آرامگاه حکیم عمر خیام + عکس

آرامگاه خیام، آرامگاهی متفاوت و بی نظیر در نیشابور ایران که قطعا فراتر از تنها یک بنا است. آرامگاه خیام، همچون کتابی پر رمز و راز، داستان زندگی این شخصیت والا را در خود جا داده. با گشت و گذار در این بنا و یافتن نشانه ها، ایمان می آورید که هنر معماری، فراتر از تنها آجر بر روی آجر چیدن برای رسیدن به بلندترین، بزرگتری و یا حتی گاهی کج ترین بنا هست. در این مطلب از شخصیت خیام نیشابوری برایتان می گوییم و بنایی که اگر خوب معرفی شود، بیشتر از تنها یک بنا چند وجهی است، بنابراین با ما همراه باشید در کشف راز آرامگاه خیام نیشابوری، ریاضی دان، منجم و شاعر قرن پنجم.

کمی بیشتر درباره حکیم خیام نیشابوری 

خیام نیشابوری منجم بود و برای کشف راز ستارگان از ریاضیات کمک می گرفت اما زمانی که شکوه خلقت را کشف کرد، شاعر شد. عمر خیام را همه چیزدان می نامیدند و چه واکه ای بهتر از این برای بیان دانش فردی که هم ریاضی دان برتر قرن بوده است و هم رباعی سرا و منجم.تنظیم محاسبات گاه شماری ایران، حل معادلات درجه سوم و تحقیقاتش درباره اصل پنجم اقلیدس، پیدا کردن نظریه ای درباره ی نسبت های هم ارز با نظریه عنوان شده توسط اقلیدس، داشتن کتابی از رباعیات و ... را می توان از جمله مهم ترین دستاور های خیام نیشابوری دانست. هرچند نباید ناگفته بماند که خیام، پای ریاضیات را به موسیقی نیز کشاند و تقسیم یک چهارم را به سه فاصله مربوط به مایه های بی نیم پرده، با نیم پرده ی بالارونده و یک چهارم پرده را مشخص کرد. تمامی این ها باعث گشته تا نام عمر خیام نیشابوری در تمام جهان، مورد احترام باشد و حتی یکی از حفره های ماه و سیارکی را به نام او بنامند. بنابراین ساختن بنای یادبود و آرامگاهی برای این شخصیت والا، کار دشواری بوده است، وظیفه ای خطیر که هوشنگ سیحون، به خوبی از عهده آن برآمد.

خیام تو گفتی که بسی خواهی خفت
بی مونس و بی رفیق و بی همدم و جور
گفتی که به کس نگو این راز نهفت
هر لاله که پژمرد، نخواهد بشکفت
" خیام نیشابوری"

کمی بیشتر درباره آرامگاه خیام نیشابوری

آرامگاه حکیم عمر خیام، ابوالفتح عمرابن خیام نیشابوری، این روزها به یکی از جاذبه هیا گردشگری نیشابور و جاهای دیدنی نیشابور تبدیل شده است. گردشگران داخلی و خارجی بسیاری هرساله از این مقبره که در انتهای خیابان خیام در قسمت جنوب شرقی شهر نیشابور قرار گرفته است دیدن می کند. اما خب است بدانید که در آرامگاه حکیم عمر خیام ، هرچند که این روزها دارای معماری باشکوه، موزه، باغی دیدنی، کتابخانه ئ حتی مهمانخانه است اما در گذشته ای نه چندان دور یعنی تا سال 1335، خرابه ای بیش نبود. اما همزمان با گشایش آرامگاه فردوسی، برای بازسازی آرامگاه خیام نیز تصمیم هایی گرفته شد تا اینکه در سال 1338 ساخت آرامگاه حکیم عمر خیام آغاز گشت و در سال 1341 به پایان رسید.

