات در سوریه نباید منتظر بازگشت موج بزرگی از پناهجویان به این کشور بود. بدین ترتیب انتظار می‌رود که در نشست سران بعدی در مسکو تصمیم گیری نهایی درباره تعیین خطوط مرزی و تثبیت اوضاع در ادلب انجام گیرد.

دورنمای روند اوضاع در استان ادلب همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد

روزنامه «ایزوستیا»، چاپ مسکو نیز در تحلیلی به این نتیجه گیری رسیده است که نشست سران تهران به طور مشخص سناریوی روند آتی در استان ادلب را آنطور که پیش از این انتظار می‌رفت، مشخص نکرد و این مذاکرات را نمی‌توان به طور کامل موفقیت‌آمیز نامید. حال باید دید چه چیز مانع از توافق طرفین شده و آیا امیدواری برای دستیابی به توافق همچنان وجود دارد؟

به نوشته این روزنامه، با وجود اینکه وضعیت استان ادلب اصلی‌ترین موضوع مذاکرات در نشست سران تهران بود، ولی راه حل مورد توافقی بین طرفین مذاکره کننده حاصل نشد. البته آن‌ها تاکید کردند که مبارزه با تروریسم در سوریه باید ادامه یابد، ولی اختلاف نظراتی بین دیدگاه تهران و مسکو از یک سو و آنکارا، از سوی دیگر درباره ابعاد دیگر مسائل وجود دارد و مواضع رئیس جمهور ترکیه آشکارا با طرف‌های روسی و ایرانی متمایز بود.

در حالیکه پوتین اولویت اصلی در حل و فصل اوضاع در سوریه را بدون تردید نابودی کامل تروریسم در این کشور نامید، ولی اردوغان تاکید کرد که آنکارا کمافی السابق مخالف اجرای عملیات نظامی ارتش سوریه در استان ادلب است. به گفته وی، نباید این منطقه را دو دستی به تقدیم دولت سوریه نمود.

این روزنامه یادآور شده، احتمال دارد عملیات گسترده علیه تروریست‌ها در استان ادلب به تعویق بیافتد، ضمن اینکه اکنون مشخص شده که انجام این عملیات باعث واکنش شدید آنکارا شده و حتی توافقات در چارچوب مذاکرات آستانه را با مشکل مواجه سازد. ضمن اینکه باعث تیرگی روابط روسیه و ترکیه نیز خواهد شد که مسلما آمریکا نیز از این وضعیت به نفع خود استفاده خواهد کرد.

واضح است که چنین روند اوضاعی مورد رضایت مسکو قرار نخواهد داشت، ولی این مسئله باعث نمی‌شود که روسیه دست از حمایت خود از عملیات ضدتروریستی ارتش سوریه بردارد و حملات چند روز گذشته نیرو‌های هوا-فضای روسیه به مواضع تروریست‌ها در استان ادلب نیز دلیلی برای ستیزه‌جویان در سوریه خواهد بود که مطمئن باشند این حملات همچنان ادامه خواهند داشت.