سینماسینما، نژلا پیکانیان- حسن حسن‌دوست تدوین‌گر نام‌آشنای سینمای ایران است که مونتاژ فیلم‌های مطرحی چون «اجاره‌نشین‌ها»، «یه حبه قند»، «نسل سوخته»، «بید مجنون» و… در کارنامه کاری‌اش دیده میشود. حسن‌دوست تدوین را در سینما با فیلم «شهر موش‌ها» آغاز کرد. او بیش از پنج بار نامزد دریافت سیمرغ بلورین از جشنواره فجر شد که دو بار، یکی در سال 1368 برای تدوین «هامون» و بار دیگر در سال 1375 برای تدوین «بچه‌های آسمان» برنده این جایزه شد. هم‌چنین تدوین «رنگ خدا» جایزه جشن خانه سینما را برای او به ارمغان آورد. این تدوین‌گر مطرح که عضو هیئت رئیسه آکادمی جشن خانه سینما است، دید مثبتی نسبت به برگزاری جشن خانه سینما دارد، اما بخش‌های مختلف آن را نیازمند آسیب‌شناسی می‌داند. صحبت‌های حسن حسن‌دوست را درباره برگزاری جشن خانه سینما و دستاوردهای آن در دوران مختلف می‌خوانید.
آقای حسن دوست ابتدا می خواهیم دستاوردهای جشن خانه سینما در طول سال های برگزاری اش را از نگاه شما بدانیم.
واضح است که یکی از اهداف خانه سینما رشد صنعت سینمای کشور و تعالی حرفه های سینمایی است. بچه های سینما وقتی کار میکنند، دوست دارند کارشان دیده و قضاوت شود؛ اینکه داوری در طول این سالها چگونه بوده است، باید درباره آن تحقیق و آسیب شناسی کرد؛ تنها با حرف من نمیتوان ثابت کرد که این داوری ها موثر و درست بوده است یا خیر.
مهم آن است که جشن سینما جزو اهداف خانه سینماست و باید برگزار شود، یکی از اهداف اساسنامه خانه سینما همین برگزاری جشن سینماست؛ اما اینکه در کدام سالها بهتر برگزار شده و در کدامیک متوسط یا ضعیف تر، این برمیگردد به اتفاق ها و حاشیه هایی که در آن سالها در سینما روی داده است.
مثلا امسال خانه سینما با مشکل اقتصادی روبه روست و ممکن است برگزاری جشن آنطور که مطلوب و مورد پسند همه است، اجرا نشود، اما برگزاری جشن سینما در دیده شدن فیلمها و حرفه های سینمایی تاثیر به سزایی دارد.
در جشن خانه سینما داورانی از حرفه های مختلف فیلمها را می بینند و راجع به فیلم ها صحبت میکنند، تجزیه و تحلیل می کنند، داوری می کنند. اینها همه و همه خوب است، چون جای دیگری نمیشود این کار را کرد. ما مکان و جشن دیگری نداریم که بتوان اینطور فیلم ها را دید و آنها را مورد قضاوت قرار داد. به نظرم همین مسئله دستاورد خوبی است، حالا اینکه اجرای جشن در چه حدی است، اجازه بدهید زمانش بگذرد و بعد مفصل تر دربارهاش صحبت کنیم.
به نظر شما دیده شدن در جشن خانه سینما چقدر برای سینماگران جذاب و دلگرم کننده است؟ درواقع به دلیل جایگاه این جشن سینماگران تا چه اندازه تمایل به دیده شدن در این جشن دارند؟
من معتقدم جشن سینما در حال حاضر جایگاهی پیدا کرده که اگر فیلمی را در آن نمایش ندهی، عواملش اعتراض می کنند. چرا این کار را می کنند؟ چون می دانند که موثر است، وگرنه تهیه کننده ها فیلم هایشان را به جشن نمیدادند. این اتفاق هم افتاده که به هر دلیلی فیلمی از لیست جا افتاده و تهیه کننده اش اعتراض کرده که چرا فیلم ما در جشن نیست. بنابراین مشخص است که جشن سینما حتما موثر و دلگرم کننده است. اما اینکه آیا نتایجی که به دست می آید، صددرصد ایده آل همه است، نمیتوان نظر قطعی درباره اش داد. در بعضی از دوره ها ممکن است بهتر بوده و برخی دوره ها هم متوسط یا گاهی ضعیف بوده است. چگونگی کم و کیف حضور اعضای خانه سینما در داوری ها هم جزو مسائلی است که باید آسیب شناسی شود و تنها با حرف من نمیتوان درباره آن نتیجه گیری کرد.
