همانطور که می دانید قرار است بالاخره گوشی های بازمانده در گمرک ذره ذره وارد مارکت موبایل کشور شود و از روز شنبه این اتفاق رخ داده است، برخی از کارشناسان اما نگران این هستند که عرضه این موبایلها بدون برنامه ریزی صورت میگیرد و ممکن است در این بازاری که تقاضای موبایل به شدت در آن بالا رفته و جنس نیست، تاثیری بد به جای بگذارد. برخی از دولتمردان معتقدند که مسئولان موبایلها را قیمت گذاری کنند و زودتر به بازار عرضه کنند.
«ابرهیم درستی» رییس اتحادیه فروشندگان دستگاههای صوتی، تصویری و تلفن همراه باور دارد که برای تنظیم بازار صرفا ترخیص این کالاها کافی نیست:
«از مسئولان درخواست داریم که سریعتر گوشیها را قیمتگذاری کنند. اکنون باید قیمت گوشیها مشخص شود تا در بازار به فروش برسند و کمبود موجود در بازار از میان برود. بازار موبایل با کمبود کالا مواجه است و گوشیهای ترخیصشده باید میان فروشندگان توزیع شود تا بازار تعدیل شود.»
او معتقد است که گوشیها جرمی را مرتکب نشدند که وارد بازار نشوند و برخی تخلفات اعلام شده توسط واردکنندگان موبایل جزیی است:
«البته درخصوص کسانی که تخلفات سنگین داشتهاند لازم است برخورد جدی صورت گیرد اما برخی تخلفات در این حوزه واقعا اندک بوده است. بازنگری درخصوص گوشیهای موبایل قدری زمانبر شده است. به هر حال اکنون این موضوع خاتمه یافته و ترخیص موبایلها آغاز شده است. امیدوار یم به انجام سایر اقدامات سرعت بیشتری بخشیده شود تا بازار موبایل از شرایط فعلی بیرون بیاید.»
از آنسو اما «مهدی میرمهدی» رییس اتحادیه فناوران رایانه به دیجیاتو میگوید که با اینکه موبایلها در حال ترخیص از گمرک هستند اما قیمتها چندان کاهش نیافته و معلوم نیست فروش آنها توسط چه کسی به خرده فروشان صورت میگیرد:
«صحبت از ترخیص پنج هزار گوشی همراه است اما این تعداد در بازار دیده نمیشود اگر در بازار آمده بود، مطمئنا تغییر قیمتی در بازار مشاهده میشد یا در رسانهها اعلام میکردند که فلان شرکت یا فلان وزارتخانه اقدام به فروش این گوشیها کرده است.
او باور دارد که 5 هزار گوشی در مارکت فعلی موبایل ایران در عرض چند ساعت به فروش میرسد و اگر واقعا وارد بازار شدند، تا الان تکلیفشان مشخص شده است. میرمهدی همچنین از ناگفتهها و عدم شفافیتها در این رابطه میگوید و آن را متناقض با اظهاراتی همچون شفافسازی در بدنه دولت توصیف میکند:
« مشخص نشده است اینکه آیا این گوشیها بر مبنای ارز 4200 تومانی به فروش خواهد رفت یا بر مبنای ارز آزاد. اگر بر مبنای نرخ ارز آزاد به فروش برسد که تاثیر چندانی بر بازار نمیگذارد و اهمیتی ندارد اما بر مبنای نرخ دولتی مطمئنا باید برنامهریزی راجع به فروش این کالا صورت بگیرد. فکر میکنم اگر این برنامهریزی صورت نگیرد رانت بزرگی خواهد بود.»
او تاکید میکند که هیچ موانعی بر سر راه این موبایلها وجود نداشته و صرفا شرکتها و افراد واردکننده با گمرک همکاری نکردهاند تا موبایلها زودتر ترخیص شود:
«با گمرک صحبت کردیم اعلام کردندکه هیچ موانعی برای ترخیص وجود ندارد، یا شرکت باید وکالت بدهد، ترخیص صورت بگیرد یا مطمئنا مدعی العموم باید این اقدام را انجامدهد. با این حال مجوز ترخیص صادر شده و هزینه گمرک و رجیستری آن پرداخت شده، اما در این میان اگر بعد از ترخیص برای ورود به بازار،تصمیمات درستی گرفته نشود، فساد و رانت بزرگی صورت میگیرد.»
میرمهدی با اشاره به پیش فروش خودروهای سایپا که قرار بود 5 هزار عدد باشد و 6 میلیون تقاضا وجود داشت، از نگرانی خود بابت پیش آمدن وضعیتی مشابه برای بازار موبایل میگوید:
« باید مسئولان برنامهریزی کنند به چه شکلی این گوشیها به فروش برسد تا میان مردم اختلاف ایجاد نشود، کسانی که مصرف کننده واقعی هستند خریداری کنند و به دست دلالان و سودجویان نرسد. هر دو وزارتخانه(صنعت و ارتباطات) باید با اتحادیهها به گفتوگو بپردازند تا به نتیجه درستی برسند وگوشیها به بهترین شکل به دست مصرف کننده برسد.»
رییس اتحادیه فناواران رایانه تهران باور دارد که تقاضا در ایران اکنون در همه حوزهها و کالاها زیاد است و عدهای هم ثبتنام میکنند تا کالا را خریداری کنند و بعد با قیمت بالاتری بفروشند و رانت صورت میگیرد. او تاکید دارد گوشیهایی که در بازار موجود است، گارانتی یا خدمات پس از فروش ندارند و به شکل مسافرتی وارد شدهاند. به همین خاطر تقاضا برای موبایلهای ترخیص شده به دلیل اینکه گارانتی دارند، بیشتر است زیرا این گوشیها قانونی وارد شده و هزینه گمرک و رجیستری برای آنها پرداخته شده است.
بسیاری از کارشناسان باور دارند اگر این موبایلها در همان وهله اول و در روزهای آغازین تلاطم نرخ ارز وارد بازار موبایل شده بود، حالا با این وضعیت آشوب زده در این بازار روبرو نبودیم و دیرکرد در عرضه آنها و عدم شفافیت در نوع این عرضه، باعث میشود که دردی از بازار زخم خورده موبایل دوا نشود. آنها معتقدند که عرضه خرد این کالاها نیز بیشتر مشکلساز است و 5 هزار موبایل در بازار فعلی جایگاهی ندارد. با این حال باید صبر کرد و دید که در نهایت روزهای آتی بازار موبایل و نرخ گوشیها چگونه خواهد بود و تاثیر این واردات خودش را به چه شکل نشان میدهد.