روابط عمومی گمرک به تازگی خبری را در مورد افزایش واردات موبایل به کشورمان منتشر کرده که دارای ابهام است؛ ابهامی که به نظر می‌رسد حتی برخی رسانه‌ها را نیز درگیر خود کرده است.
ماجرا از این قرار است که گمرک گزارشی از عملکرد 6 ماه ابتدای سال در خصوص واردات موبایل را منتشر کرده و خبر داده که در این بازه زمانی، یک میلیون و 526 هزار و 864 دستگاه انواع تلفن همراه وارد کشور شده و این ارقام، نشان می‌دهد که واردات رسمی به نسبت 6 ماه اول سال پیش، 393 هزار موبایل افزایش داشته است. نکته مهم دیگری که در گزارش گمرک جمهوری اسلامی ایران آمده، اشاره به ارزش این موبایل‌هاست که 242 میلیون و 692 هزار دلار بوده است.
گمرک می‌گوید در 6 ماه اول سال گذشته یک میلیون و 133 هزار و 908 موبایل به ایران آمده‌اند که ارزش آنها 158 میلیون و 69 هزار دلار بوده است. اما اینجاست که به قسمت مبهم ماجرا می‌رسیم. طرح رجیستری از انتهای مهر ماه 96 شروع به کار کرد و در نتیجه، در 6 ماه نخست سال گذشته الزامی وجود نداشت تا موبایل‌ها رجیستر شوند و سپس در اختیار کاربر قرار بگیرند. اتفاقی که تا مهر پارسال ادامه داشت این بود که بیشتر از 90 درصد واردات موبایل در ایران به شکل قاچاق بود و گمرک نظارتی بر آن نداشت.
مسئولان مختلف از جمله «سید محمود سفار»، رئیس انجمن واردکنندگان موبایل اذعان داشته‌اند که بین 90 الی 95 درصد از موبایل‌های موجود در بازار کشورمان تا پیش از اجرای طرح رجیستری به شکل قاچاق و غیر رسمی به ایران می‌آمدند.
رییس انجمن واردکنندگان موبایل در تیر ماه و در گفتگویی که با دیجیاتو داشت اشاره کرد که برای بازار ایران، ارز مورد نیاز برای واردات موبایل در سال 2 میلیارد دلار است: «ما برای بخش موبایل در سال به 2 میلیارد دلار ارز جهت واردات به کشور نیاز داریم. در نتیجه در هر دوره سه ماهه چیزی حدود 500 میلیون دلار نیاز وارد کنندگان موبایل به ارز است. در حالی که میزان ارزی که به شکل واقعی تخصیص پیدا کرد شاید یک چهارم این عدد بود.»
در واقع برای دو فصل اول سال، باید به ارزش یک میلیارد دلار موبایل وارد کشور می‌شد تا بازار به شرایط امروزی دچار نشود. با این حال گزارش گمرک نشان می‌دهد که ارزش این موبایل‌ها 242 میلیون دلار بوده است. همانطور که سفار در تیر پیش‌بینی کرده بود، این رقم یک چهارم نیاز واردات بوده است.
از سوی دیگر، در ابتدای اردیبهشت ماه 97 طرح رجیستری برای همه موبایل‌ها اعمال شد و دیگر امکان قاچاق نبود. در نتیجه عددی که گمرک اعلام کرده، با فاکتور گرفتن فروردین ماه، نشان‌دهنده کل ارزش واردات موبایل به ایران است و شاید پاسخی باشد به این سوال که چرا بازار موبایل ما امروز در این شرایط عجیب به سر می‌برد.
همچنین بیانیه‌ای که در تیر ماه از سوی انجمن واردکنندگان منتشر شد، حکایت از آن داشت که نیاز سالانه کشور به تلفن همراه، 10 میلیون دستگاه است. با استناد به همین بیانیه که از سوی واردکنندگان تنظیم شده، می‌توان استدلال کرد که بازار موبایل در 6 ماه اول سال به 5 میلیون دستگاه موبایل نیاز داشته که بر اساس آمار گمرک، تنها یک میلیون و 526 هزار و 864 دستگاه وارد کشور شده است؛ آن‌هم در شرایطی که هیچ راه دیگری به جز واردات رسمی وجود نداشته است.
با این حال می‌توان گفت در 6 ماه اول امسال «واردات رسمی» افزایش پیدا کرده است، اما باید توجه کرد که واردات رسمی 6 ماه اول سال 96 در بهترین حالت 10 درصد از کل واردات بازار موبایل بوده است.
