روزنامه هفت صبح: اگر ناصرالدین شاه نخستین کسی بود که خودرو را به ایران آورد یا موسیو اولین کسی بود که در ایران رانندگی کرد، نام صنعت اتومبیل هم با نام برادران خیامی گره خورده است. بر این مبنا اگر دهه 40 خورشیدی را زمان آغاز نخستین گام‌ها در ایران برای تولید خودرو دانست، دهه 70 خورشیدی را هم باید آغاز حرکت دوباره صنعت خودرو پس از جنگ دانست که با کاهش سایه سیاست بر فراز اقتصاد به تجار فرصت داده شد فعالیت‌های خود را با جهان خارج از نو آغاز کنند.
اتمام جنگ تحمیلی و شروع دهه 70 خورشیدی برای بسیاری از ایرانی‌ها به منزله سرآغازی جدید برای زیستن در جهانی جدید بود. بعد از دو تجربه نسبتا تلخ در انقلاب و جنگ تحمیلی، برنامه‌های سازندگی اکبر هاشمی رفسنجانی موجی از امید را به کشور تزریق کرد؛ موجی که خیلی زود با اشتباهات سیاستی تیم اقتصادی او فرو نشست، اما ثمراتش را هم به اقتصاد ایران تزریق کرد. این دهه که در ادبیات اقتصادی ایران با برنامه تعدیل ساختاری به یاد آورده می‌شود، در بررسی‌های دقیق‌تر تجاری-صنعتی با شرکت‌ها و برند‌هایی شناخته می‌شود که پس از 15 سال دوباره در ایران حضور یافتند.
نخستین قرارداد بزرگ و واقعی صنعت خودرو ایران پس از جنگ در همین عصر شکوفا شد و پراید؛ ثمره تعامل سایپا با کیا در همین عصر است. از خاص‌ترین محصولاتی که به صورت وارداتی در این دهه پای به بازار ایران گذاشتند می‌توان به لکسوس ال‌اس به عنوان اتومبیلی نو ظهور یاد کرد که تنها به تعداد چهار دستگاه وارد ایران شد. تعدادی شورولت کاپریس تخم مرغی و نیز چندین دستگاه آئودی، مازراتی و پورشه هم در این دوره میهمان خیابان‌های کشور شدند. این 12 اتومبیل، اما نماد‌های طبقه متوسط ایرانی در دهه 70 خورشیدی بودند که به صورت تولیدی یا وارداتی، در بازار حضور داشته و خاطره خودرو‌های مونتاژی آمریکایی را کم کم از اذهان خریداران ایرانی پاک کردند. ببینیم 12 دلاور بنزینی جاده‌های ایران در عصر تعدیل ساختاری کدام مدل‌ها هستند.
پژو 405 مدل 1370
خودرو سال 1988 اروپا که با سرمایه گذاری فرانسوی‌ها به بازار ایران پای گذاشت و تا سه دهه بعد به تعداد سه میلیون دستگاه از آن ساخته شد. این خودرو که زمینه تبدیل ایران به یک سازنده نسبتا مستقل خودرو را فراهم کرد، هسته اولیه تولید محصولاتی نظیر سمند، پژو پارس و دنا بود و امروزه یکی از نماد‌های صنعت خودرو کشور به حساب می‌آید. این خودرو که نخستین بار سال 1368 به خط تولید ایران خودرو آمد، در طول دوره حیات در ایران با اقسامی از موتور‌های 1600، 1800 و 2000 سی سی تولید شد.
پراید مدل 1374
بار‌ها درباره داستان پراید برای نان نوشته ایم. می‌دانید که این خودرو اساسا توسط فورد طراحی شد و شکست خورد، بعد مزدا که زیرمجموعه فورد بود آن را مونتاژ کرد و توفیقی نیافت. کیا هم بعدتر با کمک مزدا آن را در کره روی خط تولید برد و از آن خیر ندید. به محض عرضه کیا پراید در ایران در سال 1374، اما این خودرو توانست مفهوم ماشین کره‌ای را با سواری نرم، مصرف اندک، استهلاک پایین و امکانات مناسب در بازار کشور جا بیندازد و تا 33 سال بعد همچنان حرف اول را در بازار کشور بزند.
