مهیا کردن امور مادی و معنوی برای انسان
باید به خود نظر انداخت که آیا ما در وجودمان، در ادامهٔ وجودمان، در حیات مان، در مرگ مان، در جهان بعد از مرگ مان استقلال داریم یا نیازمند و گدا و فقیریم؟ با وجود این آیه در قرآن که عنوان تذکر دارد «یا أَیهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَی اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِی الْحَمِید»(فاطر، 15) ما درک می کردیم، حس می کردیم و می فهمیدیم که یک موجود صددرصد نیازمندیم، فقیریم، محتاجیم و گداییم. پروردگار مهربان در قرآن مجید اعلام کرده که ما برای برطرف شدن همهٔ نیازهای شما، اعم از مادی و معنوی تدارک دیدیم «وَ أَسْبَغَ عَلَیکمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَة»(لقمان، 20) سفرهٔ کامل جامع، پر از امور مادی و معنوی را برای شما آماده کردیم؛ برای تأمین نیازهای معنوی شما انبیا، کتب آسمانی و ائمهٔ طاهرین(ع) را قرار دادیم، ائمه را کجا گفته؟ «إِنَّما وَلِیکمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکعُونَ»(مائده، 55) آیه یک بحث علمی دارد گذشت می کنم، آن بحث علمی شما را خسته می کند. علمای علم ادب می فرمایند: آیهٔ شریفه دوتا واو عاطفه دارد «وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا»، واو عاطفه حکم معطوفٌ الیه را به طرف معطوف جریان می دهد؛ یعنی باید شخصیت پیغمبر و شخصیت «وَ الَّذِینَ آمَنُوا» در حدی باشد که بتوانند صاحب ولایت کلیهٔ مطلقهٔ الهیه برای مردم باشند، و «وَ الَّذِینَ آمَنُوا» نمی شود چنان ولایت کلیهٔ الهیه را برای غیر معصوم ایجاد کند؛ ولایت جزئیه برای دیگران ایجاد می شود، ولی ولایت کلیهٔ الهیه ایجاد نمی شود.
چگونگی فهم قرآن
قرآن نعمت تام و کامل الهی است، انبیا و ائمه نعمت تام و کامل هستند. یک جمله ای دربارهٔ قرآن وجود مبارک حضرت سیدالشهدا دارند؛ جالب این است که این جمله را فخر رازی صاحب «تفسیر کبیر» که از علمای اهل سنت است نقل می کند، در جلد اول تفسیرش که حضرت می فرماید: تمام کتاب هایی که از جانب پروردگار بر انبیای خدا نازل شد، خداوند علوم آن کتاب ها و حقایق آن کتاب ها را به قرآن مجید انتقال داد. قرآن پیش هر کس هست، همهٔ کتاب های آسمانی پیشش است؛ این نعمت کامل و نعمت تمام است، ولی پروردگار عالم چند بار در قرآن مجید صریحاً اعلام کرده فهم قرآن نیاز به معلم دارد، شما مستقل در فهم قرآن نیستید. قرآن چند بار فرموده پیغمبر را برای اهدافی فرستادم که یک هدفش «وَ یعَلِّمُهُمُ الْکتاب» است؛ یعنی مردم تنها سراغ قرآن نروید چون چیزی گیرتان نمی آید. گاهی هم قرآن به زبان دیگر فرموده: «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکرِ إِنْ کنْتُمْ لا تَعْلَمُون»(نحل، 43)، واقعاً ما «لا تَعْلَمُون» هستیم چون ما استقلال علمی و فکری نداریم. «إِنْ کنْتُمْ لا تَعْلَمُون» یعنی شما «لا تَعْلَمُون» هستید. اهل ذکر چه کسانی هستند؟ اگر اهل ذکر غیر از ائمهٔ طاهرین باشند، دیگر نیازی نبود که به مردم بگوید که به اهل ذکر مراجعه کنید، یعنی مردم به خودتان مراجعه کنید؛ معلوم می شود که اهل ذکر یک گروه فوق مردم هستند این اهل ذکر چه کسانی هستند؟ خود آیهٔ شریفه مبهم است، برای اینکه از آیه رفع ابهام کند، ما را ارجاع می دهد به معلم قرآن؛ معلم قرآن پیغمبر و اهل بیت هستند. در کتاب شریف «اصول کافی» امام باقر می فرماید: «نحن اهل الذکر»، عالم به قرآن ما هستیم و شما برای فهم قرآن نیازمند به ما هستید.
