اقتصادآنلاین - فائزه مومنی؛ در ادامه سلسله گزارش‌های اقتصادآنلاین در ارتباط با نحوه دفع پسماندهای پزشکی، سوالی که به مرور مطرح شد این است که دفن زباله‌های پزشکی که با شیوه بسیار خطرناکی تحویل شهرداری داده می‌شود، چه اثرات سویی بر سلامت خاک، آب، هوا و به طبع انسان‌ها خواهد داشت. در عین حال آیا شهرداری که حالا به اجبار مسوول جمع‌آوری و امحای آن‌ها شده تا چه اندازه سعی در حمل و دفن بهداشتی آن‌ها دارد و چقدر بر روی این فرایند نظارت می‌کند. البته باید این را هم گفت که مسوول مستقیم نظارت بر این زباله‌ها در درجه اول وزارت بهداشت است که هیچ اقدامی در این باره انجام نمی‌دهد و ما پیش‌تر در دو گزارش به آن پرداخته‌ایم.
طبق بازدیدی که از محل دفع این پسماندهای داشتیم مشاهده شد که برخی پیمانکاران، شیرابه‌ها زباله بیمارستانی را قبل از آنکه به محل سلول بهداشتی برسند، باز می‌گذاراند. هرچند در آن زمان پیمانکار با تذکر شدید مامور شهرداری روبرو شد اما مشخص نیست که آیا اگر ماموران شهرداری حضور نداشته باشند این موضوع رعایت می‌شود یا نه و در عین حال تاکنون چه مقدار این شیرابه‌ها در محلی غیر از سلول بهداشتی تخلیه شده‌اند؟
مسئله دیگری که هرچند از طریق مشاهده عینی ثابت شد اما بازهم شهرداری آن را تکذیب کرد، حضور برخی حیوانات از جمله سگ در اطراف این سلول‌ها است. مطابق با قوانین یکی از اصول دفع پسماند پزشکی نبود حیوانات در اطراف این سلول است که این موضوع هم به چشم خبرنگار اقتصادآنلاین آمده و هم به چشم رییس اداره حفاظت محیط‌زیست شهر تهران.
و اما مسئله آخر که محمد حسین بازگیر، رییس اداره حفاظت محیط‌زیست شهر تهران آن را مطرح می‌کند، این است که شهرداری وقتی با کوهی از زباله‌های خطرناک بیمارستانی مواجه می‌شود چرا آن‌ها را تحویل می‌گیرد؟ در صورتی که زباله‌های خطرناک پزشکی نباید به هیچ عنوان حمل شوند! اما رضا شعبانی، مدیر پسماندهای پزشکی سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در واکنش به این ادعا به خبرنگار اقتصادآنلاین می‌گوید که اگر ما زباله‌ها را جمع‌آوریم نکنیم، تلنبار آن‌ها تبدیل به یک تهدید امنیتی می‌شود، آنوقت همه شهرداری را مقصر می‌دانند. اگر اداره محیط‌زیست می‌گوید زباله‌ها را به این شکل حمل نکنیم باید خود از صفر تا صد ماجرا پشتیبان و همراه ما باشد.
نبود نظارت مستمر بر روی حضور حیوانات در محل دفع پزشکی پسماندهای بیمارستانی
بازگیردر ادامه توضیحاتش در ارتباط با نحوه برخورد قانونی با پسماندهای پزشکی به خبرنگار اقتصادآنلاین می‌گوید: مدیریت پسماند پزشکی یک فرایند مرحله به مرحله و دارای ضوابط، شیوه‌نامه و قانون مشخص است. از قبل تولید این پسماند اقدامات شروع می‌شود که شامل آموزش پرسنل و کادر درمانی است تا آخرین مرحله که امحای زباله‌ها است.
وی ادامه داد: صفر تا صد این مدیریت بر عهده تولید‌کننده و نظارت بر آن بر گرده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. بخشی از نظارت، درون سازمانی است که شامل آموزش، تفکیک، قراردادن در کیسه مخصوص، برچسب‌گذاری، فراهم کردن مکان مناسب برای نگهداری و بی‌خطرسازی است. ادامه کار مربوط به نهاد، سازمان یا پیمانکاری است که مسوولیت حمل و امحای آن را برعهده دارد.
بازگیر با بیان اینکه ما چهار گروه پسماند بیمارستانی داریم، اضافه کرد: اول؛ پسماند شبه خانگی است که باید در کیسه مشکی قرار داده و با پرهیز از اختلاط با زباله عفونی به ناوگان خاص حمل تحویل داده شوند. دوم؛ پسماند عفونی که شامل بافت بدن انسان، خون و غیره است که باید در کیسه‌های زرد رنگ قرارداده شده و با برچسبی که مشخص باشد برای کدام بخش است به پیمانکار تحویل داده شود. سوم؛ پسماندهای تیز و برنده شامل سرنگ، آمپول و هر نوع وسیله تیز و برنده بیمارستانی است که باید در ظروف محکم زرد قرار داده شوند. دو گروه آخر را مراکز درمانی باید کاملا بی‌خطر سازی کنند؛ حالا یا از طریق اتوکلا یا هیدرو کلاو. برای مثال زباله‌های تیز و برنده باید کاملا خورد شوند.
