۴۰ سال، ۱۰ ستاره؛ بهترین فوتبالیست‌های ایرانی بعد از انقلاب

روزنامه هفت صبح - آرش خوشخو: چهل سال از انقلاب سال 1357 می‌گذرد. این لیست بهترین بازیکنان ایران در این چهار دهه است. بخوانید و زیاد هم سخت نگیرید. اما چند نکته را در نظر بگیرید. اینکه بازیکنان بزرگی وجود داشته اند که شاید در سال‌های بعد از انقلاب حضور داشتند، اما بخش اصلی درخشش آن‌ها به سال‌های قبل از انقلاب مربوط می‌شود.

 

مثل علی پروین، حسن روشن، ابراهیم قاسمپور، ناصر حجازی و یا عبدالرضا برزگری؛ و هیچ بازیکنی هم از نسل فعلی بازیکنان تیم ملی در این فهرست قرار نداده‌ایم. عجیب است، اما واقعیتی است که فعلا هیچ بازیکنی از این تیم در حد 10 و حتی 20 بازیکن برتر محسوب نمی‌شوند. شاید بعد‌ها از نام‌هایی مثل سیدجلال، جهانبخش، سردار و یا خدا را چه دیدی طارمی در این فهرست‌ها بتوان یاد کرد.

1. علی دایی

علی دایی متولد اردبیل است، اما در دوران دانشجویی در تهران کشف شد. با تیم تاکسیرانی و بعدش جذب بانک تجارت شد. بلندبالا، جنگنده و باهوش. در 23 سالگی به تیم ملی دعوت شد و در مقدماتی جام جهانی 1994 درخشید و آقای گل شد. یکی دو سال بعد در تیم ملی با خداداد عزیزی و کریم باقری سه تفنگدار مشهور فوتبال ایران را تشکیل دادند. در جام ملت‌های آسیا در امارات آقای گل شد و فقط در یک بازی 4 گل به کره جنوبی زد. همراه تیم ملی به جام جهانی 98 صعود کرد و بعد از نیم فصل توپ زدن در پرسپولیس به آلمان رفت و شش سال در آرمینیابیلفلد، بایرن مونیخ و هرتابرلین بازی کرد. در این شش سال او موفق شد به تیم‌های بزرگی مثل چلسی و آث میلان گل بزند. ناکامی در جام ملت‌های سال 2000 و عدم توفیق در راهیابی به جام جهانی 2002 او را ناامید نساخت. همراه تیم ملی در جام ملت‌های سال 2003 به مقام سوم رسید و به جام جهانی 2006 هم راه یافت که خب درخشش چندانی نداشت.

 

 

علی دایی در 38 سالگی و در حالی که رکورددار گل زده در بازی‌های ملی در سطح جهان بود بازنشسته شد. او در اواخر دوران بازی خود دو فصل دیگر در پرسپولیس توپ زد و یک بار هم آقای گل لیگ ایران شد. او یک بار هم مرد سال فوتبال آسیا شده است.

---

2. علی کریمی

بچه مارلیک در فردیس کرج است. در مسابقات فوتسال جام رمضان در تیم فتح چهره شد و در 20 سالگی علی پروین او را به پرسپولیس آورد تا سه فصل پیاپی در پرسپولیس بازی کند و دو قهرمانی لیگ ایران را به دست بیاورد. در بازی‌های آسیایی بانکوک در سال 1998 در پست غیرتخصصی پیستون چپ درخشید و نامی برای خود در سطح آسیا دست و پا کرد. پیشنهاد اتلتیکو مادرید را رد کرد تا به الاهلی امارات بپیوندد. در امارات فوق العاده ظاهر شد.