داروی شفابخش
قرآن و اهل بیت، برای ما چه چیزی را تأمین می کند؟ اینجا را دقت بفرمایید که ما نیاز به چه چیزی داریم و قرآن مجید و اهل بیت چه چیزی را برای ما تأمین می کنند: رحمت، درمان بیماری های باطنی، آمرزش گناهان، رضایت پروردگار، جنت پروردگار، سعادت دنیا و آخرت، شفاعت فردای محشر. حالا همه را در قرآن مجید ملاحظه کنید: «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَة»(اسرا، 82) من قرآن را فرستادم که درمان کننده است. امام باقر(ع) می فرماید: آن کسی که «وضع دواء القرآن علی داء قلبِه» داروی قرآن را روی درد قلبش بگذارد، یعنی بیاید با قرآن مجید درد قلب را بشناسد؛ حسد بیماری قلب است، کبر بیماری قلب است، حرص بیماری قلب است، غرور بیماری قلب است، ریا بیماری قلب است، بیاید در قرآن مجید سیر کند و قرآن مجید به او یاد می دهد که این بیماری ها راه علاجش توجه به پروردگار است، توجه به قیامت است، توجه به برزخ است، توجه به دوزخ است، توجه به دادگاه های الهی است، توجه به نفرت خدا از این بیماری هاست، توجه به این آیات است.
عذاب بخیل در قیامت
قرآن در سورهٔ توبه می گوید: آدم های بخیل که بخل شان را معالجه نکنند، قیامت کل ثروت دنیای شان را به محشر می آورند و همهٔ ثروت را تبدیل به فلز وزن دار می کنند، همهٔ فلز را با آتش جهنم گداخته می کنند، همهٔ آن فلز گداخته شده را به پیشانی و پهلو و پشت شان می چسبانند و دیگر تا خدا خداست برداشته نمی شود. بخل شان را با آیات قرآن درمان کنند این یک دانه بیماری است. بقیهٔ بیماری ها را هم با عذاب هایش را آدم در قرآن توجه کند معالجه می شود. من طاقتش را دارم؟ من انگشتم را نمی توانم روی ده سانتی گاز خانه ام بگیرم، این همه فلز را خدا با آتش جهنم گداخته کند و به پیشانی و پهلو و پشتم بچسباند!
از حال رفتن علی(ع) از ترس قیامت
می گوید نیمهٔ شب رسیدم مدینه، مدینه پر از نخلستان است، عبور می کردم بروم خانهٔ خودمان که صدای ناله ای متوقفم کرد، گوش دادم دیدم یک کسی به خاطر قیامت زار می زند و بعد هم ساکت شد، عجب گریه ای! عجب ناله ای! عجب توجهی به قیامت! آمدم جلو تاریک بود، سایهٔ درخت بود، رسیدم دیدم یکی مثل چوبِ خشک افتاده روی خاک، دیدم علی است، تکان نمی خورد. دویدم درِ خانهٔ زهرا(س) ـ معلوم می شود علی آن وقت بیست و سه چهار سالش بود، هم سن خیلی از شما بود، توجه به قیامت و به آیات قیامت ـ گفتم حالا زهرا هم خواب است اما چاره ای نیست باید خبر مرگ شوهرش را بدهم، بروند جنازه اش را بردارند. در زدم، آمد پشت در و گفت: کیه؟ گفتم: خانم خبر ناگواری را آوردم. فرمود: بگو. و من گفتم. فرمود: راحت باش علی شبی چند بار به این حال می افتد.
حسین(ع)، قرآن عینی
قرآن درمان می کند، چرا بخل؟ چرا حسد؟ چرا حرص؟ چرا کبر؟ چرا ریا؟ چرا غرور؟ چرا؟ «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لا یزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلاَّ خَسارا»(اسرا، 82) قرآن برای شما رحمت است. کراراً بعد از مسألهٔ قرآن در قرآن آمده «ان الله غفور رحیم»؛ با اتصال به قرآن شما نیاز دارید گناهان تان بخشیده شود یا نه؟ خوشتان می آید گناهان تان در پرونده بماند؟ خیر، ما دوست نداریم حتی یک دانه گناه یک گوشهٔ پرونده مان بماند. (نه دفتر جرم مرا روز جزا باز مکن). شما را می گویم، می دانم که می گویم، خودم و شما را می گویم، ما طاقت اینکه ـ حتی بدون اینکه دیگران آگاه شوند ـ یک بار قیامت به ما بگویی چرا این گناه را مرتکب شدی نداریم؛ یعنی طاقت عتاب و سرزنش تو را نداریم چون ما یک عمری نمک تو را خوردیم، قیامت در سرمان نزن.
