سال آبی گذشته خشک‌ترین سال نیم‌قرن اخیر بوده است

پرونده سال آبی گذشته (1397-1396) در حالی با 171 میلیمتر بارندگی بسته شد که افت 31 درصدی نزولات جوی نسبت به مدت متوسط بلندمدت، سال آبی گذشته را به یکی از خشک‌ترین مقاطع زمانی نیم قرن اخیر کشور مبدل کرده است.

به‌گزارش به نقل از پاون(پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو)، ، سال آبی 97-96 در حالی به پایان رسید که میزان بارش‌های کشور از ابتدای سال آبی گذشته (ابتدای مهر 96) تا پایان شهریور امسال به 171 میلیمتر رسید که در مقایسه مدت زمان مشابه سال پیش از آن(233 میلیمتر) حدود 27 درصد و در مقایسه با مدت متوسط بلندمدت (249 میلیمتر) حدود 31 درصد کاهش داشته است. با وجود اینکه بارش‌های فصل بهار امسال در مقایسه با سال پیش از آن رشد 12 درصدی داشته است اما افت 45 درصدی بارندگی‌ها در فصل زمستان و کاهش 26 درصدی بارش‌ها در فصل پاییز سال 96 موجب شد تا تابستان امسال را با کاهش 62 میلیمتری نزولات جوی نسبت به سال گذشته سپری کنیم.

نگاهی به روند بارندگی‌های 50 سال اخیر کشور حکایت از وضع نامطلوب نزولات جوی سال آبی گذشته دارد.

سال آبی 1397-1396 با ثبت 171 میلیمتر بارندگی رتبه 48 بارش‌های نیم قرن اخیر را به خود اختصاص داده است. در 50 سال اخیر فقط سال‌‌های آبی 79- 78 با ثبت 156 میلیمتر و سال آبی 87-86 با ثبت 143 میلیمتر بارندگی به مراتب وضع نامناسب‌تری را نسبت به سال آبی گذشته تجربه کرده‌اند و در انتهای جدول بارندگی‌های نیم قرن اخیر کشور قرار گرفته‌اند.

تقریبا از حدود 10 سال قبل کشور به صورت مداوم بارندگی‌های کمتر از میانگین بلندمدت را تجربه کرده و گرفتار خشکسالی شده است. از سال آبی 87-86 که کشور بدترین شرایط بارش‌ها را در آن زمان تجربه کرده بود، وضعیت به گونه‌ای پیش رفته است که تاکنون ایران هیچگاه بارشی فراتر از میانگین بلندمدت را تجربه نکرده و نزولات جوی روند نزولی به خود گرفته است؛ به طوری که پربارش‌ترین مقطع زمانی یک دهه اخیر کشور مربوط به سال آبی 91 با ثبت 245 میلیمتر بارندگی بوده است.

از میان شش حوضه آبریز اصلی کشور (دریای خزر، خلیج فارس و عمان، دریاچه ارومیه، فلات مرکزی، مرزی شرق و قره‌قوم) حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان که قسمت‌های وسیعی از غرب، ‌جنوب غربی و جنوب کشور را شامل می‌شود با افت 43 درصدی بارش‌ها نسبت به سال گذشته بدترین شرایط را در میان سایر مناطق یاد شده تجربه می‌کند.

ثبت 212 میلیمتر بارش این حوضه در سال آبی گذشته در حالی است که مقدار بارش‌های آن در مدت مشابه سال پیش از آن 369 میلیمتر بوده است.

با توجه به اینکه حدود 86 درصد ظرفیت در دست بهره‌برداری نیروگاه‌های برق آبی در این حوضه آبریز واقع شده است، طبیعتا افت 43 درصدی بارندگی‌ها در این حوضه آبریز و به تبع آن پایین بودن ارتفاع آب در مخازن سدها موجب شد تا میزان تولید انرژی نیروگاه‌های برق آبی هم با کاهش قابل توجهی نسبت به سال‌های گذشته روبه‌رو شده است؛ به طوری که انرژی تولیدی این نیروگاه‌ها از ابتدای امسال تاکنون حدود 43 درصد کاهش داشته است.

همچنین در این بین حوضه‌های آبریز فلات مرکزی و مرزی شرق 35 درصد و قره‌قوم 21 درصد کاهش بارش داشته‌اند.