 

 

او ستاره تیم ملی ایران به رهبری بلازویچ بود، اما از صعود به جام جهانی بازماند. آوازه مهارتش در دریبل زنی او را راهی بایرن مونیخ آلمان کرد و دو فصل در آنجا بازی کرد. در جام ملت‌های 2003 او فوق العاده ظاهر شد و همراه تیم ملی به جام جهانی 2006 هم صعود کرد، اما اختلافاتش با علی دایی نفس تیم را به شماره انداخت. کریمی در بازگشت به فوتبال ایران سه فصل دیگر در پرسپولیس بازی کرد. او هم یک بار مرد سال فوتبال آسیا شده است.

---

3. احمدرضا عابدزاده

جوان آبادانی مهاجر به اصفهان که در سال 1366 بعد از شورش ستاره‌های تیم ملی علیه دهداری، در 21 سالگی دروازه بان اول تیم ملی ایران شد و 11 سال این پست را ترک نکرد. او با تیم ملی ایران به مقام سوم در دو جام ملت‌های آسیا در سال‌های 1988 و 1996 رسید و همین طور قهرمانی بازی‌های آسیایی پکن در سال 90. او از ارکان صعود تیم ملی به جام جهانی 98 بود.

 

عابدزاده سه فصل در استقلال بازی کرد و با این تیم قهرمان ایران و باشگاه‌های آسیا شد و بعد 7 فصل پیاپی دروازه بان پرسپولیس بود و سه قهرمانی ایران نیز به دست آورد. عابدزاده تمام دوران بازی اش از مصدومیت زانو رنج می‌برد و به دفعات پست حفاظت از دروازه تیم ملی را به بازیکنانی مثل غلامپور و نکیسا سپرد، اما همیشه جای خالی اش احساس می‌شد. او یکی از شجاع‌ترین و بااعتمادبه نفس‌ترین فوتبالیست‌هایی است که در ایران ظاهر شده اند. تخصص بزرگ او مهار ضربات پنالتی بود و بسیاری از عناوین تیم ملی ایران در این سال‌ها مدیون این مهارت فوق العاده او بوده است.

---

4. مهدی مهدوی کیا

فوتبال را در رده‌های نوجوانان و جوانان از جنوب شهر تهران شروع کرد. از بانک ملی تهران و در 18 سالگی جذب پرسپولیس شد و به یکی از مهم‌ترین ستارگان تیم استانکو بدل شد و دو سال پیاپی قهرمان باشگاه‌های ایران را تجربه کرد. او سریع، دونده، دریبل زن و شوتزن بود و از توانایی در ارسال سانتر‌های زهردار نیز سود می‌جست. در 19 سالگی به تیم ملی راه یافت. در تیم مایلی کهن، ابتدا مهاجم بود، بعد پیستون راست شد و سپس به عنوان هافبک نفوذی بازی کرد.

 

 

در سال‌های 97 و 98 و در اوج جوانی از ستاره‌های اصلی تیم ملی محسوب می‌شد. گل او به آمریکا در جام جهانی و دو گل زیبایش به چین در انتخابی این جام، فراموش نشدنی هستند. او سپس عازم آلمان شد و هشت سال در تیم‌هایی مثل بوخوم، هامبورگ و اینتراخت فرانکفورت توپ زد. مهدوی کیا از ارکان کسب عنوان سومی در جام ملت‌های آسیا در سال 2003 و صعود به جام جهانی در سال 2006 بود. او در اواخر دوران بازی خود به پرسپولیس بازگشت. او هم یک بار مرد سال فوتبال آسیا شده است.

---

5. کریم باقری

جوان استوار اهل تبریز در 18 سالگی و در تراکتورسازی چهره شد و توسط علی پروین به تیم ملی فراخوانده شد. اما اولین تورنمنت بزرگ او با تیمایران با شکست و ناکامی همراه بود. او که در دفاع چپ به کار گمارده شده بود نتوانست چندان درخشان ظاهر شود. اما از سال 95 و با وجود آمدن مایلی کهن، ابتدا در دفاع وسط و سپس با توجه به توانایی‌های تکنیکی ملموس و اشتباق بی پایانش به شرکت در نقشه‌های هجومی به هافبک منتقل شد. حضور باقری در خط میانی و هماهنگی‌اش با دایی و عزیزی دوران اوج فوتبال ایران را رقم زد. او به عنوان یک هافبک دفاعی 50 گل ملی به ثمر رسانده که رقم حیرت انگیزی است.