بازگیر اضافه می‌کند: این زباله‌ها در تمام دنیا یا دفن شده یا سوزانده می‌شوند. هر دو فرایند باید به شکل کامل بهداشتی و ایزوله انجام شود. طی بازدیدی که از محل دفع پسماندهای پزشکی داشتم که البته باید تاکید کنم که مخصوص به همان روز بود و وضعیت این زباله‌ها و شرایط دفع، هرروز متفاوت است، متوجه حضور چند حیوان بر روی محل دفع این پسماندها شدم، در حالی که باید اطراف این محل محصور باشد.
وی با اشاره به امکان نشت شیرابه‌های این زباله‌ها اضافه می‌کند: وقتی شهرداری مسوولیت حمل و دفع این زباله‌ها را برعهده گرفته باید فرایند خود را روز به روز اصلاح کند. اگر بیمارستان‌ها تخلف می‌کنند و نسبت به بی‌خطر سازی زباله‌ها اقدامی انجام نمی‌دهند، شهرداری تهران نباید به هیچ عنوان آن‌ها را تحویل بگیرد. زباله‌های خطرناک بیمارستانی نباید حمل شوند.
بازگیر با بیان اینکه روزانه 100تن پسماند پزشکی در این محل‌ها دفن می‌شوند، ادامه می‌دهد: زباله‌های 10بیمارستانی که همزمان با حضور من تخلیه شدند، وضعیت خوبی نداشتند و اغلب با زباله عادی مخلوط شده بودند. اما مسئله‌ای که در این میان اهمیت دارد این است که نظارت باید مداوم باشد و مشخص نیست که وضعیت این زباله‌ها هر روز به چه شکل است. وزارت بهداشت به عنوان مسوول تولید آن‌ها باید نظارت شدید اعمال کنند. اینکه حمل و دفع زباله‌ها بعد از این مراحل به عهده پیمانکار که حالا در تهران به عهده شهرداری است، به معنی سلب مسوولیت از بیمارستان‌ها نیست و باید آن‌ها به عنوان متولیان حفظ سلامت جامعه بر نحوه تحویل زباله‌ها بیمارستانی باید نظارت داشته باشند.
رییس اداره حفاظت محیط‌زیست شهر تهران همچنین در آخر به گروه چهارم زباله‌های بیمارستانی اشاره کرده و می‌گوید: گروه آخر زباله‌های شیمیای و دارویی هستند که باید در کیسه‌های قهوه‌ای قرار داده شوند. امحای آن‌ها توسط پیمانکاران ذی‌صلاح سازمان محیط‌زیست انجام می‌شود که در حال حاضر 8پیمانکار داریم که این زباله‌ها را در سلول‌های مخصوص امحا می‌کنند. وظیفه حمل و دفع آن‌ها به هیچ عنوان به عهده شهرداری نیست.
زلزله، سلول‌های دفن زباله پزشکی را از هم باز می‌کند
در ادامه بررسی‌هایمان راجع‌به تاثیر دفن زباله‌های پزشکی با رضا نقوی، معاون پردازش و دفع سازمان پسماند گفت‌وگو کردیم. او در ارتباط به این شیوه امحا به خبرنگار اقتصادآنلاین می‌گوید: وقتی زباله بیمارستانی دفن می‌شود انتقال آلودگی بیشتر است و وقتی می‌سوزد، کم‌تر.
او ادامه می‌دهد: ممکن است اگر زلزله بیاید این سلول‌ها باز شود. در عین حال زمین‌های محل دفع این پسماند اگر نگوییم سوخته، حداقل غیر قابل استفاده هستند. شیرآبه‌ها می‌تواند به آب‌های زیر زمینی نشتی داشته باشد اما در محدوده‌ای هستیم که سطح آب زیرزمینی بسیار پایین است و در عین حال آب تلخ و شور است. به همین دلیل مشکلی از جهت نفوذ شیرآبه نداریم.
در آخر باید به این نکته اشاره کرد که هرچند که با گزارشات متعددی که درباره نحو دفع پسماندهای پزشکی منتشر شده و تخلف بیمارستان‌ها و وزارت بهداشت برای همگان محرز شده است اما آنطور که از اظهارنظرهای این وزارت‌خانه برمی‌آید این است که آن‌ها به هیچ عنوان زیر بار مسوولیت و در عین حال تخلف خود نمی‌روند! اقتصادآنلاین بازهم در گزارشات دیگری به جنبه‌‌های مختلف این موضوع خواهد پرداخت.
