گرچه هرازگاهی اخباری به گوش می‌رسد که محموله قاچاق پرنده در فلان شهر کشف شده است، اما قاچاق میلیاردی پرندگان نایاب ایرانی به کشورهای عربی تخلف تکراری است که نشان می‌دهد داستان انقراض پرندگان به دلیل قاچاق همچنان ادامه‌‌دار است.
به گزارش به نقل از آرمان ،آنچنان که با وجود هشدارهای فراوان راه برای دست‌اندازی شیوخ اعراب به پرندگان کمیاب ایرانی مفتوح مانده و برای این زخم کهنه بر پیکر طبیعت مرهمی نیست. با این حال همگی می‌دانیم که پرندگان منحصر به فرد در ایران حال و روز خوشی ندارند و از سوی دیگر تعداد پرندگان مهاجر هم سال به سال در حال کاهش است. بنابراین می‌طلبد که متولیان امر با چشمانی باز به ردیابی قاچاقچیانی بپردازند که سرمایه‌های ایران را یکی پس از دیگری رهسپار کشور بیگانه می‌کنند. علی ابراهیمی، رئیس کارگروه دام و طیور و آبزیان کمیسیون کشاورزی مجلس درباره قاچاق پرندگان کشورهای حوزه خلیج‌فارس و کشورهایی که عموما کویری هستند، پرندگان چندانی ندارند. از این رو علاقه خود را به پرندگان کشورهای دیگر نشان می‌دهند و با اجیر کردن قاچاقچیان سعی دارند تا پرندگان را از محل زندگیشان به مناطقی منتقل کنند که به منظور تفریح و سرگرمی از آنها استفاده شود. در واقع پرندگان شکاری زیبا، منحصر به فرد و باارزش ایران به راحتی ملعبه دست افراد سودجود در کشورهای عربی می‌شوند. کشورهایی که عمدتا ثروت زیادی دارند و برایشان حیوان‌آزاری اهمیتی ندارد.
وضعیت پرندگان در ایران چگونه است؟
ایران در یک منطقه جغرافیایی ویژه قرار دارد که محل زیستگاه حیوانات با ارزش و پرندگان بسیار نادر و خاص است. این در حالی است که کشور ما یکی از کریدورهای بسیار مهم نیز به حساب می‌آید و عمدتا پرندگان از نیم‌کره شمالی به نیم‌کره جنوبی و بالعکس مسیر ایران را برای مهاجرت انتخاب می‌کنند. آنچنان که بسیاری از تالاب‌ها، جنگل‌ها و مناطق ایران برای استراحت و زیستگاه موقت و حتی تکثیر و زاد و ولد مورد توجه پرندگان است. از این رو ما هر سال شاهد مهاجرت پرندگان و استقرار موقتشان در ایران هستیم. پرندگانی که نادر و نایاب هستند، قدرت پیمودن مسافت‌های زیادی را دارند و به عنوان اساسی‌ترین ذخایر ژنتیکی گونه جانوری محسوب می‌شوند. بنابراین باید قدردان نعمت خدا باشیم که کشورمان را محل تردد این پرندگان قرار داده است. از سوی دیگر، ما چهار فصل داریم که تنوع زیستی شگفت‌انگیزی را به ایران داده است. آنچنان که همزمان گونه‌های مختلف با زندگی متفاوت می‌توانند در کشور ما زندگی کنند و این منهای موضوع مهاجرت پرندگان است. به بیان دیگر ما هم حیوانات و پرندگان مناطق گرمسیر را داریم و هم حیوانات و پرندگان دیگری در مناطق خشک، مرطوب، جنگلی، سردسیر زندگی می‌کنند. چنینی مزیت بسیار باارزش است و باید در حفظ آن کوشید.
با توجه به نکاتی که اشاره کردید، قاچاق پرندگان مثل قاچاق موادمخدر، اسلحه، انسان و بسیاری از کارهای غیرقانونی سود سرشاری دارد و ما شاهد هستیم که افراد زیادی به این کار مبادرت می‌ورزند. آنچنان که بسیاری از پرندگان ایرانی راهی کشورهای عربی می‌شوند.