 

 

بعد از جام جهانی 98 و بازی‌های آسیایی بانکوک، ناکامی در جام ملت‌های 2000 و عدم راهیابی به جام جهانی 2002 باقری را از فوتبال ملی دلزده کرد. تا آنجا که شتابزده و در سن 28 سالگی اعلام کرد از بازی‌های ملی خداحافظی می‌کند. او طی این سال‌ها باشگاه‌های متعددی را عوض می‌کند. تراکتورسازی، کشاورز، پرسپولیس، آرمینیابیلفلد، النصر، چارلتون. اما در نهایت در سال 1371 به پرسپولیس می‌آید و هفت سال در این تیم بازی می‌کند. باقری در سال 2009 و بعد از 8 سال؛ در 36 سالگی دوباره به تیم ملی برمی گردد و اتفاقا بازی‌های خوبی را هم نمایش می‌دهد، اما ایران موفق به حضور در جام جهانی نمی‌شود.

---

6. خداداد عزیزی

یکی از باهوش‌ترین و ناسازگارترین بازیکنان تاریخ فوتبال ایران. کسی که بدون عضویت در استقلال یا پرسپولیس به بازیکنی محبوب بدل شد. او بازیکن ابومسلم مشهد بود و تکنیک تاپش در همان اوج جوانی آوازه شد. دریبل زن، پاسور و بسیار سریع بود. او اولین دعوت به تیم ملی را که توسط پروین انجام شد رد کرد، اما در نهایت در 24 سالگی و در تیم مایلی کهن یکی از بهترین زوج‌های هجومی تاریخ فوتبال ما را در کنار علی دایی تشکیل داد. این دو نفر و البته با حضور کریم باقری در میانه میدان، پیکان‌های هجومی تیم ایران بودند. درخشش او در جام ملت‌های آسیا در سال 1996 موجب شد تا عنوان مرد سال فوتبال آسیا را به دست بیاورد. در مقدماتی جام جهانی 1998 درخشش عزیزی به خصوص در دو بازی پلی آف مقابل استرالیا از ارکان صعود ایران به جام جهانی بود.

 

 

او که در ایران در تیم‌های ابومسلم، فتح و بهمن توپ زده بود راهی آلمان شد و به عضویت تیم کلن درآمد. او سپس دوره‌ای هم به آمریکا رفت. خلق خاص او موجب شد تا بازیکن محبوب مربیان نباشد. برای همین از تیم بلازویچ کنار ماند و در دوره بعدی جام جهانی هم برانکو با اکراه از عزیزی در مسابقات مقدماتی بهره گرفت، اما در نهایت به رغم آنکه تکنیک و هوشمندی عزیزی باعث عبور تیم ملی از سد اردن و قطر شده بود، برانکو او را به جام جهانی نبرد. او در همین سال‌ها به عنوان فرمانده میانه میدان با پاس، قهرمان ایران شد گل او به عربستان و استرالیا از یاد‌ها پاک نخواهد شد.

---

7. سیروس قایقران

هافبک رعنای بندر انزلی. در دهه 60 با ملوان درخشید و به یمن مهارتش در شوتزنی، مدیریت بازی و شم گلزنی به تیم ملی راه یافت و با کنار زدن ستاره‌های پرسپولیس و استقلال به بازیکن ثابت تیم پرستاره دهداری در جام ملت‌های آسیا تبدیل شد. او در جام ملت‌های 1988 و همین طور بازی‌های آسیایی پکن از بهترین بازیکنان فوتبال ایران بود و یکی از کامل‌ترین هافبک‌هایی که تاریخ فوتبال ایران به چشم دیده است.

