کال نمک ؛ رودخانه نمکین طبس

طبیعت در کشور عزیزمان ایران بساط سخاوتش را در هرگوشه ای پهن کرده است. با تمام وجودش هر آنچه دارد را به مردمان این سرزمین می بخشد. در گوشه ای، آبی، جاری ساخته و مایه ی حیات را به همه جا رسانده است، در قسمتی دیگر زمینی را پر از برکت ساخته و گاه هم رحمتش از آسمان بر زمین می بارد.

امروز راه مقصدی متفاوت را پیش گرفته ایم. اثری از رنگارنگی طبیعت در مقصدمان دیده نمی شود. تنها رنگ سفید خودش را بر سراسر زمین پاشیده است. گشت و گذارمان در سرزمینی است که یکی از جلوه های سخاوت طبیعت و نعمات خداوندی در آن به چشم می خورد.

جلوه ای که زیبایی هایش منحصر به فرد است و در استان خراسان جنوبی چشم به راه دوستداران طبیعت نشسته است. برای درک مقصدِ امروزمان حواس پنجگانه تان را آماده کنید. در سفر امروز باید ببینید، لمس کنید و بچشید.

اشتباه نکنید ! مقصدمان پر از غذاهای رنگارنگ نیست…

امروز می خواهیم جاری شدن شوری طبیعت را با تمام وجودمان حس کنیم تا تجربه ای تازه نصیبمان شود. آماده ی سفر شوید و با ما به استان خراسان جنوبی بیایید تا رودخانه ی نمکین طبس را با هم لمس کنیم .

با کارناوال در سفر به کال نمک طبس همراه شوید…

کال نمک ؛ طعم شور طبیعت

 با فاصله گرفتن از طبس و عبور از روستای محمد آباد به منطقه ای می رسیم که لباس سپیدی از جنس نمک بر تن کرده است. بلورهای سفید و تخم مرغی شکلی که گویی با دقت و ظرافت در کنار یکدیگر چیده شده اند تا چیره دستی طبیعت را به رخ هر بیننده ای بکشند. بلورهایی که بر روی آبی نمکین و بسیار شور شکل گرفته اند و تابلوی نقاشی بی نظیری را به تصویر کشیده اند.

این تابلوی کم نظیر طبیعت نامش کال نمک است. رودخانه ی نمکین و دائمی که در در فاصله 20 کیلومتری شمال غرب شهر طبس و در هشت کیلومتری روستای محمدآباد جا خوش کرده و در حاشیه ی دریاچه فصلیِ آب شورِ طبس، بیابان را زینت بخشیده و معدن نمکی را به وجود آورده است.

نمکِ کاملا طبیعی در این منطقه جریان یافته تا با همان طعم شور باز هم جلوه گر سخاوت طبیعت باشد و در همین منطقه و قبل از پیدا شدن نمک‌های یددار و بسته‌بندی شده سفره های اهالی قدیمی را مزین کند.

دیدنی ها 

طبیعت جلوه های تماشایی اش را در همه جا گسترانیده است. سکوت هم که به این تصویر اضافه شود، لذتی دو چندان را به ارمغان می آورد، پس، از قدم زدن و تماشای این جلوه ها لذت ببرید. 

وجود یک رودخانه ی نمکین در میان بیابان های طبس آنقدر جذاب است که اگر تصویری از آن ثبت نکنید بعد ها حسرتش را خواهید خورد. ثبت تصویر از بلورهای نمکین که با ظرافت خاصی در کنار هم جای گرفته اند یکی از تجربیاتی است که ممکن است دوباره برای شما اتفاق نیفتد. لذت عکاسی در این منطقه را از دست ندهید.

بلورهای نمکی از کجا آمده اند؟

بالا بودن غلظت نمک در رودهای فصلی و تبخیر بسیار زیادِ ناشی از اقلیم بیابانیِ منطقه، دست در دست هم داده اند تا در مسیر حرکت آب، مقدار زیادی از املاح را با خود به ارمغان بیاورند. این املاح در ترکیب با نمک، نمک طعام یا با فرمول کلرید سدیم که در اصطلاحات کانی شناسی، هالید نام دارد را تولید می کنند. این نمک در واقع همان نمکی است که در آشپزخانه ها از آن استفاده می شود. مقداری از این املاح نیز نمک های پتاسیم را ایجاد می کنند. 

حالا در اثر شدت تبخیر، غلظت نمک هر لحظه بیشتر و بیشتر می شود و در نهایت نمک های موجود در آب متبلور و  اصطلاحا کریستالیزه می شوند تا منظره ی بلورین نمکی را در قلب بیابان به وجود بیاورند. کریستالیزه شدن همان فرآیندی است که باعث جدا شدن نمک از آب و جامد شدن آن می شود.

این بلورهای بزرگ و کوچک گاه تماما از نمک طعام هستند و گاهی به دور هسته ای از ذرات گرد و خاک تشکیل شده اند. هر کدامشان بلورهای بسیار ریزی را در خود جای داده اند که ممکن است به راحتی دیده نشوند تا اوج ظرافت را به نمایش بگذارند.