بله همین طور است. کشورهای حوزه خلیج‌فارس و کشورهایی که عموما کویری هستند، پرندگان چندانی ندارند. از این رو علاقه خود را به پرندگان کشورهای دیگر نشان می‌دهند و با اجیر کردن قاچاقچیان سعی دارند تا پرندگان را از محل زندگیشان به مناطقی منتقل کنند که به منظور تفریح و سرگرمی از آنها استفاده شود. در واقع پرندگان شکاری زیبا، منحصر به فرد و باارزش ایران مثل بالابان، عقاب، باز و هوبره که نشانه تنوع زیستی در کشور هستند، به راحتی ملعبه دست افراد سودجودیی در کشورهای عربی می‌شوند. کشورهایی که عمدتا ثروت زیادی دارند و برایشان حیوان‌آزاری اهمیتی ندارد. آنچنان که معمولا در این کشورها پرندگان جزو ابزار تفریح قلمداد می‌شوند. این در حالی است که حیوان آزاری کار غیراخلاقی است و نباید به منظور ایجاد فضای تفریحی و برای سرگرمی حیوانات را مورد آزار و اذیت قرار دهیم. به گونه‌ای که باید تلاش کنیم تا این کار به عنوان یک عمل مذمت شده و مقبوح تلقی شود. علاوه بر بعد حیوان آزاری قاچاق پرندگان پرخطر است و می‌تواند بیماری‌های مشترک بین انسان و پرندگان را اشاعه دهد. این در حالی است که قاچاقچیان عمدتا در شناسایی و کنترل این بیماری‌ها مهارت ندارند و فقط به فکر سود و منفعت خود هستند. از این رو امکان دارد که با جا به جایی یک حیوان یا پرنده مبتلا به یک ویروس، قارچ و حتی میکروب بیماری را از یک منطقه به منطقه دیگر کره زمین انتقال و آن منطقه را نیز آلوده می کنند. حال در چنین وضعیتی تصور کنید که چه رخدادی روی خواهد داد! روی هم رفته قاچاق و حمل و نقل غیرقانونی پرندگان علاوه بر اینکه خطر انقراض را دربردارد، یک آسیب جدی برای محیط زیست است.
قاچاق پرندگان در ایران نشان می‌دهد که نظارت در این حوزه به درستی صوت نمی‌گیرد. به نظر شما این مساله چه علتی دارد؟
در همه جای دنیا قاچاق پرندگان جریمه دارد و کشور ما نیز قوانین سختی را در این زمینه وضع کرده است. منتها ما نیروی انسانی، ابزار و تجهیزات به روز در اختیار نداریم که بتوانیم همه نقاط کشور را رصد کنیم. از این رو قاچاق پرندگان همچنان در کشور ما رونق دارد و باید تلاش کنیم که این مساله را به حداقل برسانیم، چرا که حیوانات، پرندگان و گیاهان نادر در کشور ما به عنوان ذخایر ژنتیکی و ارزشمند بومی محسوب می‌شوند و ما باید این ذخایر را هم برای نسل فعلی و هم برای نسل آینده حفظ کنیم. از سوی دیگر، تاکنون در مورد حفظ و حراست پرندگان هم برنامه منسجم، حساب شده، مطالعه شده و آینده‌نگر نداشته‌ایم. آنچنان که بعضا شاهد انقراض برخی از حیوانات بودیم که محل اصلی زندگیشان سرزمین ایران است. از این رو با توجه به شرایط موجود نباید پرندگان را در معرض شکار، زنده‌گیری و قاچاق قرار دهیم و حیات آنها را به مخاطره بیندازیم. همچنین باید با جلوگیری از شکار بی‌رویه، خرید و فروش غیرقانونی مانع از قاچاق پرندگان شویم. البته معاهدات بین‌المللی و رسالت سازمان حفاظت محیط زیست در این راستا قرار دارد و حتی بعد اخلاقی و انسانی نیز ایجاب می‌کند که قاچاق پرندگان هر چه زودتر متوقف شود. با این حال ما باید ساز و کاری را در کشور اتخاذ کنیم تا مانع این کار شویم. اگر دولت فکر می‌کند که باید قوانین جدیدی وضع شود یا احیانا خلأهای قانون وجود دارد، باید بگویم که مجلس آمادگی دارد تا در قالب لایحه یا طرح همراهی خود را اعلام کند. البته اساسی‌ترین دستگاه به عنوان متولی در این راستا سازمان حفاظت از محیط زیست است. از این رو ما سعی کردیم برای محیط‌بانان به عنوان ضابطان قضائی شرایط را به گونه‌ای فراهم کنیم تا با انگیزه بهتری مانع قاچاق پرندگان شوند.