 

 

قایقران به جز ملوان در کشاورز تهران هم توپ زد. گل‌های زیبای او به دینامو درسدن در تهران، تیم ملی تایلند در بانکوک، به کره جنوبی در بازی‌های آسیایی پکن و ... از خاطرات خوش فوتبال دوستان در دهه 60 محسوب می‌شود. قایقران در 37 سالگی بر اثر یک سانحه رانندگی درگذشت.

---

8. ناصر محمدخانی

ستاره گریزپایی که در سال‌های 56 و 57 در راه آهن تهران و در جام تخت جمشید چهره شد و در بعد از انقلاب به ستاره بانک ملی تبدیل شد و بعد از یک فصل درخشش خیره کننده به پرسپولیس آمد. استارت‌های سریع و قدرت دریبلینگ شگفت انگیزش غیرقابل مهار بود. او به سرعت به ستاره محبوب پرسپولیس بدل شد و حرکات هماهنگش با حمید درخشان یکی از جاذبه‌های بصری پرسپولیس دهه شصت محسوب می‌شد. نقش او در موفقیت‌های پرسپولیس پرآوازه دهه 60 غیرقابل انکار است. به خصوص در دو بازی فوق العاده در نیمه نهایی باشگاه‌های تهران در سال 1365. وقتی یک گل به استقلال زد و دو پنالتی گرفت و باعث شکست خرد کننده سه بر صفر آبی‌ها شد و در فینال هم با یک شوت از 30 متری جام قهرمانی را به پرسپولیس هدیه کرد. یک شوت پای چپ فوق العاده سنگین که دروازه شاهین تهران را فروریخت.

 

 

او در بازی‌های آسیایی دهلی در سال 1982 به عنوان بازیکن فیکس تیم ملی ظاهر شد (در کنار علی فیروزی به عنوان مهاجمان اصلی) و در سال 1984 با درخشش خیره کننده اش خود را به عنوان بزرگ‌ترین ستاره روز فوتبال آسیا مشهور کرد. گل کاشته زیبایش به تیم چین در جام ملت‌های آسیا هنوز هم خیره کننده محسوب می‌شود. اما از بخت بد او آن دوران راهی برای نمایش مهارت‌های شگفت انگیز او در عرصه بین المللی وجود نداشت. نه شانس بازی در جام جهانی وجود داشت و نه المپیک. او در نهایت در سن 30 سالگی و بعد از آن شورش بزرگ ستاره‌ها علیه دهداری، عازم قطر شد و در بازگشت به ایران یکی دو فصل دیگر بازی کرد و سپس از فوتبال کناره گرفت و بعد‌ها نسل بعدی فوتبال‌دوستان نام او را با پرونده جنایی شهلا جاهد شناختند که خب داستان دیگری است.

---

9. فرشاد پیوس

گلزن‌ترین بازیکنی که در تاریخ فوتبال ایران ظاهر شده است. حتی گلزن‌تر از غلامحسین مظلومی و همایون بهزادی و علی دایی! او یک سانترفوروارد متوسط القامت بود که گل‌های خود را با استارت‌هایی سریع و ضربات دقیق زمینی که با هر دو پای چپ و راست می‌نواخت به ثمر می‌رساند. او چارچوب را به خوبی می‌شناخت. پیوس با راه آهن چهره شد و بعد مدتی هم در شاهین توپ زد، اما سال 65 به پرسپولیس آمد و زوج ناصر محمدخانی شد و با پرسپولیس به همه افتخارات ممکن دست پیدا کرد.

 

 

او تا میانه دهه 70 در پرسپولیس توپ زد و رکورد‌هایی باورنکردنی بر جای گذاشت. از جمله رکورد به ثمر رساندن بیست گل در لیگ فوتبال ایران در سال 1373. او با 153 گل زده بهترین گلزن تمام ادوار پرسپولیس است. پیوس در بازی‌های آسیایی 1986، جام ملت‌های آسیا در سال 1988، بازی‌های آسیایی در سال 1990 و مقدماتی جام جهانی در سال 1990 بازیکن موثر تیم ملی ایران بود. اما افسوس که فرصت عرض اندام در ابعاد جهانی را پیدا نکرد.