افت بی‌سابقه بارندگی‌ها موجب شده تا 24 استان کشور بارندگی‌های منفی را نسبت به مدت متوسط بلندمدت تجربه کنند که در این بین سیستان و بلوچستان با منفی 75 درصد کم‌بارش‌ترین استان کشور در سال آبی گذشته بوده است که پس از این منطقه، استان‌های هرمزگان با 65 درصد، کرمان با 59 درصد، فارس با 56 درصد و بوشهر با 54 درصد کم بارش ترین مناطق کشور هستند.

البته در این بین بارش‌های قابل توجه بهار امسال در برخی از مناطق کشور موجب شده تا حوضه‌های آبریز دریاچه ارومیه و دریای خزر به مراتب شرایط بهتری را نسبت به سال پیش از آن تجربه کنند؛ به طوری که این دو حوضه آبریز به ترتیب با افزایش 48 و 16 درصدی بارندگی‌ها نسبت به سال 96-95 روبه رو هستند.

این شرایط موجب شده است تا استان‌های آذربایجان غربی با 25 درصد، آذربایجان شرقی با 23 درصد، کردستان با 20 درصد، همدان با 15 درصد و کرمانشاه و زنجان با سه درصد افزایش بارندگی‌ها نسبت به متوسط متوسط بلندمدت شرایط به مراتب بهتری را در میان سایر استان‌های کشور تجربه کنند.

همچنین در این بازه زمانی پربارش‌ترین نقطه کشور «رامسر ــ صفارود» در استان مازندران با ثبت 1091 میلی‌متر بارندگی و کم‌بارش‌ترین نقطه کشور هم «هوشک ــ سراوان» در استان سیستان و بلوچستان با ثبت 4٫3 میلیمتر بارش بوده است.

223 میلیارد لیتر آب به صورت مجازی از کشور صادر شد

سال گذشته به عنوان یکی از خشک ترین سال های کشور در حالی بالغ بر 780 هزار تن هندوانه به بیش از 30 کشور جهان صادر شد که در واقع از این طریق 223 میلیارد لیتر آب به صورت مجازی از ایران به خارج از کشور صادر شده است.

آخرین آمار ارائه‌شده از سوی سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان می‌دهد که ایران سومین تولیدکننده بزرگ هندوانه جهان است.به گزارش تسنیم، سالانه 3 میلیون و 813 هزار تن هندوانه در ایران تولید می شود. هندوانه محصولی آب بر است که برای تولید هر کیلو از آن 286 لیتر آب مصرف می شود.

برای تولید 3 میلیون و 813 هزار تن هندوانه، یک هزار و 90 میلیارد و 518 میلیون لیتر آب مصرف می شود. این حجم عظیم مصرف آب برای تولید هندوانه در شرایطی است که ایران بیش از 17 سال خشکسالی را پشت سر گذاشته و برداشت بیش از حد از سفره‌های زیرزمینی، 390 دشت کشور را بحرانی کرده است.

نکته جالب اینجاست بیشتر آب برداشت شده برای تولید هندوانه هم از منابع زیرزمینی، به صورت مجاز یا حتی غیرمجاز، تأمین می شود.از مجموع 3 میلیون و 813 هزار تن تولید هندوانه در ایران حدود 800 هزار تن از این محصول صادر می شود. در واقع سالانه حدود 8ر228 میلیارد لیتر آب در قالب صادرات هندوانه به صورت آب مجازی از کشور خارج می شود.

سال گذشته بالغ بر 780 هزار تن هندوانه به بیش از 30 کشور جهان صادر کرده ایم، در واقع سال گذشته که یکی از خشک ترین سال های کشور بود، 08ر223 میلیارد لیتر آب به صورت مجازی و فقط در قالب هندوانه به خارج از کشور صادر شد.

کشورهایی چون عراق، پاکستان، امارات متحده و ترکیه از بزرگترین واردکنندگان هندوانه از ایران هستند. هندوانه ایرانی به کشورهای اروپایی چون اتریش و آلمان هم صادر می شود اما بازار اصلی هندوانه صادراتی ایران، کشورهای عربی خاورمیانه و به خصوص حاشیه خلیج فارس است.