دوو سی یلو مدل 1375
نخستین خودرو مونتاژی توسط کرمان موتور که هنوز هم خاطره خویش در یاد بسیاری از خریداران مانده است. سدان کوچک کره‌ای که طرحی مدرن و جذاب در اتاق و بدنه داشت، از ابتدای سال 1375 وارد خط تولید شد و در زمانی کوتاه، به رقیبی برای پژو 405 تبدیل شد. امکانات خودرو مثل سیستم تهویه، سیستم پخش CD خور، شیشه بالابر برقی چهار در، گرمکن شیشه عقب در کنار مصرف اندک سوخت و استهلاک پایین، سی یلو را سریعا به یکی از اولین خودرو‌های موفق کره‌ای بازار ایرانی تبدیل کرد.
رنو 21 مدل 1371
حاضل نه چندان دلچسب اولین قرارداد بزرگ ایران با شرکت فرانسوی رنو همین سدان سری 21 است که به رغم ویژگی‌های بسیار خوبی که داشت هرگز نتوانست در برابر پژو 405 مقاومت کند و خیلی زود قافیه را به هموطنانش باخت. رنو 21 که اغلب ایرانی‌ها آن را با تاکسی‌های سفیدرنگ درون شهری به یاد دارند، به واسطه امکانات بسیار ضعیف و سواری خشکی که داشت از سال 70 تا 74 مونتاژ شد و بعد از یک دوره قطع همکاری بین رنو و سایپا، برای همیشه خط تولید را ترک گفت.
دوو ریسر 1990
نمونه قدیمی‌تر دووسی یلو که اصالتا یک پونتیاک آمریکایی محقر بود و به شکل وارداتی در دو سری لیفت یک و سدان وارد بازار ایران شد. این خودرو که امکان اندکی در مقایسه با مدل‌های وارداتی هم رده داشت، از شاسی و پلتفرم سری T. جنرال موتورز سود برده و به موتور چهار سیلندر، هشت سوپاپ و 75 اسبی جنرال موتورز مجهز بود که در کنار یک جعبه دنده دستی، سواری عادی و بی دردسری را عاید سرنشینان می‌کرد. ریسر در دهه 70 خودرویی پایین‌تر از میتسوبیشی گالانت و هوندا سیویک به حساب می‌آمد.
میتسوبیشی گالانت 1991
گالانت در زبان انگلیسی معنی دلیر می‌دهد؛ واژه‌ای که از هر جهت برازنده این سدان ژاپنی است. مدل‌های سوپرسالن سری 90 گالانت هنوز هم در بازار ایران خریدار دارند چرا که سواری خوب، دید مناسب، اتاق بزرگ و استهلاک پایینی داشته و در مقایسه با محصولات هم رده ساخت اوپل یا فولکس، قیمت کمتری داشتند. گالانت مدل 1370 که در فرم بدنه شباهت‌هایی به هوندا آکورد هم داشت، اغلب در نمونه‌های فیس لیفت کانادا به ایران وارد شده و از موتور دو لیتری کاربراتوری با قدرت 136 اسب بخار سود می‌برد.
اوپل کورسا 1994
یک هاچ بک خوش ساخت و جوان پسند آلمانی که توانست در مدت کوتاهی به ترند بازار ایران تبدیل شود. این خودرو که به غیر از فیلم لیلا اثر داریوش مهرجویی، یکی از اتومبیل‌های نمادین دهه 70 خورشیدی است، از اوایل این دهه در کنار برادرانش وکترا و آسترا به بازار ایران راه یافت. کورسا که یک نوع موتور چهار سیلندر 1200 سی سی با دو سطح قدرت 45 و 60 اسب بخاری داشت، تنها در دوسال 73 و 74 در ایران عرضه شد. برخی مالکان کورسا ادعا می‌کنند با این خودرو بیش از یک میلیون کیلومتر سفر رفته اند!
