تحولات ارز، رسانه‌ها را ذوق‌زده کرد!

مسعود مهاجر در گفت‌وگو با ایسنا، درباره نحوه عملکرد رسانه‌ها در انعکاس اخبار تحولات بازار ارز اظهار کرد: تمام رسانه‌های داخلی از روزنامه‌ها گرفته تا رادیو و تلویزیون دچار نوعی ذوق‌زدگی پنهان بودند؛ انگار که خبرهای خیلی خوبی را منتشر می‌کردند و هیچ کسی در فکر منافع ملی نبود. گویی که همه در یک جریان سیلی قرار گرفته‌اند که حتما باید به مقصد خاصی برسند؛ جریانی که یا توسط رسانه‌های داخلی هدایت می‌شد یا رسانه‌های خارجی.

او با بیان اینکه «رسانه‌ها نباید موج ایجاد شده را قوی‌تر می‌کردند»، ادامه داد: در این مدت بسیار موارد کمی بود که رسانه‌های داخلی جلوی جریان تحولات بازار ارز ایستاده باشند و بگویند که این موجی گذراست، مردم جدی نگیرند و اسیر این موج نشوند؛ البته نه تنها رسانه‌ها، بلکه در این مدت تمام افرادی که در قسمت‌های مختلف مسائل ارزی اظهار نظر کردند، از کسانی که بازار طلا را می‌گردانند تا کسانی که در بانک مرکزی هستند، آنقدر این جریان را واقعی در نظر گرفتند که به تندتر شدن حرکت این جریان کمک کردند.

مهاجر با بیان اینکه «رسانه‌ها بحران تحولات ارزی اخیر را ایجاد کردند»، خاطرنشان کرد: البته باید به این نکته نیز توجه کرد که نقش رسانه‌های مجازی در بحرانی کردن تحولات ارزی نیز بسیار قابل توجه است و در مقطعی باعث شد که شیب تندتر از آن چیزی که بود نشان داده شود؛ به عنوان مثال یکی از تئوری‌هایی که در این مدت در داخل و خارج از کشور بسیار به آن بها داده شد این بود که دولت نرخ دلار را بالا می‌برد تا ریال بیشتری به دست آورد. این در حالی است که این حرکت نمی‌تواند از سوی دولت و بانک مرکزی انجام شود؛ مگر آنکه مجلس این امر را تصویب کند. در واقع مجلس نرخ دلار را در بودجه سالیانه تعیین کرده است و حتی اگر دولت دلارش را گران بفروشد برای خرج کردن مازاد دلاری که از مردم می‌گیرد، باید حتما از مجلس اجازه بگیرند.

مهاجر در پاسخ به این پرسش که آیا پایین بودن سطح سواد اقتصادی رسانه‌ها باعث ایجاد چنین بحرانی شده است، بیان کرد: فکر می‌کنم علت اصلی اسیر شدن روزنامه‌نگاران در ساختن تیترهای جذاب بوده است. اینکه رسانه‌ها نمی‌توانند تیترهای جذاب تولید کنند باعث شد تا از فضای اقتصادی و جریان ایجاد شده استفاده کنند و تیترهای جذاب بزنند. به همین خاطر هم بود که در بسیاری از مواقع رسانه‌های داخلی با رسانه‌های خارجی همگام شدند و تاکید داشتند که وضع اقتصاد مملکت خراب شده است، دولت نمی‌تواند شرایط را کنترل کند و شرایط امروز نتیجه تصمیم‌گیری‌های غلط است؛ این در حالی است که اغلب رسانه‌های داخلی در مواقعی که باید به سیاست‌های اقتصادی دولت نقد می‌کردند، سکوت کرده بودند.

این روزنامه‌نگار باسابقه ادامه داد: زمانی که بانک مرکزی اعلام کرد که هر کسی می‌تواند با شناسنامه و کارت ملی، 5000 دلار از صرافی‌ها ارز بخرد هیچ کسی اعتراض نکرد و همه فکر کردند این تصمیم درستی است که یک‌باره 80 میلیون نفر را مشتری ارز کنیم! این در حالی است که وقتی آن زمان برای بازدید میدانی به بازار ارز رفتم، کاملا مشهود بود که این مردم نبودند که در صف خرید ارز ایستاده بودند و همه دلال‌های بازار بودند. در واقع اصلا امکان خرید برای مسافران و دانشجویان فراهم نبود؛ اما آن زمان جریان رسانه‌ای برای نقد این تصمیم ایجاد نشد و اغلب رسانه‌ها سکوت کرده بودند.

او همچنین درباره اعتماد عمومی به اخبار رسانه‌های داخلی، اظهار کرد: در این مدت حتی در برخی از رسانه‌های خارجی دیدم که برخی از متخصصان اقتصادی اذعان کردند که این بحران ارز می‌گذرد، ماندگار نیست و بیشتر یک جریان روانی است که در میان جامعه به وجود آمده است. در حالی که این رویکرد در رسانه‌های داخلی منعکس نشد. در واقع می‌توان گفت که در این مدت موضوع مثبتی در رسانه‌های داخلی انعکاس داده نشد و فرقی نمی‌کرد رسانه‌ها اصولگرا یا اصلاح‌طلب باشند همگی در یک مسیر این جنجال روانی را بزرگتر نشان می‌دادند. نه تنها رسانه‌ها بلکه حتی بانک مرکزی هم تلاش نکرد تا جلوی این سیل را بگیرد.

مهاجر در ادامه به عملکرد بانک مرکزی در کنترل بازار ارز اشاره کرد و گفت: در حال حاضر دخالت بانک مرکزی در بازار ارز کاملا اشتباه است. بانک مرکزی باید از بازار بیرون بیاید تا نرخ را بازار تعیین کند و دولت هم دلارش را به قیمتی که بازار مشخص می‌کند، بفروشد.

این روزنامه‌نگار در پاسخ به این پرسش که نقش رسانه‌ها در شرایط فعلی چیست، یادآور شد: رسانه‌ها باید وضعیت را عادی کنند و بگویند که کنترل بازار ارز باید در اختیار دولت و بانک مرکزی باشد. در واقع رسانه‌ها باید کمک کنند تا دولت در تک‌نرخی کردن ارز موفق شود؛ چرا که دولت این ترس را دارد که نرخ دلار را از 4200 تومان بر فرض مثال به 8000 تومان برساند و باعث شود که کالاهای وارداتی گران شود. در حالی که دولت باید نرخ را تک کند و مابه‌التفاوت کالاها را در موارد خاص بپردازد. یعنی با تولیدکنندگان و کارخانه‌ها به توافق برسد که آنها قیمت کالایشان را افزایش ندهند و مابه التفاوت این افزایش قیمت را به کارخانه‌دار بپردازد.

مهاجر همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا این رویکرد باعث ایجاد موج رسانه‌ای منفی در جامعه می‌شود، توضیح داد: باید به این نکته توجه کنیم که اگر دلار بالا برود، به نفع اقتصاد مملکت است؛ اگر دلار بالا برود طبعا کالای خارجی گران و مشتریان آن کم می‌شود و مردم بیشتر به سمت کالاهای داخلی می‌روند. از طرفی دیگر به دلیل ارزان‌ بودن، ورود مسافران خارجی نیز به کشورمان زیاد می‌شود.