کلیت جشن خانه سینما از اساسنامه و آیین نامه ای که دارد، تا شیوه داوری ها و برگزاری آن به لحاظ سینمایی را یک جشن استاندارد می دانید؟ جشنی که بشود با نمونه های خارجی آن مقایسه کرد؟
هر سال که این جشن میخواهد برگزار شود، یک شورای سیاستگذاری تشکیل می شود. آیین نامه ای نوشته میشود و طبق آن آیین نامه عمل میشود. این آیین نامه هر سال میتواند دستکاری شود و نکاتی از آن کم یا به آن اضافه شود. در مورد اجرای آیین نامه ها باید همان بحث آسیب شناسی صورت بگیرد و اینکه آیا درست برنامه ریزی شده یا نه. امسال هم جشن بیستم با یک آیین نامه مشخص اجرا میشود. اما اینکه نتیجه اش مطلوب همه هست یا خیر، باید در آینده آسیب شناسی شود.
البته بخشی از این موضوع به نظر سلیقه ای است و همیشه نمیتوان رضایت همه را جلب کرد…
درست است، در جشن خانه سینما داوران همه از اهالی سینما هستند و صنوف نامزدهای حرفه خودشان را تعیین می کنند. به نظر من همه آنها حساسیت دارند و مسئولیت احساس می کنند که کسی را بی دلیل نامزد نکنند. هر کس که جایزه می گیرد یا نمی گیرد، این را می داند که کسانی رأی داده اند که همه از همکارهای خودشان هستند. من کمتر دیده ام که اعتراضی به وجود آمده باشد، لااقل کسی علنی اعتراض نمی کند. مثل جشنواره فجر نیست که خیلی ها علنی اعتراض می کنند که چرا به فلانی جایزه دادید، یا مثلا فلانی را چرا نامزد نکردید. جشن سینما جشنی درون صنفی است، بنابراین هر اشتباهی شود، یا هر مسئله مطلوبی به وجود بیاید یا نیاید، نه اعتراضی هست نه کسی فکر می کند پارتی بازی شده است. پروسه داوری هم کاملا روشمند و قانونمند است و طبق آیین نامه جلو میرود. البته از سال آینده احتمالا داوری به شکل دیگری خواهد بود، چون خانه سینما به دنبال تشکیل انجمن عالی هنرها و فنون سینمایی است که کارهای اولیه اش انجام شده است. به احتمال زیاد، این انجمن امسال تاسیس می شود و جشن سینما تحت نظارت این انجمن انجام خواهد گرفت.
به عقیده شما نظارت انجمن عالی هنرها و فنون سینمایی چقدر باعث قاعده مندتر شدن جشن خانه سینما می شود؟
19 دوره ای که جشن خانه سینما برگزار شده، فراز و نشیب های زیادی داشته است. خانه سینما از چند سال پیش تصمیم گرفت با یک سیستم بین المللی تر که در کشورهای دیگر امتحان خودش را پس داده، داوری را انجام دهد. بنابراین هیئتی تشکیل شد و اساسنامه و آیین نامه ای نوشته شد. چند سال است که روی این آیین نامه کار میشود. من فکر می کنم این انجمن امسال تشکیل شود، اگر هم نشود، سال بعد حتمی است. این اساسنامه الگوهای آمریکایی، انگلیسی و فرانسوی را گرفته و با شرایط و چهارچوب های سینمایی خودمان تطبیق داده است. اگر انجمن عالی تشکیل شود، شکل داوری تغییر خواهد کرد که من فکر میکنم با شکل جدید نتایج بهتری به دست خواهد آمد. به این قضیه امیدوار هستم.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