---

10. جواد نکونام

هافبک بلندبالای اهل شهر ری در اواخر دهه 70 در پاس تهران جلوه گر شد. 7 فصل در پاس بازی کرد و در کنار خداداد عزیزی و آرش برهانی با این تیم قهرمان لیگ برتر شد. او در 20 سالگی به تیم ملی هم راه یافت. در پستی که کریم باقری حرف اول را می‌زد و در مرحله بعد هم حامد کاویانپور. خداحافظی باقری در سال 1380 و نزول چشمگیر کاویانپور، نکونام را ارباب بی رقیب مرکز زمین تیم ملی ساخت. او از سال 1379 تا 1395، 151 بازی برای تیم ملی انجام داد و رکورددار محسوب می‌شود. به دو جام جهانی 2006 و 2014 به همراه تیم ملی صعود کرد و در جام ملت‌های آسیا سال 2003، 2007، 2010 و 2014 به عنوان بازیکن فیکس بازی کرد. او هفت فصل در لالیگا گذراند و با حفظ کیفیت استاندارد بازی خود به مهره‌ای موثر در تیم اوساسونا بدل شد.

 

 

به جز این او چند فصل در امارات بازی کرد و یک سال هم به استقلال آمد و در 34 سالگی توان بدنی و ذهنی خود را به رخ حریفان کشید. نکونام استاد پاس‌های عرضی بوده و همین طور در ضربات ایستگاهی و کرنر هم از توانایی‌های بالایی برخوردار بود. او طی 151 بازی 39 گل برای تیم ملی به ثمر رساند که آمار بسیار بالایی است.

---

لیست جانشین

11. محمد پنجعلی، دفاع وسط مسلط و ماهر تیم ملی و پرسپولیس دهه 60،
12. حمید علیدوستی، مهاجم تیزپای دارایی تهران در ده 50 که در دهه 60 از ارکان تیم هما شد. سریع، گلزن و جنگنده
13. عبدالعلی چنگیز، ستاره درخشان ذوب آهن اصفهان که در دهه 90 به شاه مهره استقلال تهران بدل شد
14. مجتبی محرمی، دفاع چپ سختگیر و تکنیکی و جنجالی شاهین که در پرسپولیس و تیم ملی سال‌های سال درخشید
15. جواد زرینچه، دفاع راست فوق العاده تیم استقلال و تیم ملی که با مجید نامجو مطلق سال‌ها زوج هماهنگی را تشکیل دادند

 

16. حمید درخشان، هافبک چپ پایی که استایل پا به توپش تکرار نشدنی است. در دهه 50 در جام تخت جمشید چهره شد و در دهه 60 از ستون‌های پرسپولیس و تیم ملی بود
17. سید مهدی ابطحی، بازیکن وفادار تیم وحدت تهران که بدون بازی در پرسپولیس و استقلال به تیم ملی راه یافت. تکنیکش خیره کننده بود
18. وحید هاشمیان، مهاجمی که در پاس درخشید و در اوج جوانی راهی آلمان شد. با قدرت سرزنی شگفت انگیز
19. مجید نامجو مطلق، گوش راست تکنیکی که در دهه 60 در بانک ملی درخشید و با تکنیک سحرانگیزش در عنفوان جوانی به مهم‌ترین ستاره استقلال بدل شد
20. فرهاد مجیدی، ستاره دیرپا و خاموش نشدنی استقلال که هرچند در عرصه ملی ندرخشید، اما در میان آبی‌ها جایگاهی اسطوره‌ای پیدا کرد

 

 

سید جلال حسینی/ مهدی پاشازاده/ مجتبی جباری/ اشکان دژاگه/ آندرانیک تیموریان/ امیر قلعه نویی/ رضا قوچان نژاد/ علیرضا نیکبخت واحدی / شاهرخ بیانی/ مهدی رحمتی/ محرم نویدکیا