بهزاد نبوی عصر امروز در نشست «چالش‌های اقتصاد جنگ در دفاع مقدس» که در حزب توسعه ملی ایران اسلامی برگزار شد، گفت: خیلی از افراد تصور می‌کنند شروع جنگ ایران و عراق 31 شهریور سال 59 است در حالی که روز شروع آغاز جنگ 22 شهریور 59 است که با حمله نیروهای عراقی در غرب کشور آغاز شد. روزی که دولت از مجلس رای اعتماد گرفت و می‌خواست کار خود را آغاز کند، نزد امام و به جماران رفته بودیم که آنجا به ما خبر دادند، عراق به غرب کشور حمله کرده است.
وی ادامه داد: طبق قانون اساسی، فرماندهی کل قوا در اختیار رهبری است که آن موقع امام بودند بنابراین دولت به صورت مستقیم حضور نداشت بلکه صرفا نقش پشتیبانی‌کننده دارد و تامین‌کننده مالی بود. بنابراین وقتی از عملکرد دولت در جنگ سخن می‌گوییم، باید عملکرد اقتصادی دولت در جنگ را مدنظر قرار دهیم.
وزیر صنایع سنگین در دولت دفاع مقدس با بیان اینکه برخی فکر می‌کنند حمایت مالی دولت از جنگ به معنای آن است هرچه پول در کشور وجود دارد باید به جبهه‌ها فرستاد، اظهار داشت: برخی‌ها به ویژه سال 88 انتقاد می‌کردند دولت دفاع مقدس از جنگ چندان حمایت نکرد، یعنی باید هرچه پول داشت، صرف جنگ می‌کرد. در سال‌های جنگ شهرها موشک باران می‌شدند و دولت قصد سنگرسازی و پناهگاه‌سازی داشت. برخی از دوستان نیروهای مسلح به ویژه به ما انتقاد می‌کردند مگر ما پناهگاه داریم که قصد ساخت پناهگاه در شهرها را دارید.
اوایل جنگ دولت بسیار جوان و باتجربه‌ترین وزرا 9 ماه سابقه وزارت داشتند
نبوی افزود: آنها به این مساله فکر نمی‌کردند اگر امنیتی در شهرها نباشد، کسی به جبهه نمی‌رود و اگر جان کارگر حفظ نشود، جبهه‌ها هم مدیریت نمی‌شود.
وی با بیان اینکه با آغاز جنگ و حمله عراق ما شوکه شده بودیم، تصریح کرد: دولت بسیار جوان و بی‌تجربه بود و باتجربه‌ترین وزرا، چند ماه و حداکثر 9 ماه سابقه وزارت داشتند، گفت: اولین کاری که انجام شد، تشکیل ستاد بسیج اقتصادی بود. البته فکر تشکیل این ستاد قبل از دولت شهید رجایی و در دوران ریاست مهندس سحابی در سازمان برنامه و بودجه مطرح شده بود.
رییس ستاد بسیج اقتصادی در دولت شهید رجایی با اشاره به بمباران پالایشگاه آبادان خاطرنشان کرد: پالایشگاه آبادان جزو محدود پالایشگاه‌های ما بود. بنادر کشور از جمله بندر خرمشهر و بندر امام خمینی که مهمترین بنادر ما بودند، تعطیل شده بودند. از بنادر ما فقط بندرعباس باقی مانده بود که نیمه‌کاره بود و بوشهر هم بندر به معنای واقعی نبود. بسیاری از ذخایر ما در خرمشهر بود.
نبوی با تاکید بر اینکه با بمباران‌ها خطوط انتقال نفت دچار اختلال شدند و در نیمه دوم جنگ صدور نفت هم با مشکلاتی روبرو شد، ابراز داشت: ستاد بسیج اقتصادی دارای کمیته‌هایی بود. هدف ستاد بسیج اقتصادی هم این بود که زندگی مردم و حرکت اقتصادی کشور دچار اختلال و بحران نشود. اولین اقدام فوری ستاد بسیج اقتصادی سهمیه‌بندی سوخت بود زیرا پالایشگاه آبادان که بزرگترین پالایشگاه کشور بود، به سختی کارش را ادامه می‌داد. دومین کاری که انجام شد، این بود که دولت نرخ برق را پلکانی کرد یعنی برای مصارف کم، قیمت کمتر و برای مصارف بالا پول بیشتری اخذ شود. دولت نمی‌توانست برق را سهمیه‌بندی کند و نرخش را پلکانی کرد.