معماری باشکوه و حساب شده ی بنا

 دروصف این بنا می توان پاراگراف های بسری نوشت اما شاید نوشته استاد هوشنگ سیحون، درباره این بنا بتواند بهترین توصیف و توضیح باشد :" خیام در واقع سه شخصیت دارد، ریاضی دان، منجم و شاعر که باید هر سه شخصیت در بنا نشان داده می شد. دور تا دور برج در کنار چشمه سارها، یک دایره وسیع به مرکز خود برج ساخته شد. همه از سنگ گرانیت با اجزا مثلثی شکل و تورفتگی ها و برون آمدگی هایی که تا اندازه ای شکل خیمه را تداعی می کنند  و این اشاره به نام خیام است. چون پدرش خیمه دوز بود و نام او به همین مناسبت انتخاب شد. از طرف دیگر حوض ها با کاشی فیروزه که در مجموع  قسمتی از ستاره را نشان می دهند، به تعداد هفت پر به مفهوم هفت فلک و هفت آسمان و هفت تپه، باز اشاره به افلاک و نجوم، دانش دیگر خیام است. روی هم رفته مجموعه در یک حال و هوای شاعرانه با درختان تنومند در اطرافش ساخته شد و همان طور که خواست خود خیام بوده کاملا باز است و مزارش در بهاران گل افشان. "درواقع از عناصر سنتی و مدرن، برای بیان شخصیت خیام کمک گرفته شده، به طوری که باهم ترکیبی بی نظیر را ساخته اند.

بنای اصلی آرامگاه

بنای آرامگاه بر روی سکویی چهارگوش و به شکل بنایی سنگی و روباز ساخته شده است. ستون های اصلی بنا همگی از سنگ گرانیت ساخته شده اند و اشعار خیام نیشابوری بر تن آن ها حک شده است. دایره ای که پایه ستون ها نیز بر روی آن قرار گرفته است، به ده قسمت تقسیم شده، یعنی تمامی بنا بر روی 10 ستون استوار است و انتخاب این عدد نیز، به این علت می باشد که 10، اولین عدد دو رقمی ریاضی است و پایه اصلی بسیاری از اعداد است. تیغه ها بر روی خود فرورفتگی و برآمدگی هایی دارند که اشکال منظم هندسی را پدید آورده اند و درنهایت به شکل یک مخروط، در بالا به هم رسیده و گنبدی را بر بلندای آرامگاه بوجود آورده اند. گنبدی که از پس فضای خالی و مشبک مانند آن، آسمان آبی نیشابور مشخص است تا منجم والا مقام، عطار نیشابوری، آسمان پرستاره را در بالای آرامگاه حکیم عمر خیام خود داشته باشید.

تزئینات بنا

تزئینات داخلی و خارجی بنا، با استفاده از کاشی ها یمعرق کاری شده و خوشنویسی که اشعار خیام را بر تن آرامگاه حک کرده اند، صورت گرفته. اشعاری که استاد جلال همایی با سلیقه بسیار از بین رباعیت خیام نیشابوری انتخاب کردند و  مرتضی عبدالرسولی، زیبانویسی آن را انجام دادند. حک شدن اشعار بر تن لوزی های داخلی و خارجی بنا در کنار طرح و نقش گل و برگ ها بر روی کاشی های معرق، همگی بیان کننده شخصیت شاعر آن بزرگوار بوده است. و درنهایت و در کنار آرامگاه حکیم عمر خیام نیز، هفت خیمه سنگی با حوض آبی از کاشی های فیروزه ای ساخته شده است که با پس زمینه باغ مجموعه، همگی در کنار هم، منظره ای زیبا را برای بازدیدکنندگان بوجود آورده اند.

موزه تخصصی آرامگاه خیام نیشابوری

این موزه که در نزدیکی آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری قرار گرفته است، در سال 1379 افتتاح شده و موضوع اصلی آن، ابزار و ادوات مربوط به علم نجوم است. این موزه دارای چهار بخش است و هر بخش، قسمتی از تاریخ ستاره شناسی ایران و البته دست آوردهای زندگی خیام نیشابوری در زمینه نجوم را بیان می کند.
بخش اول موزه شامل آثاری مانند  اسطرلاب، انواع قطب نماها و صور فلکی، ابزارآلات رصد و ستاره شناسی است.
بخش دوم ظروف مفرغی و فلزی معاصر با خیام از قرن پنجم تا هفتم هجری را به نمایش گذاشته است.
بخش سوم نیز ظروف سفالین لعابدار مربوط به قرون سوم تا هفتم هجری قمری را در خود جای داده.
بخش چهارم هم شامل نسخ خطی، نسخ خطی نجوم و تابلوهای مربوط به حکیم عمر خیام می باشد.

اطلاعات دسترسی

آدرس: استان خراسان رضوی، شهرستان نیشابور، میدان فضل، بلوار شهدا، باغ خیام، آرامگاه خیام
زمان بازدید: از 8 صبح تا 8 شب
هزینه ورودی باغ و مجموعه خیام: 2500 تومان برای اتباع ایرانی و 15 هزار تومان برای اتباع خارجی
روزهای تعطیل: آرامگاه تنها در روز عاشورا و رحلت پیامبر تعطیل است.