تنبیه راه حل مناسبی برای تربیت فرزندان نیست

به گزارش خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ ذهن کودکان آماده یادگیری هر چیزی است که به آن ها آموزش داده می شود. کودک با دقت به محیط پیرامون خود می نگرد و هر لحظه رفتار و حرکات اطرافیانش را می‌سنجد و از آن ها تاثیر می گیرد.

 ممکن است شما به عنوان والدین کودک به دلایلی نظیر مشغله کاری، نداشتن حوصله و غیره، زمان کافی برای سپری کردن با کودکتان را نداشته باشید و نیز مهارت های لازم درباره چگونگی برخورد با کودکان به شما آموزش داده نشده باشد، مطمئنا طریقه رفتار صحیح با او را بلد نیستید و نمی‌توانید ارتباط خوبی با بچه‌ها داشته باشید، بدین ترتیب به درستی از پسِ تربیت کودکِ خود برنمی‌آیید.

زمانی که ندانید چطور با او رفتار کنید، کوچکترین خطایی که از کودک سر بزند موجب عصبانیت شما شده و اقدام به تنبیه وی می کنید.

محمد تُکلو، کارشناس ارشد روان‌شناسی درباره کلّیت تنبیه می گوید: تنبیه کردن یک آموزش اشتباه است که از قدیم تا به امروز، نسل به نسل انتقال پیدا کرده است. در گذشته بر این باور بودند که بچه را باید تنبیه کرد تا از والدینش بترسد و اصطلاحا خوب بار بیاید. در صورتی که مطالعات علمی نشان می دهد، تنبیه از هر نوع که باشد اثر بد و منفی دارد.

تکلو درباره جایگزینِ تنبیه می‌گوید: در شرایط حاد که خطایی از کودک سر زده و موجب ناراحتی شما شده است باید به جای تنبیه کردن وی از تقویت مثبت و منفی استفاده کرد.

وی تقویت مثبت و منفی را بهترین جایگزین می‌شمارد و می‌گوید: به عنوان مثال می‌توانیم چیزی که برای کودک ارزشمند است را از او منع کنیم و دلیلش را نیز به او توضیح دهیم، که مثلا؛ چون این رفتارِ اشتباهت من را ناراحت کرد نمی‌توانی دو ساعت برنامه مورد علاقه ات را تماشا کنی.

همان طور که گفته شد تنبیه به هیچ عنوان راه حل مناسبی برای تربیت فرزندمان نیست و به طور حتم تنبیه کردن آسیب های جدی بر جا می گذارد.

تکلو در رابطه با پیامدهای تنبیه کردن گفت: تنبیه، حرمت نفس را تخریب می کند و اعتماد به نفس را پایین می آورد.

وی افزود: از مقایسه کودکی که از جانب والدینش تنبیه می‌شود با کودکی که تنبیه نمی‌شود در می‌یابیم؛ بچه‌ای که تنبیه می‌شود به شدت خجالتی است و نسبت به خود احساس گناه، شرم و بد بودن دارد. 

این روان‌شناس در ادامه گفت: در واقع تنبیه یعنی کتک زدن، داد زدن و نمونه‌هایی از این دست. تنبیه به نوعی آزار رساندن به احساس و جسم کودک است.

تکلو بیان کرد: ما در جامعه با فقرِ آگاهی و دانش رو به رو هستیم که همین کمبود بسیاری از مشکلات را سبب می شود. بارها دیده شده وقتی که به افراد درباره مسایل مختلف آگاهی می‌دهیم، تغییر در نحوه برخورد و رفتار آن‌ها احساس می شود اما اگر آگاهی های لازم داده نشود، او احساس می کند کاری که انجام می دهد درست است و آن را ادامه می دهد، در واقع ما با توضیح دادن به طرف مقابل او را از آثارِ مخربِ دیدگاهِ اشتباهش آگاه می کنیم. 

وی تصریح کرد: باید والدینی که برای تعلیم و تربیتِ فرزند خود دست به تنبیه می زنند را با پیامدهای تنبیه کردن آشنا کرد و به آن‌ها گفت برخی افرادی که در خردسالی تنبیه شدند، امروز دچار بیماری های روانی هستند، افرادی که در کانون اصلاح و تربیت یا زندان ها به سر می برند نیز جزء همین افراد هستند.

تکلو گفت: وقتی چنین نگاهی حاکم شود باور و اعتقادِ قبلی مردم درباره تنبیه کردن که در واقع ناشی از کم دانی و نادانی آن ها بوده است، کم رنگ می شود و می توانن بچه را بدون تنبیه بار بیاورند.

هر کاری که نادرستی‌اش به اثبات رسیده است در صورت تداوم و ادامه داشتن منجر به آسیب می شود. پس باید چگونگی پرهیز از آن اقدام اشتباه را آموخت و هرگز تکرارش نکرد.

حال با این تفاسیر در پاسخ به این سوال که چه کار کنیم کودکانمان بدون تنبیه بار بیایند باید بگوییم؛ به فرهنگ سازی نیاز داریم.

محمد تکلو در این رابطه می گوید: به طور حتم این موضوع نیاز به آموزش دارد. آموزش هایی که باید شکل گیرد می تواند از طرف افراد مختلف جامعه باشد و هر فرد به نوبه خود سهمی در آن داشته باشد.

وی گفت: بالا بردن سطح آگاهی و دانش افراد از طرق مختلف مانند آموزش رسانه ها و سمینارهای آموزشی که توسط روان‌شناسان انجام می گیرد، حتی خود آموزش و پرورش نیز در این آموزش ها می تواند نقش موثری داشته باشد. مدارس می توانند برای کودکان همراه با والدینشان کلاس های آموزشی برگزار کنند که اگر والدین تا قبل از سن 7 سالگی به کودک خود آسیب تربیتی زده باشند جبران شود.

تکلو افزود: همچنین باید پدر و مادرها قبل از بچه دار شدن حداقل های اصول تعلیم و تربیت که بر اساس نگاه علمی است را فرا بگیرند. به خصوص مادران که در سال های اولیه تولد بیشتر با فرزندشان در ارتباط هستند.

وی گفت: چنین آموزش هایی سبب می شود باور غلط گذشتگان به تنبیه و تنبیه کردن از جامعه و اذهان عمومی پاک و عشق بدون قید و شرط به فرزند جایگزین شود. عشق بدون قید و شرط یعنی دوست داشتنی که برایش هیچ شروطی قایل نشویم.

این روان‌شناس در پایان اشاره داشت: تنبیه یکی از هفت عامل تباهی (ترس، تهدید، تنبیه، توهین، تحقیر، تبعیض و تنفر) است که به شدت مخرب است. 

پدر و مادرها اگر به هر دلیلی آگاهی های لازم در خصوص تعلیم و تربیت کودک را ندارند اما با رعایت این هفت عامل تباهی می توانند یک کودک تقریبا نرمالی را پرورش دهند.