ایلام یکی از شهرهای غربی ایران است که از گذشته های دور تا کنون از جاذبه های تاریخی بی شماری حفاظت کرده و به همین دلیل یکی از قطب های تاریخی کشور به شمار می رود. این شهر در زمان قاجار به نام پشتکوه شهرت داشت و به دلیل آب و هوای مناسب، برای این خاندان از ارزش زیادی بر خوردار بود تا سرانجام به دستور غلامرضا خان والی، قلعه ای با نام والی برای اقامت او در فصل تابستان ساخته شد. دیدنی های قلعه والی امروزه حوادت بی شماری را پشت سر گذاشته و به یکی از ارزشمندترین و مهمترین جاذبه های تاریخی استان ایلام و حتی ایران تبدیل شده است. تاریخچه قلعه والی در سال 1376 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید پس برای آشنایی بیشتر با دسترسی به قلعه والی در مجله گردشگری همگردی با ما همراه باشید.
تاریخی خواندنی
همانطور که گفتیم قلعه والی یکی از بناهای تاریخی و قدیمی کشورمان است که ساخت آن به سال 1326 و دوره قاجار باز می گردد. در آن زمان محله ای به نام حسین آباد فیلی معروف به ده بالا وجود داشت که برای قاجاریان از اهمیت ویژه ای برخوردار بود به همین دلیل به دستور غلامرضا خان قلعه ای برای اقامت تابستانه این خاندان در ده بالا ساخته شد. پس از به اتمام رسیدن ساخت و ساز، غلامرضا خان دستور دارد تا کتیبه ای با خط نستعلیق بنویسند و بر بالای ورودی اصلی قلعه نصب کنند اما در سال 1359 در دوران جنگ تحمیلی این کتیبه ارزشمند در بین دیدنی های قلعه والی سقوط کرد و به بخش دیگری از قلعه برده شد. در طی همین جنگ بخشی از بنا تخریب شد و بر بخشی دیگر آسیب جدی وارد شد اما پس از اتمام جنگ سازمان میراث فرهنگی نگذاشت که این اثر ارزشمند تاریخی نابود و به فراموشی سپرده شود. مدیریت این سازمان شروع به بازسازی و مرمت تاریخچه قلعه والی کرد که در پی آن کمی سبک دیرینه و معماری قلعه تغییر کرد. در سال های اخیر سنگ نوشته ای در تخت خان، محله ای در شمال شرقی صالح آباد کشف شده که در بردارنده بخشی از تاریخچه قلعه والی است. در این سنگ نوشته چنین آمده که غلامرضاخان بعد از ذکر چندین سطر از کارهای انجام شده خود می نویسد: امر به ساختن قلعه حسین آباد فیلی که مشهور به ده بالا است نمودم. قلعه حمام و باغ به معماری حاج درویش علی کرمانشاهی و حجاری رضاقلی بود و مورد توجه غلامرضا خان قرار گرفت.
معماری و فضای داخلی
والی از سه ورودی شرقی، غربی و جنوبی تشکیل شده که دو درب شرقی و غربی فقط برای رفت و آمد مهمانان مورد استفاده قرار می گرفت و درب جنوبی، ورودی اصلی کاخ به شمار می رفت که به سبک یونانی ساخته شده بود. به طور کلی اگر والی را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم کنیم، ضلع شمالی با معماری خاص، قسمت شاه نشین قلعه و ضلع جنوبی با اتاق های تو در تو نشان دهنده ارتباط داخلی افرادی که در این قسمت زندگی می کردند، است. در اتاق های کاخ برای تزیین از آیینه کاری و گچ بری و در برخی از نقاط دیگر نیز از قوس های به سبک رومی استفاده شده که از مقاومت بالایی برخوردار هستند. به غیر از معماری بی نظیر، قلعه از زیبایی ها و جذابیت های دیگری نیز برخوردار است. وقتی به سمت حیاط مرکزی والی می رویم درختان کهنسال کاج جلوه بی نظیری به قلعه می دهند و فضای سرسبز و دنج حیاط، آرامش عجیبی برای بازدید کنندگان در زمان دسترسی به قلعه والی به وجود می آوردند.
امکانات و دسترسی
قلعه والی واقع در خیابان پاسداران در استان ایلام می باشد و از امکانات بی شماری در اطراف خود برخوردار است. شما می توانید پس از ساعاتی گردش در والی به رستوران های اطراف بروید و از غذاهای محلی آن ها لذت ببرید. همچنین رفت و آمد به قلعه نیز آسان است. می توانید هم از وسایل نقلیه عمومی و هم شخصی استفاده کنید و برای چندین ساعت از شلوغی شهر رهایی یابید.