تویوتا لندکروزر 90
تب ورود شاسی بلند آفرودر و قدرتمند ژاپنی به ایران گرچه با مونتاژ نیسان پاترول در سال 1364 پا گرفت، اما با واردات گسترده تویوتا لندکروزر 1990 به ایران فراگیر شد. این شاسی بلند که در نسل سوم خود توانسته بود از هویت خشن قبلی کمی فاصله بگیرد، در مقایسه با پاترول اتومبیل راحت تر، اشرافی‌تر و البته نرم تری بود و با کیفیت بالایی که در ساختش به کار رفته، دلیل اصلی اعتماد امروز مشتریان به برند تویوتا است. این شاسی بلند از سال 71 وارد بازار ایران شد و هنوز هم طرفدار دارد.
دوو اسپرو
سوناتای اواسط دهه 70 همین دوو اسپرو بود که با مونتاژ در کرمان موتور بسیاری از خریداران سنتی محصولات ژاپنی را به سمت خود کشاند. اسپرو 97 با چراغ‌های یکپارچه عقب، باله بزرگ روی صندوق، رینگ و لاستیک اسپورت، پوزه تیز و خشن و البته اتاقی جادار در کسری از زمان توانست خود را به نماد اتومبیل‌های شرقی اسپورت لوکس در ایران تبدیل کند. اسپرو تا همین سال‌ها هم بین دوستدارانش خرید و فروش می‌شد. البته برخلاف این ظاهر خشن، اسپرو از موتوری نسبتا ضعیف با توان 115 اسب بخار سود می‌برد که نقطه ضعفش هم بود.
هوندا آکورد مدل 1993
به نوعی رقیب مستقیم میتسوبیشی لنسر 93 به حساب می‌آمد، اما لوکس‌تر و گران‌تر و کمیاب‌تر بود. آکورد 94 که ماشین طبقات متوسط رو به بالا بود، معادل تویوتا کریسیدا خودرو پلیس در همین دهه بود و به واسطه قیمت بسیار بالا کمتر خریداری به سراغش می‌رفت. آکورد‌های وارداتی دهه 70 به یک موتور چهار سیلندر بنزینی مجهز بودند گرچه انواع 1996 این خودرو با موتور شش سیلند هم وارد کشور شد. آکورد‌های وارداتی البته یک سری سفارشی هم داشت که با عنوان سری 96 از امکانات بیشتر و طراحی بهتری برخوردار بود.
فولکس واگن MK2 مدل 1990
درست مثل همین ایام که نسل هفتم گلف در گونه GTI به اتومبیل جوانان بسیار متمول تبدیل شده، گلف نسل دوم هم در دهه 70 خورشیدی اتومبیل ثروتمندان بود و به تعداد اندکی وارد کشور شد. این خودرو که در انواع مختلفی با موتور‌های چهار سیلندر 1400 تا 2000 سی سی وارد کشور شد در برخی نمونه‌ها از سیستم چهارچرخ محرک سود برده و به داشتن لذت بالای رانندگی مشهور بودند. گلف نسل دوم که در فاصله سال‌های 69 تا 71 به همراه ون ترانسپورتر به ایران وارد شد، هم اکنون مورد علاقه رانندگان وطنی مسابقات سرعت است.
الدزمبیل کوتلاس مدل 1993
تنها آمریکایی این دهه که به شکلی عجیب به بازار ایران راه یافت و توانست در بالاترین سطح قیمتی از بازار ایران به مقدار ناچیزی فروش داشته باشد. طبق شنیده‌های هفت صبح از فعالان بازار خودرو، اغلب کوتلاس‌های وارداتی به کشور از کویت وارد ایران شده و بعضا هم اتومبیل‌های قاچاقی هستند. کوتلاس که یک موتور 3100 سی سی قدرتمند و شش سیلندر دارد، علاوه بر جعبه دنده چهار سرعته اتوماتیک از سیستم ایمنی پیشرفته‌ای هم سود برده و به سواری نرم و بی صدا در جاده مشهور است.