در دوران جنگ نان را سهمیه‌بندی نکردیم تا امنیت روانی مردم حفظ شود
وی با بیان اینکه دولت تمامی وسایل حمل و نقل را تحت پوشش خود قرار داد، عنوان کرد: این کار تا پایان جنگ ادامه داشت که هم برای پشتیبانی جبهه‌ها و هم تامین نیازهای اساسی کشور بود. کار بعدی حمایت از کالاهای اساسی بود. تصمیم گرفته شد نان مردم سهمیه‌بندی نشود ولی از هر طریق که می‌شود آرد و گندم در کشور کم نشود و آنها را تامین کرد. این تصمیم برای حفظ امنیت روانی در کشور بود در حالیکه امروز با آنکه کالاهای اساسی کم نشده شاهدیم قیمت‌ها بالا و پایین می‌رود که ربطی هم به تحریم‌ها ندارد و جنبه روانی دارد.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان کالاهای اساسی سهیمه‌بندی شدند که از جمله آنها روغن نباتی بود، یادآور شد: شوینده‌ها، قند و شکر کالاهای مهمی بود که از طریق کوپن تامین می‌شدند. سهمیه‌بندی‌های استانی و منطقه‌ای برای برخی کالاها در نظر گرفته شد که کالاهای اساسی نامگذاری شدند و از طریق تعاونی‌ها توزیع می‌شدند. در مجموع، با این اقدامات حداقل‌هایی به دست مردم می‌رسید.
مردم در دوران جنگ کمبودها را تحمل می‌کردند
نبوی اضافه کرد: فکر هم نکنید که وفور بود و سهمیه‌بندی سریع به دست مردم می‌رسید ولی مردم، مردم اول انقلاب و جنگ بودند و صبرشان بیشتر بود و اعتماد زیادی به مسئولان داشتند و کمبودها را تحمل می‌کردند.
وی با تاکید بر اینکه مسئولان بیشتر در میان مردم بودند، بیان کرد: هدف از کار سهمیه‌بندی این بود که کالاهای اساسی واقعی مردم به دستشان برسد. البته امروز آن الگو قابل انجام نیست و باید با روش‌ها و الگوهای دیگر آن کار انجام داد. 40 سال بعد از جنگ نمی‌توان به دست مردم کوپن داد ولی مهمترین کار این است که ما نباید کاری کنیم که کمبودی شکل بگیرد. آن روز جنگ دست ما بود ولی امروز عدم تکرار آن شرایط دست ما است.
نماینده مجلس ششم با بیان اینکه کنترل و نظارت توزیع کالاهای اساسی در دوران جنگ موفق بود و توانست کم و بیش نیازهای اساسی را تامین کند، گفت: البته کارهای دیگری هم انجام شد. کاهش تولید کالاهای غیرضروری و افزایش کالاهای اساسی از جمله آنها بود. مثلا من وقتی وزیر صنایع سنگین شدم، تلاش شد که بیشتر وانت تولید شود تا خودرو سواری و از این طریق نیازهای کشور رتق و فتق شود. در کمیته کشاورزی ستاد بسیج اقتصادی تلاش می‌شد تا واردات کالاها کمتر شود. مثلا تلاش شود میزان بهره‌وری و تولید محصولات کشاورزی از جمله برنج بیشتر شود و نرخ‌گذاری برای برنج‌های پر محصول برای کشاورز مقرون به صرفه باشد.
نبوی با بیان اینکه هدف ما کاهش واردات کالاهای غیرضروری بود، اظهار داشت: من در زمان جنگ بچه کوچک داشتم. واقعا کیفیت البسه ایرانی با البسه خارجی برابری می‌کرد. ما آن وقت موز وارد نمی‌کردیم و در سال‌های پایانی جنگ موزهای کوچک و البته خپل تولید کرده بودیم. خودرو خارجی در زمان جنگ حتی یک دستگاه هم وارد نشد.
وی ادامه داد: پس از آن هدف دولت، دستیابی مردم به کالاهای اساسی به صورت ثابت و مشخص و با قیمت مشخص، کنترل و پوشش حمل و نقل کشور و راه اندازی بنادر کشور بود.
29215