درشتی و ریزی بلورها بستگی به سرعت تبخیر آب دارد. اگر تبخیر به آهستگی صورت گیرد بلورها زمان بیشتری را برای تشکیل دارند و درشت تر می شوند اما با افزایش سرعت تبخیر، بلور ها هم، اندازه های کوچکتر و ریزتری پیدا می کنند.

هر آنچه که در این منظره وجود دارد مربوط به دوره ی چهارم زمین شناسی است و قدمتی یک ساله دارد. این بدان معنی است که اگر سیلاب، کل این منظره را نابود کند باز هم در دوره ی آرامش فصل تابستان که تبخیر زیاد است این زیبایی ها دوباره به تصویر کشیده می شود.

اگر خشکسالی از راه برسد میزان آب ورودی به این منطقه هم کاهش می یابد و در نتیجه چشمه هایی که آب شور را به بیرون هدایت می کنند کوچکتر، محدودتر و کم آب تر می شوند. در آخر کوچک شدن وسعت تپه های نمکی در ایام قهر آسمان و خشکسالی رخ می دهد. 

آغاز و سرانجام رودخانه ی نمکی

این رودخانه در ابتدا از آب های نواحی شمالی شهرستان طبس سرچشمه می گیرد و وارد منطقه می شود. پس از تشکیل بلور های نمکی در مسیر  به نواحی جنوبی منطقه و محل تشکیل دریاچه ی آب شورِ فصلی یا در اصطلاح محلی ها ” روح مرغوم ” یا ” جمجمه ” منتهی می شود. 

نام گذاری رودخانه 

کال به دره یا مسیر ایجاد شده به وسیله سیلاب ها و جریان آب گفته می شود و به دلیل نمک های موجود در این رودخانه نام کال نمک را بر آن نهاده اند.

استفاده از نمک رودخانه 

در گذشته ها مردم منطقه با نمک همین رودخانه به سفره هایشان برکت می دادند اما با توجه به لزوم تصفیه نمک و بهبود سلامت آن جایگاه خود را ازدست داده و همه مردم به استفاده از نمک های تصفیه شده روی آورده اند.

از نمک این رودخانه می توان در راهداری و مصارف دیگر استفاده کرد. این نمک، مصارف خوراکی، سنتی و صنعتی ندارد اما زیبایی هایی را به این منطقه هدیه کرده است که می تواند جاذبه ای برای گردشگران به شمار رود. 

بهترین فصل سفر 

با توجه به اقلیم بیابانی منطقه، ماه های گرم سال برای سفر به این منطقه مناسب نیستند. اما قبل از اقدام به برنامه ریزی برای سفر حتما شرایط آب و هوایی را بررسی کنید تا بارندگی به بلورهای نمکین آسیبی نزده باشد. در صورت وجود بارندگی شدید در منطقه به دیدن کال نمک امیدی نداشته باشید.

کجا بمونیم ؟

برای تماشای کال نمک می توانید در شهرستان طبس اقامت کنید و زمانی را برای رفتن به کال نمک اختصاص دهید.

راه دسترسی

اگر قصد تماشای کال نمک را دارید به سوی شهرستان طبس بروید و از آنجا راه روستای محمد آباد را در پیش بگیرید. از محلی ها بخواهید تا شما را برای رسیدن به کال نمک راهنمایی کنند چرا که احتمال گم شدن در مسیر وجود دارد.

دغدغه های کارناوالی

درست است که این معدن نمک تامین کننده ی نمک منطقه بوده است اما اکنون استفاده ی زیادی از آن نمی شود و می تواند به عنوان یک جاذبه ی گردشگری و میراث طبیعی به ثبت برسد. با ثبت شدن این پدیده ی طبیعی و معرفی آن سود حاصله از ورود گردشگران نصیب اهالی منطقه می شود.

این طبیعتِ نمکینِ بکر و دست نخورده با آن کریستال های زیبا، چشم هر گردشگری را به خود خیره خواهد کرد. کارناوال امید دارد که این جلوه ی زیبا از طبیعت میزبان گردشگران و علاقه مندان طبیعت از سراسر ایران عزیزمان باشد.

پیشنهادات کارناوالی

 در سفر به شهرستان طبس از دیگر دیدنی های این شهرستان غافل نشوید. قبلا یکی از مرموزترینِ آن ها را در مطلب کال جنی طبس ؛ دره ای مرموز و اسرارآمیز به شما معرفی کرده ایم. پس برنامه ریزی درستی برای سفرتان داشته باشید.

چشیدن غذاهای محلی هر منطقه تجربه هایی تازه را برایتان به ارمغان می آورند، آنها را فراموش نکنید.

سپاسگزار مهربانی و سخاوت طبیعت باشید و خاطرش را با آسیب ها نیازارید.

سخن آخر 

از سفر نمکین امروز لذت بردید؟

تا به حال به طبس سفر کرده اید؟

آیا کال نمک را از نزدیک دیده اید؟

چه جلوه های دیگری از طبیعت را می شناسید؟

در کارناوال منتظر نظرات و تجربیات شما دوستان کارناوالی هستیم.