قرآن شفاست، قرآن رحمت است، قرآن مغفرت است، قرآن مجید عامل «وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَکبَر»(توبه، 72) است، قرآن مجید «وَ یبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یعْمَلُونَ الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْراً کبِیرا»(اسرا، 9)، قرآن مجید عامل بهشت است، قرآن مجید عالم هدایت است «ذلِک الْکتابُ لا رَیبَ فِیهِ هُدی لِلْمُتَّقِین»(بقره، 2)، قرآن مجید عامل سعادت دنیا و آخرت است فَمِنْهُمْ شَقِی وَ سَعِید»(هود، 105)، این هفت تا در قرآن است و هفت یک عدد کامل است. شما در روایات ائمه و روایات امام صادق(ع) در روایات امام باقر(ع) در روایات حضرت رضا(ع) تمام این هفت مسأله را علاوهٔ بر قرآن در قرآن عینی هم غیر این قرآن کتبی، می توانید صریحاً ببینید. قرآن عینی یا به عبارت ساده تر در قرآن انسانی؛ یعنی آن انسانی که کل قرآن است، این هفت حقیقت را از آن قرآن عینی هم می توانید به آسانی دریافت کنید؛ و آن قرآن عینی وجود مقدس ابی عبدالله(ع) است؛ حسین شفاست.
عظمت تربت خاک امام حسین(ع)
امام زمان یک نامه دارد ـ حالا حسین که سر جای خود ـ امام زمان در نامه ای به علی بن مسیب همدانی می نویسد: علی بن مسیب! پروردگار ـ نه اِعلام ما ـ شخص خدا در خاک قبر حسین شفا قرار داده، خاک قبرش، خودش که جای خود دارد. (کرب و بلا درس وفا می دهد/ تربت عشق است و شفا می دهد). حالم خوب نیست، از اول منبر چشمم به این سلام امام زمان که افتاده «سلام بر گریبان های چاک خورده» بدحالم، اینها را نباید روبه روی من می گذاشتند. حسین جان! حسین یک چهرهٔ دیگر قرآن است، چهرهٔ انسانی قرآن است، شفا می دهد و شفا دهندگی اش طول نمی کشد؛ دلیل هم برای این حرف دارم. حدوداً از خیمه تا میدان صد و شصت هفتاد قدم بیشتر نیست، آفتاب که طلوع کرد (لیاقت می خواهد شما دارید) یک گوشهٔ چشم به حرّ انداخت، شفا گرفت، نتوانست دیگر بایستد. او شفا می دهد و جهنمی را بهشتی می کند.
گریه بر حسین(ع)
حسین(ع) عامل آمرزش است؛ امام صادق(ع) می فرماید: وقتی دور هم می نشینید و برای حسین ما گریه می کنید ـ نمی گوید برای ما، برای حسین ما ـ از جا بلند نشده تمام گناهان گذشته تان را خدا می بخشد، خدا کریم است، برای خدا مشکل نیست گناهان ما را ببخشد. حسین(ع) رضایت خدا را جلب می کند. امام صادق(ع) می فرماید: وقتی گریه می کنید قلب مادرم فاطمه شاد می شود، دل زهرا که شاد شود خدا از شما راضی می شود، زهرا شاد شود خدا راضی می شود. خدا می دید در به پهلوی زهرا زدند چه کار کرد؟ خدا با شادی زهرا شاد می شود «ان الله یرضی لرضا فاطمه و یغضب لغضبها».
حسین(ع)، عامل هدایت و بهشت رفتن
حسین(ع) هدایت می کند؛ از وقتی در رحم مادر بودیم این ملموس و محسوس است، به جان خودش قسم دست ما را گرفته تا حالا، و الا با این اوضاع دنیا و با این کشش مفاسد هزاران بار تا حالا باید بی دین شده باشیم؛ دستمان در دست ابی عبدالله(ع) است که مثل قرآن هدایت می کند «ذلِک الْکتابُ لا رَیبَ فِیهِ هُدی لِلْمُتَّقِین»(بقره، 2). پیغمبر می گوید: شب معراج به آخرین منزلی که رسیدم دیگر جبرئیل هم با من نبود، سرم را بلند کردم دیدم با خط نور نوشته «ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة» حسین جان! حسین جان!
من خیلی برای شما احترام قائلم، ائمه به ما دستور دادند به شما احترام کنیم، من دست همهٔ شما را می بوسم، به من اجازه نمی دهند و الا کفش دانه دانه تان را جفت می کردم اما به این تابلو نگاه کنید امام زمان چه گفته؟ چه کار کردند با ابی عبدالله(ع)؟ حسین جان! قرآن باعث بهشت رفتن شماست، روایت است آن هم در چه کتاب هایی! که قیامت به محض ورود صدیقهٔ کبری(س) به محشر، به محض ورود زهرا به محشر، خطاب می رسد: «حبیبتی ادخلی الجنة» نایست، زهرا پرونده ندارد، پروندهٔ زهرا حسین است، رسیدگی نمی خواهد برو. زهرا فرمان خدا را قبول می کند می آید تا کنار در ورودی بهشت می ایستد، فاطمهٔ من چرا وارد نمی شوی؟ می گوید: تنها نمی توانم وارد شوم. چه کسی را می خواهی؟ نمی گوید امامان را، نمی گوید شوهرم را، نمی گوید پدرم را، می گوید: هر کس به هر شکلی به حسین من خدمت کرده است. خطاب می رسد: صدایشان کن.
