دلیل شکست پرواز سایوز ۲۵ چه بود؟

 به گزارش ایسنا؛ 10 روز بعد از آن رسانه‌های گروهی شوروی خبر از پرتاب یک فروند ناو سرنشین‌دار را چاپ کردند که با ادبیاتی نه چندان روشن نشان می‌داد خبرهایی در راه است. ناو کیهانی سایوز-25 در روز  9 اکتبر 1977 با دو فضانورد از ایستگاه فضایی بایکونور پرتاب شد.

فرماندهی سفینه را ولادیمیر کوالنک 35 ساله و مهندسی پرواز را والری ریومین 38 ساله به عهده داشتند. هر دوی آنها برای نخستین بار به فضا می‌رفتند. گرچه اطلاعیه‌های منتشر شده توسط خبرگزاری رسمی شوروی به شکل و محتوای این ماموریت چندان اشاره‌ای نداشت اما کارشناسان غربی معتقد بودند بعد از پرواز یک ماهه فضانوردان سایوز-18 و دو ماهه فضانوردان سایوز 18 همچنین پرواز سه ماهه ناو بدون سرنشین سایوز-20 برای آنها به احتمال زیاد اقامتی در حد 100 شبانه‌روزی پیش‌بینی شده تا رکورد 84 روزه فضانوردان اسکای لب آمریکا را بشکنند.

اما در میان ناباوری کارشناسان ناگهان در روز 10 اکتبر رادیو مسکو از قول تاس اعلام کرد الحاق خودکار سفینه سایوز-25 و ایستگاه مداری سالیوت-6 از فاصله 120 متری شروع شد اما به علت انحرافاتی که در برنامه پیدا گشت از الحاق با سالیوت-6 انصراف حاصل گردید و فضانوردان برای عملیات فرود اقدام کرده‌اند.

ماجرا از چه قرار بود؟

دو کیهان نورد بلافاصله پس از رسیدن به مدار، شروع به آزمایش دستگاه‌ها و انجام مانورهایی طبق برنامه پرواز نمودند. در دور 18 بالاخره به مدار مشابه سالیوت ‏-6 دست یافتند. در فاصله 100 متری کوالنک هدایت دستی سفینه را بر عهده گرفت و آن را به سالیوت نزدیک کرد. در فاصله 50 متری سالیوت-6 فضانوردان متوجه شدند دارند به پهلوی ایستگاه نزدیک می‌شوند و سفینه برای اتصال به لنگرگاه سالیوت زاویه درست را ندارد. آنها مجبور شدند ترمز کنند البته براساس فیلم و عکس‌ها، بعداً کارشناسان گفتند که در آن لحظه بین سفینه و پهلوی ایستگاه هنوز 5/1 متر فاصله بود.

سپس فضانوردان تصمیم گرفتند ایستگاه فضایی را دور بزنند و مجدداً عمل اتصال با استفاده از دستگاه خودکار ایگلا انجام شود. این دستگاه سوخت زیادی مصرف کرد و مرکز هدایت پرواز از کیهان نوردان خواست تا خود، هدایت ناو را بر عهده گیرند. این بار سایوز-25 توانست در نقطه اتصال عمل کند و ضربه کوچکی وارد کرد اما در سفینه چراغ اتصال روشن نشد بلکه مشخص گردید که ناو کیهانی خیلی آهسته از ایستگاه فضایی دور می‌شود. کیهان‌نوردان 30 متر دور و بار دیگر برای اتصال به ایستگاه به آن نزدیک شدند.

چون ارتباط با زمین در آن لحظه قطع بود کیهان نوردان ابتکار عمل را به دست گرفتند .این بار نیز اتصال انجام نشد. یک بار دیگر آنها به فاصله 20 متری ایستگاه بازگشتند. 15-10 کیلوگرم سوخت باقی مانده بود. طبق قوانین باید همه کار را متوقف می‌کردند و برای بازگشت به زمین آماده می‌شدند اما دو کیهان نورد با هم توافق کردند تا شانس خود را یک بار دیگر آزمایش کنند.

ولادیمیر کاوالیونک می‌گوید: "به والری نگاه کردم می‌خواستم به او بگویم قبول دارم که خطر کنیم و سومین عملیات را هم انجام دهیم. چون هنوز بخش ذخیره وجود داشت. می‌شد برای فرود از امکانات اضطراری استفاده کرد. او هم تصمیم مرا قبول داشت. چشمانش چنین می‌گفت. فرمان هدایت را بار دیگر به دست گرفتم. نزدیک شدن خیلی خوب صورت گرفت اما سومین کوشش نیز بی‌فایده بود. ضربه اتصال به ایستگاه، سفینه را 8 تا 6 متر عقب راند. سوخت سیستم اصلی کاملاً تمام شد..."

به این ترتیب هم فضانوردان و هم مرکز هدایت پرواز به این نتیجه رسیدند که ماموریت شکست خورد و باید به آن خاتمه داد. سایوز-25 در روز 11 اکتبر پس از سفری 2 روزه و طی مسافتی در حدود 1343 میلیون کیلومتر و با 32چرخش در اطراف زمین در فاصله‌ای حدود 185 کیلومتری شمال غربی تسه لینوگراد در قزاقستان فرود آمد.

کمیسیون دولتی نتوانست دلیل اصلی عدم اتصال را روشن کند چون بخش اتصالی در قسمتی از سفینه قرار داشت که به زمین بر نمی‌گشت. اما به طور کلی تصمیم گرفتند از آن پس در هر گروه فضانوردان اعزامی به ایستگاه‌های فضایی, یک نفر باید تجربه پرواز قبلی داشته باشد. این تصمیم به ظاهر ساده، زندگی فضانوردان زیادی را عوض کرد. خدمه پروازهای بعدی تغییر یافتند و در هر گروه، فضانوردی با تجربه جانشین یکی از جدیدها شد.

به این ترتیب می‌توان گفت راز شکست ماموریت سایوز 25  بی‌تجربگی فضانوردانش بود.