فرشتگان در محرم حسین مثل قرآن است؛ قرآن است، حسین جان! طبق آیات قرآن و روایات ـ نمی دانم چندتا آیه ـ تمام این گریه های شما ضبط می شود، همهٔ این صداها را شب اول قبر به ما برمی گردانند، ما راحت داخل قبر خوابیدیم و می شنویم گریه می کنیم. چه کسی جرأت دارد بیاید به ما بگوید «من ربک؟» چه کسی جرأت دارد به ما بگوید «من امامک؟» ما که وضع مان معلوم است، سؤال ندارد. نمی دانم شما را چه شده؟ یک چیزی هست! آن هم این است به امام صادق(ع) گفت: یابن رسول الله! گریه برای بعد از مردن افراد است، یکی می میرد بعد می نشینند برایش گریه می کنید، شما از اول محرم چرا می نشینید گریه می کنید؟ امام حسین(ع) دهم محرم کشته شده، نُه روز قبل از کشته شدن ابی عبدالله(ع) شما زن هایتان، بچه هایتان و حتی بچه های کوچک تان می نشینید گریه می کنید. فرمود: اول محرم فرشتگان عالم بالا پیراهنش را که با خنجر و نیزه سوراخ سوراخ شده می آورند پهن می کنند، پیراهنی که خون تازه به آن است، ما می بینیم، شیعیان ما هم با بصیرت می بینند، گریه مان مال این است، چه می گویی؟ مگر ما می توانیم گریه نکنیم؟ چه می گویی؟ این پیراهن بعداً نازل می شود و می آید دست امام عصر، ایشان هر کجا زندگی می کند بالای سرش است، خوش به حالش که هر روز این پیراهن را می بیند، ما هم با چشم دل می بینیم. پروردگار به او گفته روز ظهورت علامتش این است: هر وقت دیدی خون تازه به پیراهن دمید روز ظهورت است؛ لذا وقتی بیرون می آید خودش را به پیغمبر، به علی، به زهرا معرفی نمی کند «یا اهل العالمان جدی الحسین» همه اش حسین... همه اش حسین... همه اش حسین.
گنجی برای نسل بعد
چندتا کتاب خیلی مهم را اسم ببرم: «ارشاد مفید»، «منتخب طریحی»، «مقتل ابومخنف»، «لحوف سیدبن طاووس»، «فرسان الحیجاح»، «اعیان الشیعه»، «منتهی الآمال»، «زریعة النجاة»، «نفس المهموم» و از همه مهم تر «کامل الزیارات» از همهٔ اینها استفاده می شود، بر تمام شیعیان لازم و ضروری است که از این سرمایه به عنوان گنج معنوی از آن بهره ببرند، در حفظش با جان و دل بکوشند و به بعدی های خودشان وصیت کنند و آن گریهٔ بر ابی عبدالله(ع) است، گریهٔ بر ابی عبدالله(ع) را به بچه هایتان یاد بدهید. این گنج نزد همهٔ انبیا بود، همهٔ انبیا و امامان و اولیا گریه کردند. امام چهارم فرمود: تمام آسمان ها و موجوداتش، تمام زمین و موجوداتش، تمام ماهیان دریا، تمام مرغان هوا، تمام سنگریزه ها، تمام درختان برای پدرم گریه کردند. یکی از بالاترین و مهم ترین و موثق ترین و جلیل ترین راویان ما که ائمهٔ ما دوستش داشتند معاویة بن وهب است؛ «امالی شیخ مفید» نقل می کند که امام صادق فرمود: «کل الجزع و البکاء...» هر گونه بی تابی و گریه، مکروه است «...سوی الجزع و البکاء علی الحسین» مگر بی تابی و گریهٔ بر ابی عبدالله(ع).
گریه امیرالمؤمنین(ع) در کربلا
به طرف صفین می آید، چند هزار جمعیت با امیرالمؤمنین(ع) است؛ ابن عباس می گوید: من کنار علی در حرکت بودم، خوابش گرفت و سرش را گذاشت روی زین خوابید، بیدار شد دیدم اشکش می ریزد، آرام می گوید: «انا لله و انا الیه الراجعون» علی جان چه شده؟ گفت: ابن عباس خواب دیدم بیابان دریای خون است، یک نفر در خون دست و پا می زند، مدام می گوید: «هل من ناصر ینصرنی؟ هل من معین یعیننی؟ هل من ذاب یذب عن الحرم رسول؟» پیاده شدم بروم به دادش برسم، دیدم حسین خودم است؛ بگو لشگر پیاده شوند، اینجا کربلاست، اینجا محل افتادن حسین من است.
